Polesie Lubelskie - ciekawa charakterystyka

POLESIE jest to podprowincja fizycznogeograficzna, stanowiąca południowo-zachodnią część Niżu Wschodnioeuropejskiego, położona na terytorium Polski, Ukrainy i Białorusi.Polesie stanowi płaską równinę, leżącą w dorzeczu Prypeci i Bugu. Rzeki te, poprzez Muchawiec (prawy dopływ Bugu) i Pinę (lewy dopływ Prypeci), łączy kanał Dniepr-Bug.

POLESIE LUBELSKIE jest przepiękną krainą położoną w środkowo-wschodniej Polsce w dorzeczu dwóch rzek: Wieprza i Bugu. Ten, do niedawna ubogi i zacofany region o powierzchni około 5 tys.km2, kojarzący się wielu osobom ze słowami pieśni pt. "Polesia czar", dziś ma inny charakter.

Dzika i nieujarzmiona przyroda, o której mówi ta piękna, nostalgiczna, przedwojenna pieśń, pozostała już tylko na wybranych fragmentach. Odznaczają się one nadal niepowtarzalnym pięknem jezior, moczarów i torfowisk, bogactwem rzadkiej interesującej flory i fauny oraz dużym zróżnicowaniem siedlisk i zbiorowisk roślinnych. Dla Polesia lubelskiego charakterystyczny jest podział na sześć mezoregionów: Zaklęsłość Łomaską, Równinę Parczewską, Równinę Kodeńską, Zaklęsłość Sosnowiecką, Garb Włodawski i Równinę Łęczyńsko-Włodawską.

Staraniem wielu ludzi najcenniejsze formy przyrody, zarówno ożywionej jak i nieożywionej, w ciągu wielu dziesięcioleci uzyskiwały status prawnej ochrony. Powstawały, więc pomniki przyrody, rezerwaty, parki krajobrazowe i obszary chronionego krajobrazu. Ukoronowaniem tych działań było utworzenie z dniem 1 maja 1990 roku Poleskiego Parku Narodowego, pierwszego w Polsce parku narodowego o charakterze wodno-torfowiskowym. Zajmuje on powierzchnię prawie 10 tys. ha. Położony jest na płaskich terenach w zachodniej części Równiny Łęczyńsko-Włodawskiej urozmaiconych niewielkimi płytkimi jeziorami. Są to jedyne w Polsce jeziora pochodzenia krasowego. Park ten to polska miniatura tundry i lasotundry, obszar o europejskim znaczeniu i nie zmienionym krajobrazie, z dużymi naturalnymi zbiorowiskami roślin torfowiskowych. Szatę roślinną parku tworzy mozaika lasów, podmokłych łąk, zarośli szuwarowych, a także zbiorowisk wodnych i bagiennych. Rosną tu liczne gatunki roślin chronionych m.in.: wierzba borówkolistna, wierzba lapońska, brzoza niska, rosiczka pośrednia, kosaciec syberyjski, pełnik europejski, gnidosz królewski. Wśród wielu gatunków zwierząt dominuje ptactwo wodne i błotne - gęś gęgawa, żuraw, kaczka cyranka, bocian czarny i zagrożona wyginięciem wodniczka. Występują także ptaki drapieżne - orzeł przedni, bielik, orlik krzykliwy i sowa błotna. Osobliwością PPN jest żółw błotny, gatunek zagrożony wyginięciem, którego populacja jest największa w Europie Środkowej. Dosyć licznie występują w Parku również wilki, łosie i bobry oraz żmije zygzakowate.

Cztery enklawy rozmieszczone wokół Poleskiego Parku Narodowego tworzą Poleski Park Krajobrazowy o powierzchni nieco ponad 5 tys. ha. Jest to mozaika pól, łąk, torfowisk, wód i lasów. Teren jest na ogół równinny z charakterystycznymi łagodnymi zagłębieniami zajętymi przez torfowiska lub trudno dostępne jeziora. Obszar Parku obfituje w ekosystemy wodne (ok. 15% powierzchni). W Parku znajduje się projektowany rezerwat przyrody - zarastające jeziorko Kahiża.

CIEKAWE MIEJSCA

Dąb Bolko
Jednym z pomników przyrody na terenie Polesia Lubelskiego jest 600-letni dąb szypułkowy "Bolko". Ma wysokość 23 m, okazałą, rozrośniętą koronę, a jego obwód wynosi 862 cm. Za pomniki przyrody uznano jeszcze kilka innych drzew rosnących w parku.

Czworobok we Włodawie
Centralną część miasta stanowi obszerny czworo-boczny rynek, którego środek zajmuje tzw. "czworobok" - zespół parterowych, sklepionych "kramnic" z XVIII wieku. Jest to zabytek o rzadko spotykanym rozwiązaniu urbanistyczno-architektonicznym przeznaczonym do celów handlowych. W tym miejscu Sienkiewicz umiejscowił pojedynek Wołodyjowskiego z Kmicicem.

Niezwykle interesującej przyrodzie towarzyszy nie mniej interesująca, barwna historia. Historia jakże często tragiczna, gdyż wiąże się ona niejednokrotnie z ofiarą najcenniejszej wartości, jaką jest życie ludzkie składane w obronie Ojczyzny. Wędrując po tej krainie można natknąć się na ślady wybitnych postaci historycznych. To tutaj w Sosnowicy przeżył swój nieszczęśliwy romans Tadeusz Kościuszko. Tutaj na lej ziemi został ranny ksiądz Stanisław Brzóska, jedna z czołowych postaci powstania styczniowego. W okolicy wsi Wytyczna w październiku 1939 roku rozegrała się jedna z dramatyczniejszych bitew stoczonych przez Wojsko Polskie z Armią Czerwoną.To na tej ziemi lała się krew niewinnych unitów prześladowanych za przekonania religijne.

ZAGROŻENIA

Niektóre z najcenniejszych obszarów przyrodniczych Polesia Lubelskiego ulegają niszczącemu wpływowi działalności gospodarczej. Największe zniszczenia tego terenu spowodowane zostały przez nadmierne melioracje w latach 50. i 60. (przede wszystkim kanał Wieprz-Krzna przecinający ten region) oraz powstanie Lubelskiego Zagłębia Węglowego. Osuszenia spowodowane budową kanałów nakładają się na odwodnienia terenu wynikłe z działalności wydobywczej. Ostatnio promowany jest projekt budowy Elektrowni "Wschód", która ma bazować na lubelskim węglu. Wzbudza to obawy ekologów z uwagi na bezpośrednie sąsiedztwo parku narodowego i najcenniejszych obszarów Pojezierza.