1. Przegląd systematyczny roślin nagozalążkowych
Rośliny nagozalążkowe to przede wszystkim drzewa oraz krzewy iglaste. Ich główną cechą jest fakt, że nie wydają one owoców. Druga cecha wyróżniająca rośliny nagozalążkowe to także fakt, iż ich nasiona znajdują się w tak zwanych szyszkach, które z racji na swoją budowę dzieli się na proste( męskie )i złożone( szyszki żeńskie ). Rośliny te należą do gatunku roślin wieloletnich. Są to ponadto rośliny o charakterystycznych zdrewniałych łodygach. Ich liście przyjęły postać igieł – stąd nazwa drzewa iglaste. Rośliny tego typu są zapylane głównie przez wiatr i w sporadycznych przypadkach również przez owady lub zwierzęta( np. na kolcach jeża lub na futrze leśnych ssaków ) – jest to także ważna cecha, która odróżnia je od okrytonasiennych. Są to także rośliny świetnie przystosowane do życia na lądzie. Najczęściej spotkanymi i wymienianymi gatunkami tego typu roślin są: sosna, świerk, jodła a także wszelkiego rodzaju krzaki iglaste ozdobne. Rośliny nagonasienne dzielą się na dwa rodzaje. Są to rośliny: nagozalążkowe drobnolistne oraz nagozalążkowe wielolistne. Nagozalążkowe drobnolistne dzielimy na dwie klasy: miłorzębowe i szpilkowe. Natomiast nagozalążkowe wielkolistne dzieli się na sagowce i gniotowce.
1.1. Charakterystyka gatunków krajowych.
Rośliny nagozalążkowe to gromada roślin nasiennych, która liczy około 750 gatunków. Występują na całej kuli ziemskiej. Były to rośliny panujące wśród roślinności mezozoicznej . Rośliny nagonasienne dzielimy na sosnowate, cisowate i cyprysowate.
1.1.1. Sosna limba
Należy do rodziny sosnowatych. Jest ona gatunkiem sosny, który w Europie występuje jedynie w wysokich położeniach górskich. W Polsce na stanowiskach naturalnych rośnie tylko w Tatrach, toteż wszystkie jej rodzime stanowiska chronione są na obszarze Tatrzańskiego Parku Narodowego. Zanim jednak w Tatrach powstał park narodowy, limbę objęto ochroną gatunkową. Było to konieczne, gdyż to rzadkie drzewo podlegało nadmiernej eksploatacji. Widmo zagłady limby, której przyczyną mogło stać się cenne drewno, a wcześniej także właściwości lecznicze balsamu produkowanego z jej igliwia, zostało oddalone. Dziś limba w Tatrach dobrze się odnawia nie wykazując jakichkolwiek objawów obniżonej żywotności, a jej los, dzięki konsekwentnej, wieloletniej ochronie jest w pełni zabezpieczony. W warunkach tatrzańskich limba nie osiąga zbyt imponujących rozmiarów. Rzadko przekracza 20 metrów wysokości i 100 cm pierśnicy, to jest grubości pnia mierzonej na wysokości 1,3 metra. Jest przy tym drzewem rosnącym bardzo wolno. Najstarsze znane osobniki na terenie TPN liczą około 300–400 lat. Limba jest jednak gatunkiem dość długowiecznym i może żyć nawet 1000 lat. Limba posiada bardzo charakterystyczne kulistojajowate szyszki, w których znajdują się duże, nie oskrzydlone nasiona. Drzewa obradzają obficie co 9 lub 10 lat, ale szyszki w mniejszej liczbie można
obserwować każdego roku. W przeciwieństwie do pozostałych krajowych gatunków sosen, szyszki limby nie otwierają się nawet po pełnym dojrzeniu nasion. Rozsiewanie nasion dokonuje się dzięki udziałowi zwierząt, dla których są one wysokokalorycznym źródłem pokarmu.
1.1.2. Kosodrzewina
Krzew z rodziny sosnowatych. Kosodrzewina zwana także sosną kosą, kosówką, kosodrzewem, sosną karłowatą, sosną górską czy też krępulcem, jest gatunkiem związanym z piętrem subalpejskim gór Europy. Przez południowy skraj Polski przebiega północna granica jej występowania; naturalne stanowiska kosodrzewiny znajdują się w najwyższych pasmach górskich - w Karkonoszach, na Śnieżniku, w Tatrach, na Babiej Górze i Pilsku. Kosodrzewina występuje głównie ponad górną granicą lasu, gdzie przybiera postać zwartych zarośli, tworząc odrębne piętro roślinne. Rośnie także na podgórskich i górskich torfowiskach oraz na skałkach w piętrach reglowych. Nazwa kosodrzewiny, wiąże się z kosą, czyli niską i pochyłą formą wzrostu, która ukształtowała się prawdopodobnie już u schyłku epoki lodowcowej. Typowa kosodrzewina jest krzewem z płożącymi, giętkimi konarami, osiągającymi do 10 m długości, na końcach wzniesionymi łukowato do góry na wysokość 2–3, rzadziej 4 m. Jej pokrój zależy w dużym stopniu od lokalnych warunków i jest niezwykle zmienny. Przy dolnej granicy swojego zasięgu osiąga maksymalną wysokość. Wraz ze wzrostem wzniesienia ponad poziom morza krzewy stopniowo karleją. Zmniejsza się też powierzchnia płatów poprzerywanych zwartymi łanami borówek i zbiorowisk trawiastych. W wyższych położeniach kosówka występuje w postaci kęp i pojedynczych krzewów. Kosodrzewina spełnia w przyrodzie bardzo istotne funkcje ekologiczne i biologiczne. Jej rozwinięty system korzeniowy skutecznie chroni stoki przed erozją, przyczynia się do utrwalania piargów i osuwisk skalnych. Gęsty dywan, jakim kosówka okrywa powierzchnię stoków, stabilizuje właściwości termiczne gleby, zmniejszając efekty wietrzenia mrozowego i niszczącego działania wiatru. Kosówka wpływa też pozytywnie na stosunki wodne poprzez zdolność do zatrzymywania wody pochodzącej z roztopów i opadów deszczu. Ogranicza też powstawanie lawin, jak również zabezpiecza przed ich niszczącą siłą niżej położone bory świerkowe. Zdarza się jednak często, że zwały śnieżne ześlizgują się po przyciśniętych do ziemi elastycznych pędach kosodrzewiny, nie czyniąc jej większej szkody, i łamią rosnące niżej drzewa.
1.1.3. Cis pospolity
Cis jest obecnie jednym z najrzadszych gatunków drzew rosnących w Tatrach Polskich. Należy do rodziny cisowatych. Całkowita liczebność oceniana jest na 54 osobniki występujące na 33 stanowiskach. Niegdyś w obrębie granic zasięgu występowania był to gatunek powszechnie spotykany w lasach liściastych i mieszanych - także na terenie Tatr.
Obecna sytuacja jest skutkiem nadmiernego wykorzystania drewna cisowego oraz prowadzenia niewłaściwej gospodarki leśnej. O dużym zapotrzebowaniu na drewno cisa zdecydowała wysoka wartość użytkowa.
Drewno to jest bardzo twarde, ciężkie, elastyczne, nie zawiera żywicy i jest pięknie zabarwiono na czerwono. W Polsce cisy osiągają wysokość kilkunastu metrów (dla porównania na Kaukazie do 30 m). Bardzo często przyjmują postać krzewu, zwłaszcza w przypadku, gdy pęd główny ulegnie uszkodzeniu. Większość tatrzańskich cisów nie przekracza 2 metrów i najczęściej ma pokrój krzewiasty. Cis jest gatunkiem długowiecznym. W Europie znane są osobniki, których wiek określany jest na ponad 1500 lat. W Polsce najstarszy cis, będący jednocześnie najstarszym krajowym drzewem, rośnie w Henrykowie Lubańskim, a jego wiek szacowany jest na około 1260 lat. Wiek najstarszych osobników występujących na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego szacuje się na około 400 do 700 lat. Cis jest rośliną dwupienną. Kwiaty żeńskie i męskie wykształcane są przez różne osobniki.
Korona jest zwykle gęsta, szeroko rozpostarta, ze szpilkami ustawionymi na gałązkach bocznych płasko po dwu stronach.
Szpilki są ciemnozielone i lśniące z wierzchu, od spodu jaśniejsze, matowe, płaskie, ostro zakończone na szczycie. Łacińska nazwa gatunku bacca (jagoda) nawiązuje do charakterystycznej kielichowatej osnówki otaczającej nasiona o słodkim smaku i jaskrawej czerwonej barwie chętnie zjadanej przez ptaki. Osnówka w przeciwieństwie do pozostałych fragmentów rośliny nie zawiera taksyny – trującego alkaloidu, na który szczególnie wrażliwe są konie. Niektóre zwierzęta są uodpornione na toksyczne działanie tej substancji, o czym świadczą częste przypadki zgryzania cisa przez sarny i jelenie. U ptaków – z wyjątkiem ziarnojadów – połknięte nasiona nie powodują zatruć – najczęściej nie strawione nasiona po przejściu przez przewód pokarmowy są wydalane. Cisy tatrzańskie wytwarzają nasiona bardzo rzadko. Przyczyn można dopatrywać się w zbyt dużym rozproszeniu poszczególnych osobników, co utrudnia zapylenie. Także niesprzyjające warunki klimatyczne mają niewątpliwie wpływ na ograniczenie liczby nasion i częstość ich obradzania. Znamienną cechą cisa jest jego zdolność do wytwarzania licznych pąków śpiących na pniu i gałęziach. Cecha ta umożliwia mu skuteczne odnawianie się na drodze rozmnażania wegetatywnego, co jest szeroko wykorzystywane w ogrodnictwie i w zieleni miejskiej. Zastosowaniu cisa na terenach zieleni miejskiej sprzyja również jego wysoka odporność na zanieczyszczenia powietrza. Wymagania cisa w stosunku do gleby, skały macierzystej i klimatu są bardzo zróżnicowane, co świadczy o jego dużej tolerancji względem warunków siedliskowych. Mimo to gatunek ten rośnie najczęściej na podłożu zasobnym w węglan wapnia, na glebach żyznych oraz wilgotnych. Potwierdzeniem tego, że cis preferuje siedliska wilgotne jest fakt, że większość jego stanowisk znajduje się na północnych skłonach wzniesień, które mają lepszy bilans wilgotnościowy niż stoki południowe. W Karpatach cis związany jest przede wszystkim z lasami bukowymi, w których niegdyś stanowił znaczną domieszkę. Spośród gatunków drzew tworzących buczynę karpacką, cis należy do najbardziej cienioznośnych drzew. Wchodzi on w skład dolnych warstw drzewostanu, gdzie dostęp do światła jest ograniczony. W warunkach tatrzańskich sytuacja wygląda nieco odmiennie: najwięcej cisów rośnie na zboczach o południowej wystawie. Podobnie jak w przypadku wielu innych gatunków drzew, także cis w trudnych warunkach klimatycznych, jakie panują w górach, przejawia inne wymagania ekologiczne niż na niżu. Preferuje przede wszystkim wapienne i dolomitowe skałki rozproszone w strefie regla dolnego, gdzie panują dobre warunki wzrostu i rozwoju. Miejsca takie charakteryzują się dużym dostępem światła ze względu na małe zwarcie lasów. Na stromych zboczach światło bez problemu dociera do dolnych warstw lasu, co rekompensuje roślinom niedostatek ciepła.
1.1.4. Świerk pospolity
To bardzo wysokie, zimozielone drzewo iglaste o wręcz modelowym dla tej grupy, regularnie
stożkowatym pokroju określanym mianem "choinki". Świerk pospolity jest uznawany za drugie (po jodle) najwyższe rodzime drzewo europejskie - w sprzyjających warunkach może on osiągać nawet ponad 60m wysokości, choć normalnie rzadko przekracza 40m. Długi wierzchołek świerka prawie zawsze jest idealnie prosty, zaś końce jego dolnych konarów łukowato wygięte ku górze. Igły są dość krótkie, czterokanciaste w przekroju, sztywne i ostro zakończone, a przez to bardzo kłujące. Wyrastają one pojedynczo, promieniście otaczając gałązki. Świerk jest jednym z najgęściej ugałęzionych i "uszpilkowanych" drzew. Powoduje to, że jego zwarta korona daje niezwykle głęboki cień, który praktycznie całkowicie eliminuje roślinność runa leśnego. Stojąc pod świerkiem i patrząc w górę nie mamy szans zobaczyć nieba. Dobrą cechą rozpoznawczą świerka pospolitego są jego zwisające szyszki, których podługowaty kształt przypomina "cygaro". Tworzą się one głównie w okolicach wierzchołka drzewa, a jesienią opadają w całości. Świerki słyną z wyjątkowo płytkiego systemu korzeniowego. Można się o tym przekonać zwłaszcza w górach, gdzie po każdej dużej wichurze drzewa te regularnie stanowią największy udział wśród powalonych drzew.
Świerk pospolity jest jednym z najważniejszych leśnych drzew iglastych Europy. Na obszarach górskich tworzy on rozległe lasy regla górnego (w Tatrach dochodzące do ok. 1500 m.n.p.m.). W Polsce drzewo to zajmuje ogółem około 6% powierzchni leśnej. Cześć tej populacji stanowią sztuczne nasadzenia tworzone w celu pozyskania drewna używanego w budownictwie i do produkcji papieru. Świerk to również bardzo popularne drzewo ozdobne, sadzone w parkach i ogrodach, a ostatnio stosowane też jako zamiennik jodły w roli świątecznej choinki. W Polsce drzewo "dwuzasięgowe", rozpowszechnione w północno-wschodniej (niżowe bory świerkowe) oraz południowej (lasy reglowe) części kraju. Pierwotnie świerk pospolity wchodził w skład lasów iglastych porastających chłodne i wilgotne tereny górskie. Obecnie w wyniku gospodarki leśnej jest rozpowszechniony także w nizinnych lasach iglastych i mieszanych, gdzie rośnie wraz z sosną, brzozą, jodłą i bukiem. W górach dochodzi do wys. 2200 m.n.p.m. (Alpy) i jest praktycznie jedynym składnikiem borów świerkowych porastających piętro regla górnego. W tajdze tworzy lasy mieszane z brzozą i sosną. Gatunek o dość wysokich wymaganiach, preferujący luźne, świeże i wilgotne lub mokre gleby gliniasto-piaszczyste, cienioznośny, nie tolerujący suszy, bardzo wrażliwy na zanieczyszczenia środowiska, choroby i szkodniki.
1.1.5. Jodła
Jest drzewem wysmukłym, zaliczanym do najwyższych drzew w Europie. W naturalnych drzewostanach osiąga wysokość 60 m i większą, żyje 500—600 lat, a jej pień rozrasta się do 2 m średnicy. W starszym wieku wierzchołek gęstej, stożkowatej korony przybiera kształt zaokrąglony, a gałęzie się rozpościerają i tworzą tzw. bocianie gniazdo. Rozpowszechniona jest w środkowej, zachodniej i południowej Europie — od Pirenejów przez środkową Francję i Las Turyński do Warszawy, wzdłuż Karpat do Bułgarii; można ją spotkać nawet we Włoszech i na Półwyspie Bałkańskim. Duże lasy jodłowe występują w Wogezach, Lesie Frankońskim i w masywie gór Schwarzwald. W Alpach i Karpatach spotyka się ją do wysokości 1500 m n. p. m. W Polsce występuje głównie na południu kraju. Jodła zwykle tworzy lasy mieszane z bukiem i świerkiem. Głęboki, skośny system korzeniowy umożliwia jej przeciwstawianie się silnym porywom wiatru. W młodości jodła znosi duże zacienienie, a w starszym wieku wymaga częściowego zacienienia. Jest bardziej niż świerk wymagająca co do warunków glebowych — dobrze rośnie na żyźniejszych i mniej kwaśnych glebach. Jest wrażliwa na niską temperaturę i dlatego mogą ją uszkadzać silne mrozy. W ubiegłym stuleciu była drzewem powszechnie spotykanym w lasach, lecz zanieczyszczenie powietrza i stosowanie zrębów zupełnych spowodowało jej stopniowe wycofywanie się z dotychczas zajmowanych obszarów. Jodła pospolita dostarcza lekkiego, miękkiego drewna, wykorzystywanego w budownictwie, szczególnie wodnym. Do wzrostu i rozwoju potrzebuje środowiska leśnego i dlatego często nie udają się próby wprowadzania jej do parkowych zadrzewień.
Jodła osiąga wysokość 30—40 m w ciągu 100 lat. Jej pień pokryty jest gładką, srebrzystoszarą korą. Pączki nie są pokryte żywicą. Zimozielone, płaskie igły, długości 18 — 30 mm i szerokości 2—3 mm, są wcięte na wierzchołku oraz mają dwa białe paski od spodu. Są rozłożone płasko i grzebieniasto po obu stronach gałązki. Żółte kwiaty męskie ukazują się w maju na dolnej stronie gałązek, a zielonkawe wzniesione do góry kwiaty żeńskie znajdują się w górnej części korony.
1.2. Ochrona gatunkowa roślin nagozalążkowych
Ochrona gatunkowa roślin to prawny sposób zabezpieczenia rzadko występujących gatunków dziko rosnących roślin zagrożonych wyginięciem. Gatunków chronionych nie wolno niszczyć, zrywać, zbierać, niszczyć ich siedlisk, sprzedawać, nabywać, przewozić przez granicę państwa itp. Dla gatunków ściśle chronionych na odstępstwo od takiego zakazu może wyjątkowo wyrazić zgodę Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska, dla gatunków częściowo chronionych – Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska. Gatunki częściowo chronionych roślin mogą być dopuszczone do limitowanego (za zezwoleniem wojewody) zbioru na potrzeby ziołolecznictwa.
Ewentualnego zniszczenia roślin podczas prowadzenia gospodarki rolnej, leśnej i rybackiej w większości przypadków nie uważa się za naruszenie przepisów o ochronie gatunkowej, choć dla niektórych gatunków ten wyjątek nie obowiązuje.
Jeżeli cokolwiek zagraża stanowiskom gatunków chronionych (nawet czynnik naturalny, np. sukcesja roślinności) to wojewoda jest obowiązany podjąć odpowiednie działania dla zabezpieczenia stanowiska. Na liście roślin chronionych są wskazane te gatunki, które zwykle wymagają ochrony czynnej.
1.2.1. Historia ochrony gatunkowej
Ochrona gatunkowa wybranych gatunków roślin funkcjonuje w niemal wszystkich państwach. W Polsce za jej początki uważa się przepisy chroniące cisa, jakie obowiązywały w Polsce już w średniowieczu. Ochronę gatunkową roślin w nowoczesnym rozumieniu tego słowa zapoczątkowano w Europie pod koniec XIX w. w Szwajcarii, a następnie Austrii zarządzeniami dotyczącymi ochrony szarotki. W Polsce pierwszych 6 gatunków roślin objęto ścisłą ochroną dopiero w 1919 r., a w 1946 r. wydano pierwsze rozporządzenie o ochronie gatunkowej, którym objęto 110 gatunków roślin. Później lista roślin chronionych była modyfikowana. W minionych latach szczególnie często zmieniano zarówno listę gatunków jak i podstawy prawne ochrony gatunkowej (ostatnio w 1995, 2001 i 2004 roku).
1.2.2. Teraźniejszość
Obecnie podstawą prawną określającą szczegóły ochrony gatunkowej roślin jest Rozporządzenie Ministra Środowiska z 9 lipca 2004 (Dz. U. Nr 168, poz. 1764). Rozporządzenie zawiera między innymi listę gatunków chronionych objętych ochroną ścisłą (całkowitą) i ochroną częściową.
Rośliny nagozalążkowe objęte ochroną
cis pospolity
sosna błotna
sosna górska (kosodrzewina, kosodrzew
sosna limba (limba)
2. Przegląd systematyczny roślin okrytozalążkowych.
Rośliny okrytozalążkowe w porównaniu z nagozalążkowymi są młodsze i w procesie ewolucji osiągnęły wyższy szczebel rozwoju. We florze naszego globu pojawiały się sporadycznie już w okresie jurajskim, obficiej jednak wystąpiły dopiero w połowie okresu kredowego. Są one licznie reprezentowane we florze obu półkul. Opanowały niemal wszystkie strefy klimatyczne i typy środowisk na lądzie. W przeciwieństwie do nagozalążkowych obejmują, oprócz drzewiastych, także rośliny zielne. Pod względem liczby gatunków okrytozalążkowe dominują nad nagozalążkowymi.
Najważniejszą cechą roślin okrytozalążkowych jest to, że zalążki ich są zawsze zamknięte w słupku utworzonym ze zrośniętych owocolistków. Z zalążka powstaje nasienie, a ze słupka rozwija się owoc, który jest wyłączną właściwością okrytozalążkowych. W zalążku nie wytwarza się bielmo pierwotne i nie ma rodni, jak u nagozalążkowych. Występuje proces podwójnego zapłodnienia. Zarodek ma 1 lub 2 liścienie.
Stopień organizacji wewnętrznej przejawia się zarówno w cechach morfologicznych, jak i anatomicznych, przy czym najwyższy stopień ewolucji osiągnęły u roślin okrytozalążkowych ich organy generatywne — kwiaty. Są one niezwykle różnorodne; mogą być obupłciowe, oprócz słupka znajdują się w nich pręciki, albo też jednopłciowe, zawierające same tylko pręciki lub słupki. Wyższe zróżnicowanie tkanek roślin okrytozalążkowych wyraża się w występowaniu naczyń właściwych i włókien w drewnie oraz rurek sitowych i komórek towarzyszących w łyku.
Rośliny okrytozalążkowe są jednopienne lub dwupienne, przy czym wśród jednopiennych występują gatunki o kwiatach zarówno obupłciowych, jak i rozdzielnopłciowych. Oprócz gatunków wiatropylnych, występują tu liczne gatunki owadopylne, dlatego też budowa kwiatu wykazuje w tej grupie znacznie większe zróżnicowanie niż u nagozalążkowych.
2.1. Charakterystyka wybranych grup roślin okrytozalążkowych ( w załączniku występuje to w tabeli - jest bardziej przejrzyste )
Jednoliścienne
Łodyga
Zielna, rzadziej zdrewniała (np. bambusowe), słabo rozgałęziona, często wyrastająca z kłącza. Często łodygi są liczne a rośliny mają sympodialny typ wzrostu.
Liście
Zwykle pojedyncze, całe, wydłużone, mogą być siedzące lub pochwiaste, nie są zróżnicowane na ogonek liściowy i blaszkę liściową, pozbawione są też przylistków. Główne wiązki przewodzące równolegle lub łukowate, nie kończą się wolno. Liścień pojedynczy.
Nasiona
Przeważnie bielmowe, zarodek z 1 liścieniem.
Kwiaty
Trójkrotne, okwiat w dwóch okółkach (po trzy listki), zwykle niezróżnicowany. Pręciki wyraźnie zróżnicowane na główkę i nitkę.
System korzeniowy Hipokotyl bardzo krótki. Korzeń pierwotny nie rozgałęziony. Korzenie przybyszowe bardzo liczne, stąd wykształca się zawsze system wiązkowy.
Dwuliścienne
Łodyga
Zdrewniała lub zielna, często silnie rozgałęziona. Wiązki przewodzące ułożone koncentrycznie (w pierścień), otwarte, z przyrostem wtórnym (łodyga przyrasta na grubość). U wczesnych dwuliściennych rozproszone
Liście
Całe lub złożone, często z przylistkami, zwykle z wyraźnym ogonkiem, często złożone, różnokształtne, zwykle z unerwieniem siatkowym, pochwy liściowe są rzadkością. Skórka górna (doosiowa) zaopatrzona w grubą warstwę kutikuli i włoski, skórka dolna (odosiowa) zawiera aparaty szparkowe, wytwarza włoski i cieńszą warstwę kutikuli niż skórka górna. Mezofil-zróżnicowany na palisadowy i gąbczasty.
Nasiona
Bielmowe lub bezbielmowe, zarodek ma dwa liścienie.
Kwiaty
Najczęściej złożone z 5- lub 4-członowych okółków z kielichem i koroną. U wczesnych dwuliściennych znacznie prostsze, z 2- lub 3-członowych okółków, czasem o ustawieniu spiralnym.
System korzeniowy
Palowy - składa się z jednego korzenia głównego, rosnącego pionowo w dół oraz z korzeni bocznych, zwykle krótszych i cieńszych, rosnących ukośnie lub poziomo, których dalsze odgałęzienia rozrastają się w różnych kierunkach.
2.2. Ochrona gatunkowa roślin okrytozalążkowych
Na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną zostało 79 gatunków roślin okrytozalążkowych jednoliściennych m.in. buławnik, lilia złotogłów, marzyca ruda, miodokwiat krzyżowy, podkolan biały, śniedek, wyblin jednolistny, wątlik błotny.
Roślin dwuliściennych natomiast zostało objętych ponad 150 gatunków m.in. brzeżyca jednokwiatowa, ciemiernik czerwonawy, dzwonecznik wonny, goździk lśniący, len złocisty, miodownik melisowaty, przytulia sudecka, sasanka zwyczajna, wiśnia karłowata, żmijowiec czerwony.
3. Formy ekologiczne i zbiorowiska roślin nasiennych
Formy roślinne
Klasyfikacja ze względu na gospodarkę wodną
HYDROFITY - rośliny środowisk wodnych, np. strzałka wodna, grążel żółty, pływacz, grzybień biały, rzęsa, rogatek,
HIGROFITY - rośliny wilgociolubne, np. szczawik zajęczy, paprocie, mchy, storczyk szerokolistny, zawilec gajowy, piżmaczek wiosenny,
KSEROFITY - rośliny sucholubne, np. wilczomlecz, rozrodnik, kaktus, rojnik,
MEZOFITY - rośliny środowisk o wilgotności średniej i zmiennej, zaliczamy tu rośliny występujące w klimacie umiarkowanym,
Klasyfikacja ze względu na "światło"
HELIOFILE - rośliny światłolubne, np. słonecznik, dzwonek,
SKIOFILE - rośliny cieniolubne, np. bluszcz, szczawik zajęczy, paprocie,
EPIFITY - zaliczamy tu rośliny tropikalne, np. orchidee, storczyki,
Klasyfikacja ze względu na obecność różnych pierwiastków w glebie
KALCYFILE - rośliny wapniolubne, np. sasanka otwarta, koniczyna, babka lancetowata, powój polny, jaskier polny,
NITROFILE - rośliny azotolubne, np. marchew, burak, rzodkiewka, pokrzywa zwyczajna, HALOFITY- rośliny słonolubne, np. solanka kolczasta, piołun,
Klasyfikacja ze względu na pH gleby
ACYDOFILE - rośliny kwasolubne, np. wrzos, borówka, kasztan jadalny, skrzyp błotny, szczaw polny,
BAZOFILE - rośliny zasadolubne, np. szałwia, biec dwulistny, koniczyna.
3.1. Charakterystyka wybranych form ekologicznych
Hydrofity – rośliny zanurzone całkowicie lub częściowo w wodzie, mające słabo wykształcony system korzeniowy lub brak korzeni; blaszki liściowe są delikatne, cienkie z aparatami szparkowymi w górnej skórce, liście podwodne nie mają ich w ogóle.
W blaszkach liściowych nie ma miękiszu palisadowego, występuje tylko gąbczasty; liście nawodne są szerokie, podwodne wąskie, poddające się ruchom wody – heterofilia. Brak tkanki wzmacniającej, a przewodząca wykształcona jest słabo. W łodygach występuje miękisz przewietrzający – aerenchyma, w przestrzeniach komórkowych gromadzą się gazy umożliwiające unoszenie się w wodzie, a także oddychanie rośliny.
Kserofity – rośliny żyjące w klimacie suchym i gorącym (pustynie, stepy, skały) oraz w klimacie umiarkowanym, gdzie brak wody nie jest spowodowany warunkami klimatycznymi, lecz niską temperaturą czy dużym zasoleniem (rośliny piaskowe, zimozielone, słonorośla). Zaliczamy do nich sklerofity i sukulenty (aloes, agawa, rozchodnik, rojnik). Kserofity charakteryzują się powolnym wzrostem, bowiem dzięki umiejętności znoszenia długotrwałych okresów suszy nie grozi im konkurencja ze strony innych roślin.
Hygrofity – rośliny zielne rosnące na dnie lasu, w klimacie gorącym w cieniu roślin lasu tropikalnego; są przystosowane do środowiska bardzo wilgotnego; komórki epidermy są cienkościenne, zawierają chloroplasty oraz żywe włoski zwiększające parowanie, aparaty szparkowe są stale otwarte, zlokalizowane po obu stronach blaszki liściowej. System korzeniowy jest słabo rozwinięty, dlatego są mało wytrzymałe na suszę, np. zawilec gajowy, piżmaczek wiosenny, szczawik zajęczy, niecierpek pospolity oraz tropikalne begonie, gloksynie.