Zakażenia i choroby zakaźne

Spośród drobnoustrojów chorobotwórczych najgroźniejsze dla człowieka są bakterie i wirusy.Bakterie to jednokomórkowe organizmy z pogranicza świata roślinnego i zwierzęcego.Mają mikroskopijne rozmiary i szybko się rozmnażają.Wiele bakterii wytwarza mniej lub bardziej silnie działające toksyny.Niektóre bakterie w niekorzystnych warunkach mogą przekształcać się w przetrwalniki,które ze względu na specyficzne własności mogą być wykorzystywane jako broń biologiczna.Wirusy to drobnoustroje chorobotwórcze będące kompleksami białkowymi pozbawione cech zorganizowanej komórki.Jako bezwzględne pasożyty rozmnażają się wewnątrz komórek gospodarza po przeniknięciu przez ich błonę komórkową.Wywołują wiele chorób u roślin,zwierząt i ludzi.

Drobnoustroje chorobotwórcze przedostają się do organizmu człowieka różnymi drogami,a miejsce ich wtargnięcia nazywa się wrotami zakażenia.Najczęściej są nimi drogi oddechowe,przewód pokarmowy,błony śluzowe i uszkodzona skóra.Zakażenie to wtargnięcie drobnoustroju do organizmu,co jednak nie oznacza jeszcze choroby.Dopiero namnożenie drobnoustroju w organizmie i towarzyszące temu uszkodzenie tkanek powoduje chorobę.Objawy chorób zakaźnych wywoływanych przez bakterie i wirusy ujawniają się w różnym czasie od zakażenia.Czas ten nazywa się okresem wylęgania.Na przykład dla wirusowego zapalenia wątroby typu A wynosi on od 15 do 50 dni,dla czerwonki od 2 do 7 dni.Pierwsze objawy AIDS mogą pojawić się po kilku latach od zakażenia wirusem HIV.Objawy chorób zakaźnych zależą od zaatakowanego organizmu.Jeżeli organizm skutecznie się broni,dochodzi do bezobjawowego zakażenia.Rozwój choroby następuje dopiero po przełamaniu jego sił obronnych.Choroby zakaźne nie występują,jeśli nie będzie źródeł zakażeń.Źródłem zakażeń są ludzie chorzy i nosiciele drobnoustrojów chorobotwórczych oraz zwierzęta zakażone drobnoustrojami niebezpiecznymi dla ludzi.W końcowym okresie wylęgania oraz w czasie choroby chorzy wydalają chorobotwórcze drobnoustroje.Wydalanie drobnoustrojów w przypadku niektórych chorób zakaźnych utrzymuje się jeszcze przez jakiś czas po wyzdrowieniu-jest to nosicielstwo pochorobowe.Człowiek ,który wydala chorobotwórcze drobnoustroje po przebytej chorobie lub po zakażeniu,jest nosicielem.Choroby zakaźne szerzą się różnymi drogami,nie tylko przez bezpośredni kontakt człowieka chorego ze zdrowym.Często zakażenie przenosi się drogą pośrednią-przez żywność,wodę i przedmioty.W zależności od dróg przenoszenia zakażeń rozróżnia się:
a)choroby przenoszone drogą kropelkową:grypa,ospa wietrzna,odra
b)choroby przenoszone drogą pokarmową:dur brzuszny,salmonellozy,czerwonka,wzw typu A
c)choroby związane z zakażeniem kontaktowym przez skórę i błony śluzowe:bakteryjne i wirusowe zapalenia skóry,choroby przenoszone drogą płciową(kiła,rzeżączka oraz AIDS)
d)choroby krwiopochodne przenoszone przez krew osób chorych i zakażonych:wzw typu B i C,AIDS
e)choroby krwiopochodne przenoszone przez stawonogi żywiące się krwią:malaria,kleszczowe zapalenie mózgu.

Choroby zakaźne mogą występować w postaci zachorowań sporadycznych,endemii,epidemii i pandemii.Do przypadków sporadycznych zalicza się pojedyncze lub nieliczne zachorowania występujące co pewien czas.Endemią nazywa się stałe występowanie choroby zakaźnej w określonym rejonie,epidemia to występowanie większej niż zwykle choroby zachorowań w krótkim czasie na ograniczonej przestrzeni.Pandemia jest epidemią,która obejmuje wiele krajów,cały kontynent,a nieraz cały świat.