Układ pokarmowy - składniki pożywienia

PIERWIASTKI:
-> Makroelementy - dzienne zapotrzebowanie powyżej 100mg (wapń, potas, sód, fosfor, siarka, magnez, chlor)
-> Mikroelementy - dzienne zapotrzebowanie poniżej 100mg (jod, fluor, żelazo)
-> Pierwiastki biogenne - składniki wszystkich związków organicznych (azot, tlen, wodór, węgiel)
WITAMINY:
Związki organiczne niezbędne do przeprowadzania licznych procesów biochemicznych i fizjologicznych. Ich niedobór (awitaminoza) jak i przedawkowanie (hiperwitaminoza) powoduje skutki uboczne. Dzielimy je na:
-> Rozpuszczalne w tłuszczach: A, D, E, K
-> Rozpuszczalne w wodzie: B1, B2, B6, B11, B12, C, PP
CUKRY (WĘGLOWODANY):
Związki organiczne będące dla organizmu przede wszystkim źródłem energii, uzyskiwanej w czasie ich spalania. Dzielimy je na:
-> Cukry proste/jednocukry - dobrze rozpuszczalne w wodzie, łatwo się krystalizują (ryboza, fruktoza, glukoza)
-> Cukry złożone
- Dwucukry (sacharoza, maltoza)
- Wielocukry (glikogen, skrobia, błonnik)
TŁUSZCZE (LIPIDY):
Związki organiczne nierozpuszczalne w wodzie, zbudowane z węgla, wodoru i tlenu. Najczęściej powstają przez połączenie glicerolu z kwasami tłuszczowymi. Dzielimy je na:
-> Tłuszcze właściwe/obojętne - pełnią przede wszystkim funkcję strategicznej rezerwy energii chemicznej, są składnikiem błon komórkowych (lipidy właściwe, woski, trójglicerydy)
-> Tłuszcze złożone - powstają jeśli w cząsteczce tłuszczowca znajdą się dodatkowe podstawniki (glikolipidy, fosfolipidy)
BIAŁKA:
Związki organiczne o skomplikowanej budowie przestrzennej zbudowane głównie z aminokwasów. Pełnią funkcję regulatorową, budulcową i wzmacniającą. Dzielimy je na:
-> Białka proste - zbudowane tylko z aminokwasów (keratyna, kolagen, albuminy)
-> Białka złożone - oprócz aminokwasów, zawierają dodatkowe niebiałkowe składniki (chromoproteiny, glikoproteiny, fosfoproteiny, metaloproteiny)
Białka można też podzielić na inny sposób:
-> Pełnowartościowe - białka zawierające wszystkie aminokwasy egzogenne w odpowiednich ilościach
-> Niepełnowartościowe - białka posiadające zbyt mało lub w ogóle nie posiadające niektórych aminokwasów egzogennych
ENZYMY:
Białka regulatorowe, które przyspieszają zachodzące w organizmie reakcje chemiczne.
Enzym+Substrat <--> Kompleks enzym-substrat <--> Enzym+Produkt
AMINOKWASY:
Budujące białka związki organiczne zawierają grupę aminową i karboksylową. Łączą się wiązaniami peptydowymi. W przyrodzie występuje ich ponad 20, a połączenie ponad 100 daje cząsteczkę białka. Dzielimy je na:
-> Aminokwasy egzogenne - aminokwasy których organizm nie potrafi stworzyć i muszą zostać dostarczone w pożywieniu
-> Aminokwasy endogenne - aminokwasy które organizm potrafi sam stworzyć korzystając z dostępnych związków organicznych