Narodziny wieku XX

1.Skończyła się I woja światowa i powstało państwo polskie.
2. Kulturę XX wieku możemy podzielić na 3 epoki:
a)Dwudziestolecie międzywojenne (1918-1939)
b)Pięćdziesiąt lat
c)Przełom tysiącleci
Kulturę można podzielić na modernizm i postmodernizm.
3.Podpisanie zawieszenia broni na froncie zachodnim (11.11.1918r). Upadek środkowowschodniej Europy. Władzą w Warszawie obejmuje Józef Piłsudski. 11.11.1918 oznacza symboliczny początek odrodzonej Polski.
4.Od 1929 Wielki Kryzys powoduje upadek gospodarki. Dwudziestolecie międzywojenne to czas zmian i rozwoju. Rozwinęła się technika.
5. Narodził się nowy nurt artystyczny – surrealizm. W 1924r. Andre Breto ogłosił manifest surrealizmu, w którym postulował wyzwolenie wyobraźni spod władzy rozumu i wszelkich ograniczeń stwarzanych przez tradycje i obyczaje. Powstaje nowa koncepcja i oniryzm (marzenie senne) czyli poetyka snu. Do najwybitniejszych malarzy surrealistów należą Rene Magritte i Salvador Dali. W latach dwudziestych dużą rolę odgrywał ekspresjonizm. W pisarstwie reprezentował go Franz Kafka.
6. James Joyce stworzył nowy typ prozy. Udoskonalił on technikę monologu wewnętrznego i wprowadzenia tzw. stronienia świadomości. Autorem tej techniki był natomiast William James, który twierdził, że ludzka psychika jest dynamiczną jednością wyobrażeń płynnie przechodzących jedne w drugie.
7. Virgini Woolf i Marcel Proust to pisarze, którzy odchodzili od dosłowności realizmu.
8. Zamknięty system (olodekafoni ) seryjnej stworzył Arnold Schónberg. Refleksje nad sytuacją cywilizacyjną Europy próbował opisać Oswald Spengler i Jase Ortepa, Gasst, ale najlepiej zrobił to Thomas Mann.
9. Wytwór XX wieku, ustrój społeczeństwa masowego to totalitaryzm.
10. Wybitny poeta nowej epoki to Władimir Majakowski, który stworzył typ wiersza agitacyjnego. W sztuce
dużą rolę odegrał konstruktywizm – nurt odwołujący się do osiągnięć techniki.
11. Wybitnym twórcą teatru był Wsiewołod Meyerhold i jego uczeń Siergiej Eisenstein. Narodził się nowy styl międzynarodowy wyznaczony przez funkcjonalizm, prostotę i minimalizm estetyczny. Znany z tego stylu był Le Cobusier. Odrzucał wszelką ozdobność, chciał, by w optymalny sposób pełnił funkcję, do jakiej jest przeznaczony.
12. Po pierwszej wojnie w muzyce znany był kompozytor George Gershwin. Natomiast w filmach i kinie popularny stał się Charles Chaplin, Carl Dreyer. W filozofii pojawiły się nowe kierunki badań – fenomenologia i neopozytywizm. Do ich powstania przyczynił się Edmund Husserl i Ludwig Wittgenstein. Ich dzieło kontynuował Karl Pepper.
Jednym z najważniejszych przedmiotów refleksji filozoficznej XX wieku był język, dlatego rozwój językoznawstwa spowodował powstanie nowej szkoły – strukturalizm. Nowa metoda badań literackich to formalizm. Kontynuacją formalizmu był strukturalizm literacki. Zakładał on, że dzieło jest strukturą.
13. W Ameryce pojawił się nurt „psychologii bez duszy” – behawioryzm. Wielką karierę robiła psychoanaliza Freuda. Jej twórcą jest Carl Gustaw Jung. Wielki twórca greckiej poezji to Konstandinos Kawafis. W poezji anglojęzycznej ważną rolę odgrywał Thomas Stearns Eliot.