Układ krążenia - ściąga

budowa krwi
1. komórki
• czerwone krwinki (erytrocyty) – ± 4,5mln/ml; przenoszą tlen, zawierają hemoglobinę; są bardzo małe, nie mają jąder
• białe krwinki (leukocyty) – ± 8tys/ml; wiele typów (np. limfocyty, granulocyty, monocyty); odpowiadają za odporność; większe komórki, mają jądra
• płytki krwi (trombocyty) – ± 25tys/ml; fragmenty komórek; odpowiadają za proces krzepnięcia krwi
2. osocze – substancja międzykomórkowa; H2O, białka (globuliny, albuminy  ciśnienie osmotyczne krwi, fibrynogen); osocze -fibrynogen = surowica; aminokwasy, glukoza, witaminy, sole mineralne, kwasy organiczne, jony (np. węglanowe, chlorkowe)
tłuszcze są transportowane przez limfę
HIV atakuje leukocyty (limfocyty ‘helper’)
tętnice  wyprowadzają krew z serca; światło owalne, silne naczynia; najważniejsza – aorta
tętnicą płucną płynie krew uboga w tlen (odtlenowana)
tętnice – wy-
żyły – w-
naczynia włosowate – docierają do poszczególnych komórek (u. oddechowy – oplatają pęcherzyki płucne; u. pokarmowy – w jelicie; w skórze); ścianki mają 1 warstwę nabłonka (nie kurczą się, są b. cienkie)
1. tętnica – żyła
2. tętnica – tętnica (nerka, sieć dziwna)
3. żyła – żyła (wątroba, układ wrotny)
z lewej komory wychodzi aorta
osierdzie  błona podwójna, otacza i chroni serce
wsierdzie  wewnątrz serca (gruba błona)
układ wieńcowy – odżywia serce, zaopatrując je w tlen
węzeł zatokowo-przedsionkowy i w. przedsionkowo-komorowy
tkanka serca ma właściwości tkanki nerwowej
zastawki:
• 3-dzielna – w prawej części serca
• 2-dzielna (mitralna) – w lewej części serca
BUDOWA UKŁ. KRWION.
Układ krw. tworzy serce oraz sieć naczyń krw.: żyły (doprow. krwi z tkan. do serca), tętnice (odprow. krwi z serca do tkan.) i naczynia włosowate.
Ściany żył (światło – przekrój) są cieńsze od tętn. (różn. ciśn.), obecność zastawek; różnice w elastycz. i wytrzym. ze względu na ciśn.
Ściany żył i tętn. składają się z 3 warstw:
• zewn. – zbud. z tkan. łączn.
• środk. – z mięśn. gładk.
• wewn. – ze śródbł. i tkan. łączn.
Żyły mają kieszonk. zastaw., dzięki którym płynąca przez nie krew nie cofa się.
Nacz. włos. są cienkościen. przewod. rozmieszcz. w tkan., łączącymi tętn. z żył. Ściana nacz. włos. zbud. jest z 1-warstw. śródbł., poprzez który zachodzi wymiana subst. między krwią a tkan.
Serce – w worku osierdz.; ściana serca pokryta jest cienką błoną, na której leżą nacz. wieńc., tworz. sercowy układ krąż. – układ wieńc., odpowiedz. za doprow. i odprow. pewnych subst.
Mięsień sercowy zbudow. jest z tkan. mięśn. poprzecz. prążk.
Przeds. i kom. serca wyściel. są wewn. błoną, zbudow. z tkan. łączn.
Serce działa na zasadzie pompy, wyposaż. jest w zastaw., które uniemożl. zmianę kierun. przepł. krwi.
Między prawym przeds. serca a prawą kom. znajduje się zastaw. 3-dzielna (zbud. z 3 płatów), lewa część serca ma zastaw. 2-dzielną.
U podst. dwóch dużych tętn. odchodz. od komór (aorty i tętn. płucn.), znajdują się zastaw. półksięż.
2 obiegi krwi:
• duży
zaopatr. tkan. w krew bogatą w O2, składn. odżyw. Rozpocz. się w LK główną tętn. (aortą) i kończy w PP. Prawy przeds. serca otrzym. krew nieutlen., powracaj. z tkanek, którą PK tłoczy do płuc; do LP wpływa krew utlen.
• mały (płucny)
Zaczyna się w PK tętn. płucn. i kończy się w LP.
Układ wrotny
Krew z żołąd., śledz., trzust. jest odprow. układ. wrotn. do wątrob.. Subst. odżyw. i toks. są także magaz. w wątr., a reszta przedost. się do żyły główn. dolnej. Z górn. części ciała krew zbierana jest żyłami główn. górnymi.

Funkcje układu krwionośnego
1. transport: CO2, (osocze) O2 (hemoglobina), subst. odżywcze i sole mineralne, witaminy, białka i aminokwasy, cukry (0,8% we krwi), hormony, mocznik
2. uczestniczy w zjawiskach odpornościowych
3. termoregulacja (ssaki i ptaki – stałocieplne)
4. zapobiega wynaczynieniu (trombocyty)
5. szkielet hydrauliczny

Układ Limfatyczny
układ otwarty, łączy się z żyłą ramienną
• gruczoły limfatyczne (limfa = chłonka)
• naczynka