Makroekonomiczne instrumenty zagranicznej polityki ekonomicznej

Do makroekonomicznych instrumentów zagranicznej polityki ekonomicznej obok polityki kursu walutowego i stopy procentowej zalicza się politykę fiskalna i politykę monetarną (zwiększanie lub zmniejszanie podaży pieniądza).
Polityka pieniężna
W gospodarce rynkowej polityka pieniężna prowadzona jest przez Bank Centralny. Jak wiemy do jego funkcji należą emisja i regulacja podaży pieniądza, przetrzymuje on również rezerwy gotówkowe banków prywatnych i udziela im pożyczek, realizuje wydatki państwowe, gromadzi fundusze skarbu państwa. Bank Centralny również gromadzi rezerwy dewizowe państwa i kształtuje kurs waluty krajowej wobec innych walut.
Banki centralne poszczególnych krajów kontrolują jednocześnie wiotkość pieniądza gotówkowego oraz depozytów czekowych wystawionych przez banki prywatne. Nadmiar pieniądza w obiegu w stosunku do podaży towarów i usług wywołuje bowiem inflację, znajdująca odzwierciedlenie we wzroście cen. Niedobór pieniądza w obiegu powołuje deflację (ograniczającą efektywny popyt), spadek cen i zahamowanie wzrostu gospodarczego. Oba te zjawiska negatywnie oddziałują na gospodarkę, jednak każde z nich odmiennie wpływa na bilans handlowy.
W krótkim okresie nadmiar pieniądza w obiegu i związane z tym zjawiska inflacyjne działają negatywnie na bilans handlowy. Towary eksportowane staja się bowiem relatywnie droższe i mniej konkurencyjne, towary importowane zaś relatywnie tańsze i bardziej konkurencyjne. Niedobór pieniądza w gospodarce oddziałuje natomiast w przeciwnym kierunku, wywołując tendencje do poprawy bilansu handlowego. Są to efekty krótkookresowe. W długim okresie nadmiar pieniądza może wpłynąć na poprawę salda bilansu handlowego, przyśpieszając dynamikę rozwoju gospodarczego. Niedobór pieniądza może natomiast pogorszyć bilans handlowy, osłabiając dynamikę rozwoju gospodarczego.
W sytuacji długookresowych tendencji do narastania deficytu balansu handlowego bank centralny nie powinien prowadzić polityki deflacyjnej, podnosząc zarazem wartość waluty wewnętrznej względem walut zagranicznych (aprecjacja bądź rewaluacja waluty). W przeciwnej sytuacji, gdy w handlu zagranicznym narastają tendencje do nadwyżek w bilansie handlowym, bank centralny może prowadzić politykę trudnego pieniądza (jego niedoborów), oddziałując na wzrost wartości pieniądza względem innych walut.
BC zwiększając podaż pieniądza w kraju wpływa na spadek stopy % na rynku co prowadzi do wzrostu aktywności gospodarczej , tym samym do wzrostu importu. BC zmniejszając podaż pieniądza w kraju wpływa na wzrost stóp % na rynku tym samym na zmniejszenie aktywności gospodarczej oraz na zmniejszenie importu.
Polityka pieniężna musi być prowadzona w ścisłym powiązaniu z polityka stopy procentowej, kursu walutowego, polityka cenowa i dochodową.
Polityka fiskalna
Przez pojęcie polityki fiskalnej rozumie się kształtowanie przez państwo zasad podatkowych, a w konsekwencji oddziaływanie na strukturę dochodów i wydatków ludności. Ogólnie można wyróżnić opodatkowanie pośrednie i bezpośrednie. Podatki bezpośrednie obejmują podatki dochodowe, majątkowe oraz od spadków i darowizn, zaś pośrednie to podatki od wartości dodanej, cła akcyzowe i inne opłaty. W obu przypadkach zwiększają się dochody budżetu państwa, które powinny być racjonalnie wydatkowane. Zwiększając stopę podatków w kraju wpływa się na spadek dochodów rozporządzalnych, ogranicza popyt i tym samym import. Obniżając poziom stopy podatkowej powoduje to wzrost dochodów rozporządzalnych i tym samym wzrost popytu i importu a ograniczenie eksportu.
Polityka obniżania podatków bezpośrednich i pośrednich podmiotom o najwyższych dochodach zwiększa ich możliwości inwestycyjne, wpływa tym samym na wzrost produkcji i inwestycji. W dłuższym okresie prowadzi wiec do zwiększenia możliwości eksportowych o ograniczania importu. Ilościowy wzrost produkcji, jej modernizacja technologiczna i jakościowa stanowią najlepszy sposób poprawy salda bilansu handlowego.
Polityka fiskalna wpływa również na bilansu obrotów kapitałowych, gdy podatki są wysokie to odstraszają inwestorów.