1. Definicja logistyki
- zarządzanie działaniami przemieszczania i składowania, które mają ułatwić przepływ z miejsc pochodzenia do miejsc finalnej konsumpcji, jak również związaną z nimi informacją w celu zaoferowania klientowi odpowiedniego poziomu obsługi po rozsądnych kosztach (Beier, Rutkowski)
- logistyka jest dziedziną wiedzy o procesach logistycznych w gospodarce oraz sztuce skutecznego zarządzania tymi procesami (Sołtysik)
- zintegrowany system kształtowania i kontroli procesów fizycznego przepływu towarów oraz ich informacyjnych uwarunkowań, zmierzających do osiągnięcia możliwie najkorzystniejszej relacji między poziomem świadczonych usług (poziomem obsługi odbiorców) a poziomem i strukturą związanych z tym kosztów (Garbarski, Rutkowski, Wrzosek)
- logistyka jest procesem zarządzania całym łańcuchem dostaw (Bak)
- Zintegrowane systemy planowania organizowania, kierowania i kontrolowania procesów fizycznych obiegów torów i ich informacyjnych uwarunkowań w aspekcie optymalizacji realizowanych działań i celów. (Abt)
- Zintegrowany system zarządzania strukturą fizycznego obiegu towarów i jego informacyjnych uwarunkowań w skali przedsiębiorstwa i całego układu rynkowego – w aspekcie optymalizacji realizowanych działań i celów. (Blaik)
- Zarządzanie łańcuchem dostaw sposobem najkrótszego w czasie i przestrzeni przemieszczania ładunków. (Gołembska)
2. Zadania, zakres, istota logistyki, reguła
ZADANIA:
Joordynacja przepływu surowców, materiałów i wyrobów gotowych dla konsumentów; 2. minimalizacja kosztów tego przepływu, 3. Podporządkowanie działalności logistycznej wymogom obsługi klienta
- Minimalizacja całkowitych kosztów przepływu produktów i informacji,
- Zapewnienie jak najkrótszego czasu realizacji zamówień i możliwe wysokiej niezawodności, częstotliwości i elastyczności dostaw przy założonym poziomie kosztów przepływu,
- Optymalizacja poziomu zapasów w skali łańcucha dostaw wraz z elastycznym dostosowaniem się do preferencji w zakresie obsługi dostaw poszczególnych segmentów rynku.
ISTOTA:
- przepływ dóbr materialnych i informacji, intensywność strumieni, stopień ich ciągłości i niezawodności
REGUŁY:
1. right product (właściwy produkt),
2. right quantity (właściwa ilość),
3. right condition (właściwy stan),
4. right place (właściwe miejsce),
5. right time (właściwy czas),
6. right customer (właściwy klient),
7. right price (właściwa cena)
3. Sfery zastosowania logistyki
Logistyka zaopatrzenia - lokalizacja źródeł zaopatrzenia, harmonogram czasowy zakupów, określenie (rozpoznanie, negocjację) cen, utrzymywanie zapasów materiałów, kontrola jakościowa dostaw.
Logistyka produkcji - eliminacja zbędnych manipulacji materiałowych, redukowanie odległości przemieszczania do absolutnego minimum, przyśpieszenie czynności manipulacyjnych przez organizowanie standardowych przepływów bez wąskich gardeł, redukowanie ilości materiałów w procesie produkcyjnym.
Logistyka dystrybucji - utrzymywanie zapasów wyrobów gotowych, lokalizacja magazynów dystrybucyjnych, organizacja kanałów dystrybucyjnych, wybór środków transportu, optymalizacja dróg transportowych.
Logistyka serwisu - zaopatrywanie nabywców w części zamienne, czynności posprzedażne, obsługa zwrotów towarowych.
Logistyka odpadów - transport oraz składowanie odpadów produkcyjnych, które nie mogą być zużyte w innych procesach, zarządzanie przepływem odpadów do miejsc ich powtórnego wykorzystania w procesach produkcyjnych lub utylizacyjnych.
Zarządzanie przepływami materiałowymi - przekazywanie i realizacja zamówień handlowych dotyczących materiałów, opracowanie zleceń materiałowych, analiza zamówień materiałowych, wykorzystywanie środków informacji w obsłudze zamówień i zarządzaniu przepływami materiałowymi, sterowanie przepływami produkcji i dystrybucji, zarządzanie przepływami produkcji i dystrybucji.
Magazynowanie dóbr rzeczowych - ustalenie struktury i ilości towarów przeznaczonych do magazynowania, ustalenie wielkości dostaw oraz cyklu dostaw, ustalenie poziomów norm zasobów magazynowania, określenie poziomów „zapasów bezpieczeństwa”, ustalenie sposobów kontroli stanu zapasów materiałowych, sporządzenie prognoz potrzeb materiałowych.
Tworzenie infrastruktury magazynowej
wybór lokalizacji, charakteru, potencjału i wielkości obszaru obsługiwanego przez magazyny, projektowanie systemów magazynowych, dobór wyposażenia technicznego dla potrzeb składowania i czynności magazynowych, eksploatacja magazynów i ich infrastruktury, organizacja pracy personelu, przyjmowanie, wydawanie i przetwarzanie informacji zawartych w dokumentach obrotu towarowego.
Transport materialow - dobór środków transportowych do określonych zadań przemieszczania i manipulacji materiałów, ustalenie warunków automatyzacji i robotyzacji procesów przeładunku i transportu materiałów, organizacja przewozów kombinowanych, organizacja procesu spedycji, optymalizacja łańcuchów transportowych.
Gospodarka opakowaniami - ustalenie warunków spełniania funkcji logistycznych przez opakowania, tworzenie normowo opakowanych jednostek ładunkowych (pakiety, pojemniki, palety, kontenery), gospodarowanie opakowaniami zwrotnymi oraz recycling opakowań zużytych.
4. Istota zarządzania logistycznego
Zarządzanie logistyczne polega na zarządzaniu wszystkimi powiązanymi działaniami przepływu materiałów i dóbr od źródeł zaopatrzenia do użytkownika wyrobów gotowych w celu poprawy działania systemu. Innymi słowy polega na takim planowaniu, integrowaniu, koordynowaniu i kontroli działań z zakresu logistyki, aby rynki zbytu były zaopatrywane najbardziej efektywnie z punktu widzenia kosztów.
5. Logistyka w przedsiębiorstwie
Procesy logistyczne mają bezpośredni związek z celami działalności przedsiębiorstwa (krótko i długo- okresowymi). Poszczególne procesy są ściśle związane z całokształtem działalności przedsiębiorstwa, powinny być podporządkowane celom głównym przedsiębiorstwa jako całości. Mają więc one charakter wspomagający realizację tych celów.
Sfera procesów logistycznych wpływa bezpośrednio na maksymalizację przychodów z całokształtu działalności przedsiębiorstwa , może być również źródłem redukcji kosztów tej działalności. Wpływa to na maksymalizację wyniku finansowego, umocnienie pozycji rynkowej oraz zachowanie przewagi konkurencyjnej.
6. Logistyka w strukturze zarządzania przedsiębiorstwem
Podstawowa teza dotycząca struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa i kształtowania w nim koncepcji logistyki zakłada skoncentrowanie zadań logistycznych w organizacyjnie wyodrębnionych jednostkach. Ułatwia to koordynację procesów przebiegających tak w sferze logistyki, jak i w całym przedsiębiorstwie. Usprawnienia systemu kształtowania i realizacji przepływów materiałowych oraz informacyjnych przyczyniają się niewątpliwie do wzrostu potencjału wytwórczego i usługowego przedsiębiorstw oraz efektywniejszego ich wykorzystania. Właściwe wkomponowanie sfery logistyki w strukturę zarządzania przedsiębiorstwem jest zatem czynnikiem decydującym o dalszym powodzeniu realizowanej koncepcji zarządzania danym przedsiębiorstwem.
Integracja logistyki w strukturze organizacyjnej przedsiębiorstwa pozwala, jak pisze Piotr Blaik w swej książce ,,Logistyka'', na:
- ograniczenie konfliktów między poszczególnymi jednostkami organizacyjnymi, którym są przyporządkowane zadania logistyczne,
- uniknięcie sytuacji niedowartościowania lub wręcz dyskryminacji funkcji logistycznych wobec innych sfer funkcjonujących w przedsiębiorstwie,
- eliminację zakłóceń w procesie przepływu informacji.
7. Transport w systemach logistycznych (pojęcia, rola w logistyce, zalety i wady transportu)
Transport to zespół czynności związanych z przemieszczaniem osób i dóbr materialnych przy użyciu odpowiednich środków. Odgrywa bardzo ważną rolę w logistyce ze względu na przemieszczanie ładunków a także tworzenie usług pomocniczych. Transport w gospodarce umożliwia wymianę dóbr i usług. Przewozi surowce, materiały i półfabrykaty przeznaczone do zużycia produkcyjnego oraz gotowe produkty przeznaczone do konsumpcji osobistej. Procesy przewozowe realizowane są transportem samochodowych, kolejowym, lotniczym, morskim, wodnym śródlądowym, przemysłowym lub intermodalnym.
Transport samochodowy – duża elastyczność dzięki gęstej sieci dróg transportowych, umożliwia bezpośrednie dostawy z niemal każdego miejsca do każdego, w dowolnym czasie i częstotliwości, krótki czas przewozu, do przewozu ładunków o różnej podatności konieczny jest specyficzny tabor, stosunkowo wysokie koszty
Transport kolejowy – stosunkowo niski koszt, szybkość dostaw, niezawodność, regularność
Transport morski – realizowany głównie przy wykorzystaniu statków, zdolność do masowych przewozów, światowy zasięg, najkorzystniejsze ceny przy bardzo dużych odległościach, niewielka prędkość, niska częstotliwość i punktualność, niskie bezpieczeństwo, konieczność wykorzystania usług dowozowych
Transport wodny śródlądowy – przemieszczanie po drogach wodnych – rzekach i kanałach, masowe przewozy o niskiej wartości, niskie ceny przy dużych ładunkach, długi czas dostawy, ograniczona dostępność, niskie bezpieczeństwo
Transport przemysłowy – ropa naftowa, gaz ziemny i węgłowy, woda, masowe przewozy produktów płynnych, niskie koszty przemieszczania, duża przepustowość, słaba dostępność
Transport lotniczy – odpowiednie środki transportu i infrastruktura lotnicza, niewielkie partie, duża szybkość, rosnąca dostępność, wysokie bezpieczeństwo, wysokie koszty jednostkowe
Transport intermodalny – pomieszanie np. transporty samochodowego i kolejowego, obniżenie kosztów, elastyczność, redukcja zagrożenia
INFRASTRUKTURA LINIOWA – istniejąca w państwie sieć, rozumiana jako każdy wydzielony pas terenu przeznaczony do ruchu lub postoju środków transportu wraz z leżącymi w jego ciągu obiektami inżynierskimi. Skład: drogi publiczne, linie kolejowe, drogi wodne, linie lotnicze, szlaki morskie
9. Gospodarka magazynowa, obsługa zapasów, zadania gospodarki magazynowej, rola i znaczenie zapasów
MAGAZYNOWANIE- czynności związane z manipulowaniem zapasami i ich czasowym przechowywaniem
Fazy procesu magazynowania:
• Przyjmowanie – operacja rozpoczynająca się w chwili dostarczenia dóbr z zewnątrz lub z wewnątrz (z innej komórki), obejmuje następnie rozładunek (wykorzystanie transportu wewnętrznego), identyfikację otrzymanych jednostek, kontrolę ilościową i jakościową
• Składowanie – przechowywanie, umieszczanie w usystematyzowany sposób w przestrzeni magazynu,
• Kompletowanie – pobieranie z posiadanych zapasów takich materiałów i w takiej ilości jakie wynikają z zamówienia
• Wydawanie – skompletowane na podstawie zamówienia materiały są pakowane i wydawane, skontrolowane materiały zostają załadowane do środków transportu zewnętrznego
ZAPASY – określona ilość dóbr znajdująca się w rozpatrywanym systemie logistycznym (przedsiębiorstwie lub łańcuchu dostaw) bieżąco nie wykorzystywana, a przeznaczona do późniejszego przetworzenia lub sprzedaży
10. Logistyka w łańcuchu dostaw
Łańcuch dostaw – grupa przedsiębiorstw realizująca wspólne działania niezbędne do zaspokojenia popytu na określone produkty w całym łańcuch przepływu dóbr – od pozyskania surowców do dostaw do ostatecznego odbiorcy.
Zarządzanie łańcuchem dostaw to zespół pojęć wykorzystywanych w celu efektywnego zintegrowania dostawców, producentów, magazynów i sklepów, po to by towar był produkowany i rozprowadzany we właściwej ilości, we właściwe miejsca by zminimalizować koszty całkowite, zaspokajając potrzeby we właściwym stopniu.