Atmosfera - ściąga

* Atmosfera – gazowa powłoka Ziemi; mieszanina gazów, ciał stałych i ciekłych; wyróżniamy w niej składniki: stałe (azot 78%, tlen 21%) oraz zmienne (para wodna, CO2, ozon, skł. min. I org.)
* Budowa atmosfery: warstwowa, podział wg kryteriów: cisn., gęstość i temp. gazów, które zmieniają się z wys.
- troposfera: 7~17km; zawiera prawie całą parę wodną, spadek temp o 0,6C/100m; pionowe i poziomy ruchy powietrza
- stratosfera: do 50km; silne poziomy ruchy pow.; temp w dolnej części -50C, w gornej 0C; pochłania promieniowanie UV
- mezosfera: do 80km; szybki spadek temperetury do ok. –90C
- termosfera: 300-800km; szybki wzrost temp. do ok. 1500C; pochłania promieniowanie słoneczne; występują tu zjawiska zorzy polarnej
- egzosfera: do ok.2000km; spadek temp. do -270C; powietrze staje się rzadsze i lżejsze, ciśnienie maleje
* Masy powietrza: rownikowe, zwrotnikowe, polarne, arktyczne || wyż baryczny – małe zachmurzenie, mało opadów, duże amplitudy temp między latem a zimą; niże baryczne – duże zachmurzenie, dużo opadów, mała amp. temp.
* Temperatura powietrza: śr. temp. przy powierzchni globu: 15C || czynniki wpływające na rozkład temp. na kuli ziemskiej: szer. geogr., rozkład ciśnień, wys. n.p.m., odległość od wody, rozwój gospodarczy i przemysłowy, rozkład lądów i oceanów, stopień pokrycia terenu;
najw. temp: Dżibutu (Afr)- 63C, najn.: Antarktyda - -71C.
* Opady: ich wielkość zależy od: ogólnego układu cyrkulacji powietrza w troposferze; ukształtowania powierzchni; przebiegu głównych form rzeźby, odległóść od mórz i oceanów, prądów morskich
* Ciśnienie atm.:normalny stan ciśnienia – 760mmHg=1013hPa; strefy ciśnień: strefa niżu okołorównikowego, strefy wyżów podzwrotnikowych, strefy niżów szerokości umiarkowanych, strefy wyżów okołobiegunowych;
* Wiatry: pasaty, antypasaty, huragany, tajfuny, monsuny, bryza, fen=halny, khansin, mistral, blizard


* Wilgotność powietrza: pochodzenie wód atm.: 86% z oceanów (parowanie), 14% parowanie lądów (rośliny, gleba, wody lądowe);
czynnyki wpływ na zawartość pary wodnej w trop.: temp. pow. (im wyższa tym więcej); szer. geogr., pora roku, cisn. atm. (im wyższe tym mniej, wys n.p.m. || rodzaje wilgotności pow.:względna – stosunek ciśnienia prężności pary wodnej zawartej w jednostce objętości powietrza do maks. cisn. pary wodnej w danej temperaturze, mierzymy ją w %; bezwzględna – jest to masa pary wodnej zawartej w jednostce obj. pow. Mierzonej w g/m3 (wartość maleje ze wzrostem szer. geogr.)
* Kondensacja – przejście pary wodnej w ciecz; resublimacja – przejście pary wodnej w stan stały. Warunki sprzyjające procesom kon. i res.: osiągnięcie temperatury punktu rosy, nasycenie powietrza; Przyczyny kon i res: diabatyczne ochłodzenie powietrza (przy ruchach wznoszących wzrost temp pow; przy opadających odwrotnie), spadek temp pow (na skutek: wypromieniowanie ciepła z powierzchni Ziemi, styk ciepłego i wilgotnego powietrza z zimnym gruntem, parowania powierzchni cieplejszej do chłodniejszej.
Produkty kondensacji pary wodnej: mgła, chmura
* Chmury: kłębiaste (cumulus; wyraźnie zarysowane; biały kolor; składają się z kropel wodu; wys 2-6km), pierzaste (cirrus; pojedyncze obłoki; włóknista budowa; biały kolor, wys: 6-12km; z kryształków lodu), warstwowe (stratus; szare, jednolite, wys 8km, z kropel wody lub kryształków lodu, często pokrywają całe niebo), deszczowo-burzowe (nimbus; ciemnogranatowe; z kropel lodu; na różnych wys; występują w połączeniu z innymi), mieszane.
* Osady atm.: rosa (kropelki wody na chłodnej ziemi); szron (krzystałki lodu -||-); gołoledź (osad lodowy; zamrożone krople wody, mrzawki lub mgły na -||-); szadź (osad z krzyształków lodu w postaci niteczek „szczoteczek” lodowych na różnych przedmiotach)
* Opady: deszcz (krople o śr 0,5mm), deszcz zenitalny (deszcze po równonocy wios i jes w strefie zwrotnikowej); kapuśniaczek (przelotny o małych kroplach); ulewa (krótki i obfity); śnieg (opad drobnych igiełek lodu); zadymka (w połączeniu z wiatrem); krupy śnieżne (opad kul. ziarenek lodowych o śr 2-5mm), krupy lodowe (-||-), śnieg ziarnisty (opad przejściowy pomiędzy płatkami śniegu a krupami śnieżnymi); grad (opad bryłek lodu, tzw gradziny); gradobicie (obfity grad o dużych gradzinach).