Porównanie teatru antycznego i szekspirowskiego.

Teatr szekspirowski sięga swymi korzeniami do czasów antycznych, kiedy to w starożytnej Grecji narodziły się tragedia i komedia. Wyrosły one z kultu boga wina, płodności i wegetacji – Dionizosa. Pieśni śpiewane ku jego czci doprowadziły do powstania tragedii. Utwory dramatyczne prezentowano publiczności w czasie świąt zwanych Wielkimi Dionizjami. Sztuki wystawiono pod gołym niebem w amfiteatralnych budowlach. Wznoszono je w naturalnym otoczeniu, a ich widownia mogła pomieścić kilkadziesiąt tysięcy osób. Dla wszystkich wstęp był bezpłatny.

Największy rozkwit tragedii antycznej przypadł na V wiek p.n.e., a jej najwybitniejszymi przedstawicielami byli m.in. Ajschylos, Sofokles i Eurypides.

Okresem teatru elżbietańskiego były lata między 1576 rokiem, a 1642 (od otwarcia w Anglii pierwszego publicznego teatru, do zamknięcia wszystkich). Nazwa „Elżbietański” pochodzi od imienia królowej Elżbiety I (1553 – 1608). Za jej czasów nastąpił duży rozwój teatru, sztuki i literatury., dzięki czemu świat usłyszał o licznych angielskich twórcach jak: Christopher Marlowe, Thomas Kid, Benjamin Jonson oraz najwybitniejszy dramatopisarz William Shakespeare (który stworzył własny dramat szekspirowski).

Celem obydwu dramatów jest wywołanie wstrząsu uczuciowego, spowodowanego przez uczucia litości, trwogi, które mają towarzyszyć widzowi w czasie obcowania ze sztuką. Inną ich funkcją jest także odzwierciedlenie rzeczywistości – wyniesienie ze spektaklu jakiegoś wniosku, morału.

W dramacie antycznym występuje trój jedność czasu, miejsca i akcji. Jednakże dramat szekspirowski nie posiada jedności czasu (wszystko może się toczyć przez kilka lat), akcja dzieje się w wielu miejscach, a wątków jest nawet parę. W tragedii antycznej występuje 3 aktorów i chór, natomiast u Szekspira jest dowolna ilość aktorów, sceny zbiorowe i nie ma chóru. Zarówno w teatrze antycznym, jak i szekspirowskim jest podział na akty i sceny, ale w dramacie antycznym pojawiają się stasimony (w tragedii greckiej pieśń śpiewana przez chór znajdujący się na orchestrze), które rozdzielały epejsodia (część przedstawienia wypełniana dialogami lub monologiem aktorów, odpowiednik dzisiejszego aktu).

W teatrze szekspirowskim i antycznym była akcja przyczynowo skutkowa. Język jakiego używało się w sztukach antycznych był bardzo wyniosły, zaś w sztukach szekspirowskich nie zawsze. Dramat antyczny i szekspirowski zaczyna się prologiem i kończy katastrofą.

W antycznym przedstawieniu jedynym wierszem jakim się mówiło to iloczas (prozodyjny sposób różnicowania głosek i sylab ze względu na długość ich trwania), a w szekspirowskim były różne style, od wiersza białego do prozy. Postacie występujące w teatrze antycznym są jedynie z wyższych sfer, a Szekspir przedstawia nam różne poziomy społeczeństwa. Dramat antyczny czerpie tematy z dorobku Homera lub z mitologii. Szekspir natomiast pisze na podstawie starych legend, kronik. W twórczości tego pisarza jest dużo wprowadzania przyrody (aby spotęgować nastrój grozy), czego nie ma w dziełach antycznych. Starożytni bohaterowie byli źli bądź dobrzy z woli bogów, a średniowieczni byli „kowalami swojego losu”.

Fantazja i realia w dramacie antycznym są bardzo rozróżnione – oddzielamy świat bogów od świata ludzi. Tymczasem sztuka elżbietańska posiada wątki fantastyczne i realistyczne, przeplatające się między sobą oraz nakładające się na siebie. Antyczne sceny gwałtów, zabójstw są relacjonowane przez jednego z aktorów, a w teatrze szekspirowskim zabójstwo dokonuje się na oczach widzów. Starożytna dekoracja była bardzo uboga. Inaczej było w teatrze elżbietańskim gdzie była zmienna dekoracja , różne ubrania i przedmioty. Wszystkie role antyczne były odgrywane przez mężczyzn w maskach (nawet kobiece), zaś w teatrze szekspirowskim nie grano w maskach, a role kobiece grali młodzi chłopcy.