Rola wielkich ludzi w życiu narodu i ich los na przykładzie poezji Cypriana Kamila Norwida

Cyprian Kamil Norwid to jeden z największych poetów polskich tworzących na emigracji. Mimo że talentem dorównywał Mickiewiczowi i Słowackiemu, został niedoceniony za życia. Poezję jego odkrył na nowo Zenon Przesmycki. Los Norwida jest więc podobny do losów jego bohaterów z takich utworów, jak: "Bema pamięci żałosny rapsod", "Do obywatela John Brown", "Coś Ty Atenom zrobił Sokratesie", "Fortepian Szopena" i "Klaskaniem mając obrzękłe prawice".

Pierwszy z tych utworów jest poetycką wizją pogrzebu generała Józefa Bema – uczestnika powstania listopadowego, naczelnego wodza powstańczej armii węgierskiej. Wiersz ten podobnie jak większość utworów Norwida ma wiele płaszczyzn znaczeniowych. Przedstawiony jest tu pogrzeb człowieka, ale poprzez skróty myślowe i stylizację na pogrzeb wodza słowiańskiego odnajdujemy drugą płaszczyznę znaczeniową tego utworu. Jest on hołdem złożonym przez Norwida bohaterowi walk narodowowyzwoleńczych. Bem przedstawiony jest tu jako symbol idei wolności, a jego orszak pogrzebowy to nieustanny pochód ludzkości do wolności. Bem zmarł, ale nieśmiertelna idea wolności pozostała. Podobną ideę symbolizuje John Brown – farmer amerykański, walczący o wolność Murzynów. On, podobnie jak Tadeusz Kościuszko, John Waszyngton i wspomniany już Józef Be, symbolizuje ideę walki o wolność i sprawiedliwość. Brown nie mogąc zrealizować idei, postanowił popełnić samobójstwo, gdyż wierzył, że "pieśń nim dojrzy człowiek nieraz skona, a niźli skona pieśń, naród pierw wstanie". Zginie Brown i wielu niewinnych ludzi, ale idea – "pieśń" przetrwa wiecznie i doprowadzi do zwycięstwa.

W utworze "Coś Ty Atenom zrobił Sokratesie" Norwid przedstawia wybitne jednostki, które za życia były niedocenione, a po śmierci oddawano im hołd. Norwid zawiera tu refleksję, że prawdziwie wielka jednostka nie będzie doceniona za życia, nie zrozumieją jej współcześni ludzie, dopiero po latach następne pokolenia odkryją i pojmą sens jej idei. Dzieło wielkie nie dotrze od razu do ludzi – musi przejść przez upokorzenie, obojętność i niechęć i dopiero wtedy zostanie docenione. Refleksja ta zawarta jest także w "Fortepianie Szopena". W utworze tym jest refleksja dotycząca artystów i sztuki. Artyści poprzez sztukę zmierzają do bytu doskonałego i dlatego są niezrozumiani.

Norwid to poeta epoki romantyzmu, który ukształtował przekonanie o wybitnym znaczeniu jednostek. Jednostki kreowane na przywódców duchowych narodu mogą wywalczyć wolność ojczyzny, ale tylko wtedy, gdy będą działać z narodem. Jednostka walcząca o ideę umiera, ale idea przetrwa.

Norwid to poeta, który podejmował tematy dotyczące kultu wielkich ludzi i ich miejsca w społeczeństwie. Wielcy, podobnie jak Norwid, skazani są na samotność i spotyka ich ironia romantyczna – są docenieni po śmierci. Życie ich jest samotne i kończy się najczęściej podobnie jak życie Norwida, który umarł w zapomnieniu w przytułku św. Kazimierza w Paryżu. Za to po śmierci są docenieni przez "późnych wnuków". Mimo że często za życia nie udaje im się wypełnić idei, realizuje się ona po śmierci i oddziałuje na następne pokolenia. Poezja naszych wieszczów nie zawsze była doceniona, ale potrafiła zachęcić do walki ludzi współczesnych. Wielcy potrafili ukształtować historię i są za nią odpowiedzialni. Potrafią wpływać poprzez swoją poezję na losy całych narodów, pomimo tego, że czasami działają wbrew narodom.