Dlaczego epokę renesansu nazywano złotym wiekiem kultury polskiej?

Wiek 16 w Polsce to okres wspaniałego rozkwitu kultury i piśmiennictwa.U potomnych zyskał on miano złotego wieku,to metaforyczne określenie odwołuje się do tradycji antycznych i mitologicznych i zawiera zachwyt dla wartości, znaczenia zrodzonych i ukształtowanych w epoce renesansu dzieł,postaw,idei. Odrodzenie jest początkiem nowożytnej fazy w dziejach narodu i państwa polskiego. W dziejach gospodarki i kultury,rozwoju świadomości i ideologii. Epoka ta określiła na kształt kultury i literatury,a także świadomości społecznej i narodowej.

Złoty wiek kultury i piśmiennictwa był także złotym wiekiem gospodarki. Przemiany w Polsce od połowy 15 wieku, w poważnym stopniu uwarunkowały przemiany w kulturze kulturze i postawach społecznych. Najważniejszym i najbardziej charakterystycznym sytyłacji gospodarczej w Polsce renesansowej był niewątpliwie rozwój folwarku pańszczyźnianego, spowodowany przez wzrost popytu na zboże i produkty rolne zarówno zarówno Polsce, jak i na zachodzie europy oraz przez wielką, 400-500 procentową zwyżkę na te produkty.

Przy zastosowaniu darmowej i przymusowej pracy pańszczyźnianej folwark gwarantował właścicielowi wysoki, stały i pewny dochód. W konsekwencji średniowiecza szlachta rycerska przeobraziła się w zasobną, nie zależną ekonomicznie i politycznie,pewną własnego znaczenia i wartości szlachtę ziemiańską. Długotrwała koniunktura ekonomiczna stwarzała solidne i trwałe podstawy dobrobytu i stabilizacji. Zapewniała bogacącej się szlachcie nie tylko rosnące dochody, ale i coś więcej. Poczucie bezpieczeństwa i niezmienności porządku świata. Ułatwiała wreszcie szlachcie, zwłaszcza tej zamożnej, ziemiańskiej, aktywność kulturową, zdobywanie wykształcenia krajowego i zagranicznego, udział w polityce i w życiu społecznym.

Mieszczaństwo było rzeczywistym konkurentem ekonomicznym szlachty. O znaczeniu mieszczaństwa, bogatego i kulturowego, świadczą różne koligacje, że szlachtą magnatami, a także imponujące kariery mieszczańskich dzieci. Również i sytyłacia chłopów przedstawiała się stosunkowo pozytywnie. Chłop był zamożny, żył dostatnio, pańszczyzna nie obciążała go nadmiernie.

Utrudnione, ale nie niemożliwe było opuszczenie wsi, zdobycie wykształcenia i awans społeczny w obrębie stanu duchowego lub dzięki protekcji zamożnych. W pewien ograniczony sposób również chłop korzystał z dobrodziejstwa koniunktury. Rozwiązanie wielu problemów politycznych spowodowało, że przez dziesięciolecie Polsce nie było wojen, a konflikty społecznie nie miały tak ostrego charakteru, jak w krajach zachodniej europy. To spowodowało wspaniały rozwój kultury i oświaty.

W pierwszym okresie renesansu literatura rozwija się w dwóch językach: Łaciński i polski. W okresie największego rozkwitu powstaje wiele dzieł pisanych o polsku. Wiąże się to ze wzrostem świadomości narodowej, co tak trafnie ujął M.Rej w znanym dwuwierszu „A niechaj narodowe wżdy postronni znają isz, Polacy nie gęsi, isz swój język mają”. O ile Rej pisał swoje utwory w języku prostym, o tyle, J.Kochanowski stworzył piękną literacką ojczyznę.

Zgodnie z duchem epoki literatura podejmowała rozmaite tematy dotyczące człowieka samego, ale także problemów społecznych, politycznych, moralnych, duchowych, religijnych. Utwory zarówno Reja i Kochanowskiego ukształtowały ideał człowieka, który mam prawo korzystać z wszystkich przyjemności i radości życia, ale oczywiście w sposób umiarkowany.

Kochanowski dodatkowo stworzył wzorzec prawego obywatela, którego obowiązkiem jest służyć ojczyźnie swoją wiedzą, talentem, a kiedy trzeba mieczem. „A komu droga otwarta do nieba, tym, co służyć ojczyźnie”. To motto wielu utworów Jana z Czarnolasu wyrażającą głęboką troskę o losy kraju. Obydwaj twórcy krytycznie odnosili się do wszelkich przejawów samowoli szlacheckiej i magnackiej, słabej władzy królewskiej.

Rej jeden z pierwszych ujmuje się za wyzyskaniem chopów pańszczyźnianych> Najwybitniejszy poeta tego okresu Jan Kochanowski przyswoił literaturze polskiej takie antyczne gatunki jak: pieśń, treny, hymny, fraszki. Jest twórcą pierwszego dramatu polskiego „Odprawa posłów greckich„

Obok literatury pięknej rozwijała się też w Polsce twórczość publicystyczna. Najwybitniejszym publicystą był Andrzej Frycz Modrzewski autor dzieła „O poprawie Rzeczpospolitej”(1551). W pięciu księgach „O obyczajach, prawach, wojnie, kościele, szkole” stworzył idealną wizje świata. Uważał, że system Rzeczpospolitej był możliwy do zreformowania. Jego zdaniem sprawne funkcjonujące państwo mogło zapewnić surową i prężną władzą kontrolują ca tak istotnie dziedziny jak szkolnictwo, wychowanie, opieka nad chłopami, obyczajowością itp.

Ożywienie kultury i pisemnictwa zarówno łacińskiego, jak polskiego, popularnego i naukowego, zwłaszcza zaś publicystyki podejmującej różnorodne problemy polityczne czy religijne, zwiększanie wreszcie liczbę piszących i liczby czytających, stworzenie rynku czytelniczego i możliwość zaspokojenie głodu informacji to w znacznym stopniu efekt rewolucyjnego wynalazku druku.

Niepodobna przeceniać roli kulturo twórczej „czarnej sztuki” zasług jej pionierów. Pierwsze drukarnie powstały na ziemiach polskich ziemiach w latach siedemdziesiątych 16 wieku dynamiczny rozwój drukarstwa polskiego przypada na 17 wiek. Wydawcy i drukarze, korzystający ze współpracy całego grona literatów, często związanych z uniwersytetem i mające niższe stopnie naukowe, udostępnili na przekład polski kilkadziesiąt romansów i zbiorów nowelistycznych, poszerzając nie promienie grono czytelników, czytelników także przyczyniając się do rozwoju języka narodowego.

Oprócz literatury szlacheckiej silny nurt stanowiła mieszczaństwo ludowa. Wybitni przedstawiciele tego nurtu był Bierna z Lublina, Jan z koszyczek i Sebastian Fabian Glonowiec. Problem ich twórczości to krytyka szlachty, obrona godności społecznej i osobistej plebeliusza,pochwałę pelejskiego trudu, jego godności i wagi. Ciekawym zjawiskiem literatury renesansowej była twórczość polskich „sowizdrzałów”. Cecha tej literatury był jej rozrywkowy charakter, sowizdrzalska było nie tylko element zabawy, ale sposobem oceny świata, ludowym światopoglądem.

Aby obraz polskiego złotego wieku był pełen, osiągnięć w dziedzinie architektury, rzeźby, malarstwa. Nowy styl w architekturze we Włoszech przyjęty w Polsce, pozostawiając nowy dziedziniec wawelski(królowa Bona),a także kaplice Zygmuntowską, w miastach kamienice bogatych mieszczan, pałace dwory,w Gdańsku bramy, zbrojownia kamienice. Rzeźbami pozostałymi z renesansu są to sarkofagi, które znajdują się na Wawelu, dwa sarkofagi Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta przedstawione postacie w stanie spoczynku oparte o sarkofag. Malarstwo było bogate, próbowano zacząć pokazywać postacie w ruchu, kierować światłem, które tworzyło wyobrażenie wnęk w obrazach. Do obrazów można także zaliczyć a gobeliny i arasy które można zobaczyć do dziś na Wawelu.

Podsumowując „złoty wiek” jest rozwojem kultury i nauki człowieka,jego rozwoju umysłowego, ponawiania wiedzy i świata.