Św. Piotr i Paweł

Pawła także, jak wielu innych, poznajemy z Pisma św. Kiedy spotykamy się z nim po raz pierwszy, nosi jeszcze imię Szaweł (Sani, a po łacinie Saul) i jest młodym, gorliwym faryzeuszem. Urodził się w Tarsie w Cylicji (dziś Turcja), jako obywatel rzymski, co potrafił w odpowiednich momentach podkreślić. Był synem również faryzeusza i wyuczył się zawodu tkacza namiotów. Jego rodzina szczyciła się pochodzeniem z pokolenia Beniamina. Był człowiekiem wykształconym, mimo młodego wieku, uczył się u najlepszych nauczycieli żydowskich, m.in. u Gamaliela. Jako gorliwy faryzeusz był fanatycznym prześladowcą chrześcijan; w Dziejach Apostolskich widzimy go jako młodzieńca, który pilnuje szat oprawców kamienujących św. Szczepana, nie miał bowiem jeszcze skończonych 30 lat, a więc według prawa nie mógł brać udziału w egzekucji.
W trakcie prześladowań chrześcijan przez Żydów, jakie rozpętały się po śmierci św. Szczepana, Szaweł brał czynny udział, jako organizator, w akcjach przeciwko nim. W trakcie jednej z takich akcji, w drodze do Damaszku, Szawłowi ukazał się Chrystus. W wyniku tego spotkania Szaweł stracił wzrok, ale też uwierzył w Jezusa. Kiedy doprowadzono go do Damaszku, przyjął chrzest z rąk Ananiasza, ucznia Jezusa, po czym odzyskał wzrok. Od tego czasu zaczął nauczać Ewangelii. Jednocześnie z obawy przed zemstą Żydów uciekł z miasta, spuszczając się w koszu z muru, i przez trzy lata nie dawał o sobie znaku.

Po tym czasie Paweł, który odtąd zaczął używać nowego imienia, udał się do Jerozolimy, aby uzyskać aprobatę apostołów. Początkowo powitali go z rezerwą i obawą, ale z czasem przekonali się o prawdziwości jego nawrócenia i o mądrości jego nauk. Ponieważ Żydzi pałali żądzą zemsty i próbowali zgładzić Pawła w zasadzce, postanowiono, że będzie nauczał poza Jerozolimą. Najpierw udał się do rodzinnego Tarsu, a następnie razem ze św. Barnabą do Antiochii, wreszcie wyruszył dalej - do pogan, aby tam głosić Dobrą Nowinę.
Ogółem św. Paweł odbył trzy duże podróże misyjne, nauczał w Syrii, Małej Azji, Grecji, Macedonii, Italii - dotarł nawet do Hiszpanii.
Około 60 r. Paweł został aresztowany w Jerozolimie. W więzieniu w Cezarei Palestyńskiej przebywał do 63 r., następnie przewieziono go do Rzymu i osadzono w areszcie domowym. Ponieważ jednak Żydzi - oskarżyciele, nie stawili się na rozprawę, Paweł został uwolniony i mógł znowu ruszyć nauczać pogan.

Św. Paweł zostawił po sobie aż 14 listów. O jego popularności świadczą także liczne apokryfy: Nauczanie Pawła, Dzieje Pawła, Apokalipsa św. Pawła czy też Korespondencja św. Pawła z Seneką.

Został skazany na śmierć w 67 r. Jako obywatel rzymski został ścięty mieczem w miejscu zwanym Aquae Salvinae za Bramą Ostyjską. W miejscu tym według legendy wytrysnęły trzy źródła: tam, gdzie dotknęła ziemi spadająca głowa apostoła. Później zbudowano tu kościół św. Pawła u Trzech Fontann (S. Paolo alle Tre Fontane). Nie jest znana dokładna data jego śmierci, chociaż tradycja podaje 29 czerwca - ten sam dzień, w którym (w innym roku) zmarł św. Piotr. Jednak inna tradycja twierdzi, że dzień ten obrano jako święto obu apostołów, ponieważ tego dnia w roku 258 zabrano doczesne szczątki obu świętych z ich grobów ze względu na niebezpieczeństwo zbezczeszczenia ich przez cesarską konfiskatę.
Dziś relikwie św. Pawła przechowywane są w rzymskich kościołach św. Pawła za Murami i św. Jana na Lateranie (głowa), a także św. Pawła alla Regola, św. Agnieszki, św. Ignacego, Świętych Wawrzyńca i Damazego, św. Praksedy i św. Eustachego.
Drugim ważnym świętem ku czci św. Pawła jest dzień 25 stycznia, kiedy obchodzimy wspomnienie nawrócenia św. Pawła. Mniej znanymi świętami są też: 16 kwietnia - przeniesienie głowy, 6 lipca - pierwsze przybycie do Rzymu, 1 września - odzyskanie wzroku.
W ikonografii Paweł jest przedstawiany zwykle jako człowiek drobny, łysy, z długą brodą i wydatnym nosem, chociaż ostatnio częściej przedstawia się go jako silnego, rosłego mężczyznę. W prawej ręce zwykle trzyma księgę, a w lewej miecz. Często przedstawia się go także z trzema źródłami. Czasami jest też przedstawiany ze zwojem.

Św. Paweł jest patronem prasy katolickiej, teologów i duszpasterzy, robotnic, tkaczy, tkaczy dywanów, siodlarzy, powroźników i wikliniarzy; wzywany jest w przypadku skurczów i choroby uszu, w przypadku ukąszenia przez węża, w strachu, w błaganiach o deszcz i o urodzaj.
Imię Paweł, rzymskie Paulus, które przybrał sobie święty, po łacinie znaczy "mały, drobny".

Święty Piotr pochodził z Betsaidy nad jeziorem Genezaret (Galilejskim); mieszkał w Kafarnaum. Na imię miał Szymon i razem ze swoim bratem Andrzejem był najpierw uczniem św. Jana Chrzciciela. Wtedy też, w czasie chrztu w Jordanie, Andrzej spotkał po raz pierwszy Pana Jezusa i przyprowadził do Niego brata. Potem jednak wrócili do Kafarnaum, do swoich zajęć rybackich. I dopiero tam, kiedy Pan Jezus spotkał ich podczas połowu, powołał ich na swoich uczniów, obiecując im, że będą odtąd łowić ludzi. Był człowiekiem zamożnym, żonatym (Ewangelie mówią o teściowej św. Piotra), a tradycja podaje (chociaż to nie jest pewne), że jego córką była św. Petronela.

Pan Jezus wyróżniał Szymona spośród swoich uczniów. Zmienił mu imię, mówiąc: "Ty jesteś Piotr [czyli Skała], i na tej Skale zbuduję Kościół mój..." (Mt 16, 18). (Po aramejsku Pan Jezus nazwał Szymona Kefas, co właśnie znaczy Skała, w greckim tłumaczeniu: Petros - Kamień lub Petra - Skała, tak samo po łacinie i dopiero w spolszczeniu imię to nabrało brzmienia Piotr.) Dlatego Szymon od tego czasu nazywany jest Szymonem Piotrem lub po prostu Piotrem. Ewangelie podają też nieodmiennie, że święty Piotr zawsze stawiany był na pierwszym miejscu wśród apostołów. Był świadkiem Przemienienia Pańskiego na górze Tabor, i krwawego potu w Getsemani, w czasie Ostatniej Wieczerzy siedział tuż obok Jezusa. Ale i jego zaangażowanie było może większe niż innych apostołów. To on zapragnął przyjść do Jezusa po jeziorze, to ona nazwał Jezusa Mesjaszem, ona najgoręcej zapewniał Pana Jezusa, że gotów jest iść z nim na śmierć i on wyciągnął miecz, żeby Go bronić w czasie pojmania. I on też otrzymał największą nagrodę - został wyznaczony na przywódcę Kościoła.

O życiu św. Piotra przed powołaniem nic nie wiemy. Tradycyjnie św. Piotr przedstawiany jest jako siwowłosy starzec, sądzę jednak, że musiał być w sile wieku, skoro sam pracował w swoich przedsiębiorstwie jako rybak, żył także jeszcze ponad trzydzieści lat po śmierci Pana Jezusa (a więc ok. 37 lat po swoim powołaniu) - nie umarł też przecież ze starości.

Po śmierci Pana Jezusa św. Piotr zaangażował się w zorganizowanie Kościoła, który powierzył mu Chrystus. Proponuje dokooptowanie w miejsce Judasza innego ucznia, żeby dopełnić liczbę 12. Przemówił do tłumów w dzień Zesłania Ducha Świętego, zyskując 3 tys. neofitów. Uzdrowił chromego od urodzenia przy świątyni jerozolimskiej, przemówił przy tej okazji do tłumów i zyskał 5 tys. wiernych. On też założył w Jerozolimie pierwszą gminę chrześcijańską i sprawował nad nią władzę. Otrzymuje pouczenia od Pana Jezusa na temat zasad, które mają obowiązywać w życiu Kościoła i wiernych.

Kiedy gmina chrześcijańska w Jerozolimie rozrastała się, Żydzi pragnąc ją zniszczyć aresztowali św. Piotra i chcieli go stracić. Od śmierci uratował go anioł, uwalniając Piotra w cudowny sposób z więzienia. Potem św. Piotr przeniósł się dla bezpieczeństwa do Antiochii. Stamtąd udał się do Małej Azji, potem do Koryntu, wreszcie na stałe osiadł w Rzymie, by skuteczniej kierować Kościołem, który rozrastał się szybko w całym antycznym świecie. W Rzymie poniósł męczeńską śmierć na krzyżu w 64 roku, za panowania cesarza Nerona.

Św. Łukasz w Dziejach Apostolskich opisuje pewien epizod z życia zarówno gminy chrześcijańskiej, jak i samego świętego Piotra. Otóż w Samarii żył pewien człowiek imieniem Szymon, który zajmował się czarną magią, a dzięki jego sztuczkom poważali go wszyscy. Jednak kiedy Filip zaczął głosić Dobrą Nowinę uwierzyli Filipowi, uwierzył też sam Szymon i przyjął chrzest. Kiedy zobaczył, jak Piotr i Jan działają mocą Ducha Świętego, przyniósł im pieniądze, żeby sprzedali i jemu tę moc. Piotr ostro go zgromił za tę propozycję. O tym to Szymonie i o tym, jak został przez świętych Piotra i Pawła zwyciężony w Rzymie opowiada legenda, którą przekazał nam m.in. św. Jakub de Voragine, jeden z najsłynniejszych średniowiecznych hagiografów.

Najstarsze źródła tradycji chrześcijańskiej podawały jako miejsce śmierci św. Piotra ogrody cesarskie, które rodzina Augusta Oktawiana założyła na brzegu Tybru naprzeciw właściwego miasta, a które nazywano ager vaticanus (pole watykańskie). Tam cesarze rzymscy założyli stadiony sportowe i cyrki. Na tych stadionach poniosło śmierć męczeńską wielu chrześcijan. Tam też miał umrzeć właśnie św. Piotr. W tym miejscu około roku 330 cesarz Konstantyn Wielki postawił bazylikę, która przetrwała ponad 1150 lat. Obecna bazylika św. Piotra powstała w tym samym miejscu w latach 1506-1667. W czasie prac archeologicznych prowadzonych w latach 1940-1956 znaleziono pod ołtarzem głównym grób św. Piotra wraz z jego relikwiami. Papież Paweł VI w 1968 r. uznał identyfikację relikwii za przekonującą. Część jego relikwii przechowują m.in. kościoły: św. Jana na Lateranie (głowa), Świętych Jana i Pawła, św. Cecylii, św. Maryi na Zatybrzu, św. Praksedy i św. Grzegorza na Wzgórzu Celio. Podobno inne europejskie świątynie także przechowują fragmenty relikwii św. Piotra.

Św. Piotr zostawił dwa Listy, które należą do ksiąg Nowego Testamentu. Napisane zostały w latach 63 i 64. Apokryfy podają jako dzień śmierci św. Piotra dzień 29 czerwca 64 roku, nie ma jednak żadnych dowodów na to, że jest to data prawdziwa. Istnieje tradycja, która podaje, że tego dnia w 258r. ciała apostołów Piotra i Pawła zabrano z ich grobów z powodu niebezpieczeństwa zbezczeszczenia ich szczątków z nakazu cesarza i dlatego tego właśnie dnia wspólnie obchodzi się ich święto.

W IV w. w Rzymie wprowadzono też święto Katedry św. Piotra; przypada ono 22 lutego. Od 1960r. obchodzone jest jako pamiątka przekazania władzy pasterskiej Piotrowi.

Św. Piotr jest patronem papieży, piekarzy, żniwiarzy, rzeźników, szklarzy, stolarzy, szewców, zegarmistrzów, ślusarzy, kowali, ołowników, garncarzy, zdunów, murarzy, cegielników, budowniczych mostów, kamieniarzy, sieciowników, sukienników, foluszników, rybaków, sprzedawców ryb, marynarzy, żeglarzy, rozbitków morskich, pokutników, przystępujących do spowiedzi, dziewic; wzywany w przypadku ukąszenia przez węża, gorączki, wścieklizny, szaleństwa, opętania i chorób nóg, w przypadku kradzieży.

Piotr jest przedstawiany najczęściej jako łysiejący, brodaty, siwy starzec, z parą złotych kluczy w dłoni, z książką lub zwojem, z laską lub mieczem, z potrójnym krzyżem, z kogutem, z rybą, z odwróconym krzyżem łacińskim, a czasami jest przedstawiany tak jak według podania go ukrzyżowano: z głową w dół. Często też jest przedstawiany razem ze św. Pawłem.