Terroryzm

SPIS TREŚCI…………………………………………………………………………………2
WSTĘP 2
ROZDZIAŁ I: Rodzaje i definicje terroryzmu 4
1. Terroryzm- zagadnienie ogólne 4
2. Typologia terroryzmu 7
3. Najważniejsze współczesne ugrupowania terrorystyczne 12


WSTĘP

Terroryzm nie jest pospolitym zjawiskiem politycznym, nie jest też zwyczajną wojną. Opiera się na naukach psychologicznych, której osiągnięcia odwołują się do wywierania wpływu na ludzi, a przez to na społeczeństwo. Terroryzm jako walka polityczna wymusza określone koncepcje postępowania rządzących, z drugiej zaś strony wywiera ogromny wpływ na ludzi. Obecność aktów terrorystycznych nie może być ignorowana przez nikogo, bowiem ich skuteczność każe władzom każdego zainteresowanego państwa przygotować się do przeciwdziałania im, a także do zachowania czujności. Wydarzenia z 11 września 2001 roku dowiodły, iż zamach terrorystyczny może mieć miejsce w najmniej oczekiwanym miejscu
i czasie, zaś jego reperkusje zachwiać mogą funkcjonowaniem państwa, a nawet układem stosunków międzynarodowych.
Celem pracy jest poznanie metod zapobiegania aktom terroryzmu na świecie. Terroryzm jest jednym z największych problemów światowych. Nie ma tygodnia, w którym media nie informowałyby o kolejnych aktach terrorystycznych, o porwaniach zakładników,
o wzroście zagrożenia atakami, o zaostrzeniu przepisów bezpieczeństwa kosztem praw człowieka. Jednocześnie wiek XXI określa się wiekiem terroryzmu, wykorzystuje bowiem zdobycze cywilizacji do prowadzenia tej walki politycznej. Zrozumienie zjawiska terroryzmu pozwoli stworzyć skuteczniejsze metody jego zapobieganiu.
Ogólnym celem poznawczym niniejszej pracy jest poznanie zjawiska terroryzmu. Badając społeczny i polityczny świat przedstawiciel nauk społecznych czyni przedmiotem swoich zainteresowań właśnie ludzi w aspekcie politycznym, zaś przedstawiciel nauk politycznych procesy i zjawiska polityczne. Przedmiotem badań niniejszej pracy jest tytułowe zagadnienie: metody zapobiegania aktom terroryzmu na świecie. Warunkiem podejmowania badań naukowych jest uświadomienie sobie przez badającego zjawiska problemów badawczych. W polu zainteresowań autora pracy znalazło się zjawisko terroryzmu. W celu zgłębienia problemu zastosowana metodologia oparta jest na podejściu interdyscyplinarnym, która pozwala łączyć różne metody analizy, a mianowicie metody: obserwacyjne, analizy
i krytyki źródłowej, porównawczą, analizy i krytyki literatury przedmiotu.
Autor podzielił pracę na trzy części teoretyczne. Struktura treści pracy odpowiada kolejnym etapom analizy. W pierwszej części przedstawione zostały rodzaje i definicje terroryzmu w świetle dostępnej polskojęzycznej literatury przedmiotu. Zaprezentowano najważniejsze współczesne ugrupowania terrorystyczne, z uwzględnieniem ich obszaru i siły oddziaływania. W części drugiej skupiono się na omówieniu koncepcji metod, które zapobiegają aktom terroryzmu we wszystkich regionach świata i jego aspekty uniwersalne.
W tej części pracy przedstawiono podmioty odpowiedzialne za utrzymanie bezpieczeństwa
a także kierunki działalności antyterrorystycznej. Trzecia część skoncentrowana jest na przedstawieniu skuteczności wcześniej omawianych metod w aspekcie wybranych państw
i działań. Generalnie można powiedzieć, że prezentowana praca dostarcza wiedzy na temat metod zapewnienia bezpieczeństwa, ujmowanego w kontekście zapobiegania aktom terroryzmu na świecie.
Podstawę źródłową niniejszej pracy stanowi bogate piśmiennictwo naukowe na temat terroryzmu i walki z nim, w większości publikacje w języku polskim. Autor w głównej mierze oparł się na następujących źródłach: książce pod red. Ryszarda Zięby Bezpieczeństwo międzynarodowe po zimnej wojnie, Johna Horgana Psychologii terroryzmu, Konflikty współczesnego świata – pracy zbiorowej i Colina Flinta Wstępu do geopolityki.



ROZDZIAŁ I: Rodzaje i definicje terroryzmu

1. Terroryzm- zagadnienie ogólne

Louise Richardson uważa, że „jedyną pewną rzeczą, jeśli chodzi o terroryzm, jest pejoratywny charakter tego słowa” . Taki aspekt uwzględnia definicja podana przez Słownik Języka Polskiego: „terroryzm to dążenie do osiągnięcia celów politycznych poprzez stosowanie terroru, np. dokonywanie zamachów bombowych, zabójstw politycznych lub porwań. Terror to: 1. brutalna przemoc i okrucieństwo stosowane wobec tych, których chce się zastraszyć i podporządkować sobie. 2. nacisk wywierany przez jakąś osobę lub sytuację, która zmusza nas do postępowania wbrew samym sobie” . Źródłosłów terroryzmu wywodzi się z greckiego τρέω/treo – „drżeć, bać się”; „stchórzyć, uciec” oraz łacińskiego terror, -oris – „strach, trwoga, przerażenie”, lub „straszne słowo, straszna wieść” i pochodnego czasownika łacińskiego terreo – „wywoływać przerażenie, straszyć”. Na tej podstawie można bardzo ogólnie zdefiniować terroryzm jako sianie strachu i grozy. W powszechnym rozumieniu używa się tego terminu na określenie użycia bądź groźby przemocy do osiągnięcia jakichś korzyści politycznych. Ten pejoratywny wydźwięk terminu terroryzm pojawia się w próbach zdefiniowania tego pojęcia.
Definicja terroryzmu spopularyzowana zostało po II wojnie światowej, kiedy to polityka międzynarodowa stała się terenem ścierania się interesów różnych państw. „Co wydawać się może słuszne dla jednego państwa (bądź też grupy społecznej, nie będącej podmiotem prawa międzynarodowego publicznego) nie musi być słuszne dla innego. Dzisiaj jesteśmy także świadkami negowania czegoś takiego jak uniwersalna międzynarodowa moralność – szczególnie w kręgach fundamentalistów islamskich” . Ponadto problem ustalenia jednoznacznej definicji terroryzmu wynika ze złożoności i dynamicznej ewolucji tego zjawiska, czego dowodem są występujące w literaturze przedmiotu liczne próby określenia terminu terroryzm.
W literaturze przedmiotu spotyka się wiele definicji terroryzmu, których najważniejszym, wspólnym składnikiem jest strach przed przemocą a także groźba jej użycia. Własną definicję posiada niemal każda instytucja zajmująca się bezpieczeństwem państw, międzynarodowe organizacje stojące na straży pokoju,. Wspólnym mianownikiem jest negatywny wydźwięk tego zjawiska oraz motywacja zwalczania jego.
Według Ligii Narodów terroryzm to „wszelkie działanie przestępcze skierowane przeciwko państwom, których celem jest wytworzenie stanu terroru w umysłach ludzi, grup osób lub społeczeństwa” . Z kolei dla Bolesława Hoffmana jest to „świadome budzenie strachu w wyniku przemocy lub groźby przemocy w dążeniu do zmian politycznych” . Ten aspekt ustalenia definicji terminu terroryzm wskazuje na sposób i metody walki.
Na polityczną motywację wskazuje się aby odróżnić terrorystę od zwykłego przestępcy. Jaser Arafat na forum Zgromadzenia Ogólnego ONZ w 1974 roku, powiedział, iż „Różnica między rewolucjonistami a terrorystami leży w sprawie, za którą walczą. Każdy, kto walczy o słuszną sprawę oraz o wolność i niepodległość swojej ziemi, nie może zostać nazwany terrorystą” . Przemówienie to zapoczątkowało dyskusję na temat ustalenia jednoznacznej definicji terroryzmu. Sam termin bywa często nadużywany, ponieważ „problemu można by było uniknąć, gdyby nie skomplikowane powiązania polityczne – łatwo jest nazwać jakąś grupę organizacją terrorystyczną, gdyż daje to większą legitymację daną przez naród służbom zwalczającym ją” .
Alex P. Schmid oraz Albert J. Jongman zebrali 109 różnych definicji terroryzmu, na podstawie których wyodrębnili statystycznie najczęściej pojawiające się elementy. Dzięki tym badaniom sformułowali następującą definicję: „terroryzm to atak sił wywrotowych na niewinne jednostki, mający wywołać strach i zabić bądź zranić ludzi, a przez to wymusić polityczne ustępstwa na osobie nie będącej bezpośrednią ofiarą ataku, lub na organizacji, do której należą zaatakowani” . Dla Krzysztofa Karolczaka ta definicja jest zbyt szczegółowa, ponieważ nie uwzględnia niektórego typu ataku. Proponuje w związku z tym własną definicję terroryzmu: „to systematyczne posługiwanie się aktami terroru indywidualnego dla osiągnięcia celu politycznego” . W ten sposób wskazuje na systematyczne posługiwanie się aktami terroru indywidualnego. Definicja ta jest także niepełna, ponieważ niektórzy autorzy uważają ją za zbyt ogólną, utożsamiającą terror i terroryzm. Krzysztof Liedel definiuje terroryzm jako „metoda działania, która posłużyć może realizacji dowolnego celu politycznego. Terroryzm nie jest samodzielnym, autonomicznym zjawiskiem, a jedynie metodą służącą realizacji różnorodnych celów” . Takie zdefiniowanie bliskie jest instytucjom odpowiedzialnym za zwalczanie terroryzmu, ponieważ pozwala także wprowadzić pojęcie aktu terrorystycznego do systemu prawnego, jako osobną kategorię przestępstwa.
Kolejnym ważnym aspektem definiowania terroryzmu jest rozróżnienie sprawcy aktu terroryzmu. „Akt terroryzmu nie może być dokonany bezpośrednio i oficjalnie przez podmiot prawa międzynarodowego, jakim jest państwo. Państwo może wspierać, bądź sponsorować działalność terrorystyczną organizacji, może też nawet samemu je zakładać. Nie można jednak traktować działania wojska czy policji jako aktów terroryzmu z tego względu, iż są one formalną emanacją władzy zwierzchniej (posiadającej legitymację), która posiada monopol na produkowanie prawdy i prawa miejscowego” .Działania terrorystyczne nie są regulowane przez akty międzynarodowego prawa publicznego. „Nie ma możliwości sankcji względem organizacji terrorystycznych, jest natomiast możliwość wywarcia wpływu przy ich pomocy na państwa” .
Podsumowując zagadnienia definicyjne należy powiedzieć, że kłopot w znalezieniu jednej wspólnej definicji terroryzmu bierze się z połączenia dowolności w używaniu tego terminu przez media, a także z negatywnego zabarwienia a przede wszystkim przez związek z polityką, w której używa się pojęcia terroryzmu do walki o wpływy, często stosując swoistego rodzaju manipulację. Należy także zauważyć, że „termin terroryzm jest często używany także przez terrorystów na określenie działań rządów, które z nimi walczą. (przykład Palestyńczyków, którzy działania armii izraelskiej nazywają „terroryzmem państwowym”, albo przeciwników amerykańskiej interwencji w Iraku, którzy prezydenta George’a W. Busha nazywają „terrorystą numer jeden na świecie” – jest to dowodem całkowicie błędnego rozumienia, czym jest terroryzm i uznawaniu „definicji” zaproponowanej przez Arafata, jako obowiązującej” .
Złożoność i niejednoznaczność pojęcia terroryzmu uwidaczniają się w definiowaniu tego zjawiska. Choć wszyscy podświadomie wiedzą, czym jest terroryzm, to pojęcie terroryzmu pozostaje dalej niejasne i niespójne. Terroryzm jako broń stosowany może być przez wiele podmiotów , mających powiązania bądź nie z państwem. Terroryzm traktowany jako taktyka wchodzi w zakres działań podmiotów niepaństwowych.
2. Typologia terroryzmu
Terroryzm zmieniał się wraz ze społeczeństwem, w który był wymierzony.
W drugiej połowie XX wieku można mówić o różnorodności terroryzmu. „Mnogości organizacji towarzyszył rozwój technologii, zwiększających wartość bojową małych grup, a zarazem opinia publiczna miała kluczowy wpływ na powoływanie i obalanie rządów oraz na podstawy ustrojowe państwa. Sytuację zaogniała wówczas zimna wojna, która sprawiała, że oba supermocarstwa wspierały organizacje terrorystyczne, szkodzące państwom przeciwnego bloku. Obecnie terroryzm, który zyskał światowy rozgłos w związku z zamachami 11 września 2001 r. w Stanach Zjednoczonych, jest na trwale wpisany w większość współczesnych konfliktów we wszystkich regionach świata” . Współczesne akty terrorystyczne ujawniły także, że na ich formę działalności wpływ mają: stopień globalizacji, przepływ kapitałów i komunikacja satelitarna.
Liczne typologie terroryzmu w literaturze przedmiotu dowodzą, iż zjawisko terroryzmu jest bardzo złożone. Najczęstsze podziały oparte są na kryterium podmiotu i przedmiotu działań terrorystycznych, zasięgu przestrzennego, motywów oraz metod walki.
Przy zastosowaniu kryterium podmiotowego mówi się o następujących rodzajach terroryzmu: terroryzm niepaństwowy, sponsorowanym przez państwo i terroryzm państwowy.
Wśród tych trzech rodzajów najpowszechniej występuje niepaństwowy, który charakteryzuje się tym, że „organizacje terrorystyczne działają tutaj niezależnie od struktur jakiegokolwiek państwa, choć mogą stanowić część większej struktury o zasięgu międzynarodowym lub/i korzystać ze wsparcia innych organizacji terrorystycznych, zachowując własną autonomię” .
W przypadku terroryzmu sponsorowanego przez państwo, występuje w sytuacji, kiedy państwo udziela jakiegokolwiek wsparcia organizacji terrorystycznej. Marek Pietrasik mówi o jego dwóch wariantach. „Po pierwsze, państwo wspiera organizację terrorystyczną, ale nie sprawuje nad nią kontroli (np. militarne wsparcie Kadafiego dla IRA). Sytuacja taka ma miejsce w przypadku zgodności ideologii lub działań danej organizacji z interesami państwa (istnienie "wspólnego wroga" itp.). Po drugie, państwo kontroluje daną organizację i zleca jej określone działania (np. Hezbollah utworzony i wspierany przez Iran). Stopień kontroli waha się między całkowitym podporządkowaniem a pewną formą autonomii” .
O terroryzmie państwowym mówi się, kiedy „państwo stosuje przemoc w sposób zakamuflowany (w odróżnieniu od polityki terroru), wykorzystując do tego celu funkcjonariuszy służb specjalnych (terroryzm państwowy bezpośredni) lub grupy ad hoc i osoby specjalnie wynajęte, niebędące funkcjonariuszami państwowymi (terroryzm państwowy pośredni). Państwo może stosować terroryzm zarówno jako instrument swojej polityki wewnętrznej - przemoc kierowana jest wówczas przeciwko opozycji, mniejszościom etnicznym itp., jak i zagranicznej - występując przeciwko obywatelom, instytucjom i infrastrukturze obcego państwa. W drugim przypadku terroryzm zastępuje otwarty konflikt zbrojny (pełni funkcję "zastępczej wojny" międzypaństwowej). Przykładem są działania hiszpańskich służb specjalnych GAL (Antyterrorystyczne Grupy Wyzwolenia) na terytorium Francji, morderstwa dysydentów irańskich w RFN, działania Syrii wobec Izraela czy Libii wobec USA” .
Zastosowanie kryterium przedmiotowego pozwala wyodrębnić następujące rodzaje terroryzmu : selektywny, nieselektywny i ekonomiczny. Terroryzm selektywny, inaczej zwany indywidualnym, wybiórczym, discriminative, stosuje przemoc, która skierowana jest w określone ofiary z uwagi na ich symboliczne znaczenie. Terroryzm nieselektywny, określany w literaturze także jako totalny, niewybiórczy, indiscriminative, ma w swym repertuarze działań akty przemocy wymierzone przeciwko przypadkowym, anonimowym jednostkom czy grupom, które nie mają bezpośredniego związku z daną sprawą czy konfliktem. Terroryzm ekonomiczny stosuje akty sabotażu i dywersji, które skierowane są przeciw różnym obiektom, zaś celem jest zniszczenie o charakterze ekonomicznym.
Kolejnym kryterium, stosowanym do typologii terroryzmu, jest zasięg przestrzenny jego działania. Z tego względu wyodrębnia się terroryzm wewnętrzny, międzynarodowy i wewnętrzny sponsorowany międzynarodowo. „W typologii tej brana jest pod uwagę przynależność państwowa sprawców i ofiar oraz terytorium, na którym przeprowadzono atak. Rozróżnienie terroryzmu na wewnętrzny i międzynarodowy jest jednak nieprecyzyjne i coraz mniej przydatne ze względu na rozwój procesów globalizacyjnych i zacieranie się granic między tym co wewnętrzne i zewnętrzne. Podział taki uzasadniony jest jedynie na potrzeby analityczne” .
Terroryzm wewnętrzny skierowany jest na „terytorium, własność (w tym symbole, instytucje, budynki itp.) i/lub obywateli jednego państwa, przeprowadzanych przez obywateli tego państwa bazujących na jego terytorium.
Z kolei terroryzm międzynarodowy dotyczy ataków, w które zaangażowani są obywatele lub terytorium więcej niż jednego państwa. Atak odbywa się albo na terytorium państwa innego niż państwo sprawców (lub skierowany jest przeciwko jego własności), albo jego celem są obywatele obcego państwa, ewentualnie terroryści stacjonują na obcym terytorium. Za terroryzm międzynarodowy uznać należy zarówno ataki na zagranicznych turystów, czy też ambasady obcego państwa, mimo że nie wykraczają one poza granice państwa pochodzenia terrorystów, jak i ataki terrorystów na obywateli własnego państwa, będących poza jego granicami” .
Terroryzm wewnętrzny sponsorowany międzynarodowo zachodzi w sytuacji, kiedy organizacja działająca ze względu na członków i zasięg działania na terytorium własnego państwa, działa ze wsparciem zewnętrzny, przy czym nie traci własnej autonomii w kwestii doboru, decyzji i realizacji celów.
Zastosowanie kryterium genetycznego pozwala wyróżnić terroryzm egzogeniczny, mający źródła w konflikcie o charakterze międzynarodowym i terroryzm endogeniczny, mający źródła w konflikcie o charakterze wewnętrznym.
Ze względu na kryterium motywacji i celów politycznych, jakimi kierują się organizacje terrorystyczne, można wymienić trzy główne rodzaje terroryzmu: jako walki o reformy społeczne, jako walki o ład moralny i jako walki o wyzwolenie grup etnicznych.
W przypadku terroryzmu ujmowanego jako walka o reformy społeczne celem działalności organizacji terrorystycznych jest „wywołanie rewolucji społecznej poprzez obudzenie społeczeństwa, uświadomienie klasie robotniczej jej rzeczywistego interesu oraz przez osłabienie struktur państwa i aparatu władzy” . Przykładem takiej organizacji terrorystycznej jest Frakcja Czerwonej Armii, która w RFN dążyła do rewolucji proletariackiej.
Do terroryzmu traktowanego jako walka o ład moralny przypisują się wszystkie organizacje terrorystyczne, których celem „jest zmiana społeczeństwa zgodnie z utopijnym schematem naturalnego ładu moralno- społecznego. Oczywiście organizacje te mogą także dążyć do poprawy sytuacji socjalnej swoich wyznawców, ale generalnie jest to cel wojny, który można poświęcić na ołtarzu czystości moralnej społeczeństwa” . Takim typem organizacji są między innymi Al- Kaida Ibn Ladina, sekta Najwyższa Prawda. Ta druga wpisała się bardzo mocno w historię terroryzmu, ponieważ użyła do ataku „sarinu (gazu paraliżującego) na metro w Tokio. Zmarło 11 osób, a ponad 5 tys. doznało uszczerbku na zdrowiu. Znaczenie tego ataku terrorystycznego polegało przede wszystkim na tym, że sekta użyła broni masowej zagłady do ataku na przypadkowych cywilów” .
W przypadku terroryzmu pojmowanego jako walka o wyzwolenie grup etnicznych, narodowych czy religijnych, to terroryzm jest „narzędziem słabych grup, których celem jest ustanowienie własnego państwa lub szerokiej autonomii w ramach państwa istniejącego. Głównym motywem walki jest zapewnienie rozwoju własnej tożsamości grupowej i przeciwdziałanie marginalizacji czy wręcz eksterminacji przez grupy w danym państwie dominujące” . Dobrym przykładem takich organizacji terrorystycznych są organizacje palestyńskie, mających cel utworzenia suwerennej Palestyny.
Kryterium motywacji i celów politycznych w literaturze przedmiotu spotykane jest często przy omawianiu zjawiska terroryzmu. I tak spotyka się jeszcze podział według głównego czynnika- źródła konfliktu ataku terrorystycznego. Bartosz Bolechów wymienia: terroryzm nacjonalistyczny (etniczny, rasowy) - np. ETA, PKK, separatyści korsykańscy; terroryzm religijny w postaci trwałego konfliktu religijnego - np. algierska GIA, egipska Grupa Islamska lub terroryzmu sekt religijnych o celach politycznych - np. japońska Najwyższa Prawda, amerykańscy chrześcijańscy suprematyści;terroryzm nacjonalistyczno-religijny - np. palestyński Hamas, terroryzm kaszmirski oraz, terroryzm o tzw. czystej ideologii w postaci terroryzmu lewackiego - anarchiści, trockiści, maoiści itp. - np. RAF, Action Directe oraz terroryzmu skrajnej prawicy - nacjonalistyczny, rasistowski, nazistowski itp. - np. włoski Front Narodowy, niemiecka NSDAP/AO, część grup "prawicy chrześcijańskiej" w USA; terroryzm parapolityczny w postaci ekoterroryzmu - np. kanadyjska Earth First!, amerykańska EMETIC; terroryzmu antyaborcyjnego - głównie w USA i w Kanadzie; terroryzmu obrońców praw zwierząt (Animal Liberation Front (ALF) w Ameryce Północnej i Europie Zachodniej).
Kryterium metod walki stosowanej przez organizację terrorystyczną dzieli organizacje terrorystyczne na stosujące : terroryzm klasyczny, superterroryzm i cyberterroryzm. Terroryzm klasyczny wykorzystuje broń konwencjonalną, superterroryzm środki masowego rażenia, zaś cyberterroryzm techniki informatyczne.
Brak jednoznacznej klasyfikacji grup terrorystycznych spowodowany jest tym, że „prawie każda ma rozległe powiązania zagraniczne i korzysta z zewnętrznej pomocy (logistyka, szkolenia, broń itp.). Terroryści stosują różne środki działania i ich uzależnienie od zewnętrznej pomocy oraz zasięg oddziaływania zmienia się w czasie. Ponadto często niezwykle trudno jest określić przynależność państwową sprawców danego aktu. W przypadku międzynarodówek terrorystycznych, do których należy m.in. Al Kaida, jest to praktycznie niemożliwe. Przyjąć więc należy, że jeżeli organizacja stanowi część międzynarodowej struktury terrorystycznej - to znaczy, nie mogłaby funkcjonować bez wsparcia z zewnątrz oraz uzgadnia swoje działania na szczeblu międzynarodowym, wówczas jej działania, nawet na własnym terytorium i wobec własnych obywateli, mają charakter międzynarodowy” .
Wszelkie typologie organizacji terrorystycznych są bardzo umowne. Przykładem jest antagonizm między Francją i algierskim Frontem Wyzwolenia Narodowego, który z zasięgu międzynarodowego przekształcił się w wewnętrzny konflikt Francji z imigrantami z Algierii. Metageografia terroryzmu charakteryzuje się tym, że „zawiera dwa istotne składniki: węzły i połączenia między nimi. Polityczne rezultaty funkcjonowania sieci są efektem działania ludzi umiejscowionych w różnych węzłach i tego, w jaki sposób generują oni i umożliwiają komunikację między węzłami. Aby siatka terrorystyczna sprawnie funkcjonowała, potrzebny jest swobodny przepływ pieniędzy, ludzi, broni, materiałów wybuchowych i innego sprzętu między poszczególnymi węzłami. Różne węzły sieci mają odmienne funkcje: szkolenie, zdobywanie informacji, planowanie, finanse czy wreszcie dokonywanie samych aktów terroru. Siatki terrorystyczne są zorganizowane w taki sposób, aby minimalizować liczbę kontaktów między węzłami, m.in. po to, aby w razie dekonspiracji jednego węzła cała sieć mogła nadal funkcjonować” . Ze względu na złożoność i ewolucję zjawiska terroryzmu nie można stosować jednoznacznej klasyfikacji.


3. Najważniejsze współczesne ugrupowania terrorystyczne
Al Kaida - znana też jako al Qaida lub al Qeada, Siły Islamskie, Islamski Front WyzwoleniaMiejsc Świętych, Organizacja Osamy bin Ladena, Międzynarodowy Front Islamski na Rzecz Świętej Wojny z Żydami i Krzyżowcami. Al Kaida jest wielonarodową grupą terrorystyczną o zasięgu światowym. Została założona przez Osama bin Ladena po zakończeniu wojny afgańskiej, około 1990 r. w celu zjednoczenia walczących na niej Arabów. „Grupa wspiera organizacje walczące z prozachodnimi - jej zdaniem - władzami islamskimi (Kuwejt, Arabia Saudyjska). Pomaga bojownikom w krajach represjonujących islam (Bośnia, Kosowo, Indie, Indonezja) oraz walczy o ustanowienie krajów islamskich (Dagestan, Czeczenia, Palestyna). Prowadzi również działalność charytatywną i związaną z opieką społeczną w wielu krajach muzułmańskich” .
Al Kaida „nie jest scentralizowaną, konkretną strukturą, jak często sugerują rządy zaangażowane w wojnę z terroryzmem. Metageografia al Kaidy sugeruje związki z konfliktami na poziomie subnarodowym, dla których globalny dżihad przeciwko USA stanowi jedynie luźną ramę ideologiczną” . W 1998 wydała oświadczenie stwierdzające, że „obowiązkiem każdego muzułmanina jest zabijanie obywateli Stanów Zjednoczonych i ich sojuszników na całym świecie” .
Najważniejsze wydarzenia, za które al Kaida ponosi odpowiedzialność:
„11 grudzień 1994 - Filipiny. W wyniku eksplozji bomby na pokładzie filipińskich linii lotniczych ginie 1 osoba a 10 zostaje rannych.
7 sierpień 1998 - Nairobi, Kenia. W wyniku zamachu na ambasadę amerykańską ginie 254 osób. Ponad 5 tys. zostaje rannych.
7 sierpień 1998 - Dar es Sala'am, Tanzania. Zamach na ambasadę amerykańską. Ginie 10 osób, 77 zostaje rannych.
12 październik 2000 - Aden Harbor, Jemen. Atak na amerykański okręt USS Cole (ginie 15 marynarzy, 33 zostaje rannych).
11 wrzesień 2001 - Nowy Jork, Waszyngton, USA. W wyniku porwania czterech samolotów pasażerskich ginie 3 600 osób. 250 zostaje rannych.
17 marzec 2002 - Islamabad, Pakistan. W wyniku eksplozji granatów ręcznych w kościele ginie 5 osób, a 40 zostaje rannych.
11 kwiecień 2002 - Djerba, Tunezja. W wyniku samobójczego zamachu ginie 19 osób a 15 zostaje rannych.
8 maj 2002 - Karaczi, Pakistan. W wyniku zamachu bombowego ginie 15 osób, w tym 11 francuskich inżynierów - specjalistów w dziedzinie budowy okrętów wojennych. 23 osoby zostają ranne.
14 czerwiec 2002 - Karaczi, Pakistan. Eksplozja samochodu pułapki w pobliżu amerykańskiego konsulatu. 11 osób zostaje zabitych, 40 rannych.
5 sierpień 2002 - Pakistan. W ataku na szkołę dla dzieci zagranicznych misjonarzy ginie 6 osób. Dwie zostają ranne.
12 październik 2002 - Bali, Indonezja. Seria zamachów bombowych na nocne kluby. Giną 182 osoby, 250 zostaje rannych.
28 listopad 2002 - Mombassa, Kenia. 13 osób (trzech Izraelczyków i dziesięciu Kenijczyków) zostaje zabitych a około 80 rannych w wyniku wybuchy bomby” .
„12 maja 2003. Cztery niemal równoczesne zamachy w dzielnicach zamieszkiwanych przez obcokrajowców w Rijadzie. Giną 23 osoby i 12 zamachowców.
11 marca 2004. Al Kaida przyznaje się do koordynacji zamachów bombowych na pociągi w Madrycie w Hiszpanii, żądając wycofania wojsk hiszpańskich z Iraku. Ginie 191 osób, 1460 jest rannych.
7 lipca 2005 Londyn. Trzy bomby równocześnie eksplodują w metrze w różnych miejscach miasta, w czasie porannego szczytu. Godzinę później wybucha czwarta, w autobusie. Ginie 56 osób, ponad 700 jest rannych.
21 lipca 2005 Londyn. Cztery próby zamachów bombowych, nieudane. Nie ma ofiar ani rannych. Cztery osoby zostają aresztowane” .
Al Kaida planowała również zamachy m.in. na papieża Jana Pawła II i prezydenta USA Billa Clintona. Przywódcą jest Osama bin Laden, jego zastępcą Ayman al-Zawahri. „W skład bazy wchodzą cztery komitety: ds. religijnych, finansowych, wojskowych i mediów. Najniższym stopniem organizacyjnym są rozsiane po całym świecie komórki. Liczebność grupy ocenia się na kilka tysięcy. Jej członkowie tworzą dobrze zorganizowaną, rozlokowaną po całym świecie sieć. Często wchodzą w skład innych organizacji terrorystycznych np. Egipskiego Islamskiego Dżihadu, Islamskiego Ruchu Uzbekistanu. Osama bin Laden przez wiele lat rezydował w Chartunie. Jednak w 1996 władze Sudanu, pod presją Stanów Zjednoczonych, poprosiły go o opuszczenie kraju. Schronił się wraz ze współpracownikami w Afganistanie, gdzie powstały obozy szkoleniowe dla terrorystów. Rozpoczęte w 2001 ataki koalicji Stanów Zjednoczonych znacznie osłabiły potencjał udzielających im poparcia talibów. Mimo to organizacja zapowiada dalsze ataki skierowane przeciw interesom USA” . Szacuje się, że Bin Laden, który jest potomkiem saudyjskiej rodziny multimilionerów, odziedziczył około 300 mln dolarów. W posiadaniu Al Kaidy znajduje się również wiele przedsiębiorstw. Finansowana jest ponadto al Kaida z datków sympatyków z całego świata.
Sekta Najwyższa Prawda- znana także jako Aum Shinrikyo, A.I.C. Sogo Kenkyusho, Aleph.Sekta założona w 1987 przez Shoko Asahara. „Rozpoczęła działalność najpierw w Japonii, potem rozszerzyła ją na inne kraje na całym świecie. W 1989 została zalegalizowana w Japonii jako ugrupowanie religijne. W 1990 wystawiła własnych kandydatów w wyborach parlamentarnych” .
Po zamachach w tokijskim metrze, rząd japoński uchwalił ustawę o organizacjach religijnych, która położyła kres swobodzie jej działania. „ Władze uznały jednak, że środki, które wystarczą w przypadku zwykłych grup wyznaniowych, są zbyt liberalne w odniesieniu do Najwyższej Prawdy, która zagroziła bezpieczeństwu ludzi i dążyła do zniszczenia państwa. Dlatego sięgnęły po bezprecedensowe narzędzie: obowiązującą od 1952 roku, ale nigdy nie wykorzystaną, ustawę o zapobieganiu działalności wywrotowej. W oparciu o nią rozpoczęto postępowanie w sprawie delegalizacji Aum. Niezależnie od tego odbyły się procesy członków sekty i zapadły pierwsze, kilkuletnie wyroki. W ciągu roku za kratkami znalazło się niemal całe ścisłe kierownictwo Aum, także Shoko Asahara. Ciąży na nich długa lista najcięższych zarzutów: morderstwa z premedytacją, podżeganie do zabójstw, porwania i przetrzymywanie ludzi, nielegalne posiadanie broni, produkcja trujących środków chemicznych i handel narkotykami. Shoko Asahara po trwającym osiem lat procesie, w lutym 2004 został uznany winnym i skazany na karę śmierci przez powieszenie. Obrońcy Asahary złożyli apelację od wyroku. Obserwatorzy nie wykluczają, że odwołania takie mogą zająć całe dziesięciolecia” .
Do najsłynniejszych akcji przeprowadzonych przez sektę należy:
„27 czerwiec 1994 - Matsumoto, Japonia. W wyniku rozproszenia gazu sarin w dzielnicy mieszkaniowej zginęło 7 osób, a 270 zostało rannych.
20 marzec 1995 - Tokio, Japonia. Rozproszenie w metrze gazu sarin. W wyniku ataku zmarło 12 osób a 6 tys. odniosło obrażenia.
Grupa przeprowadziła także co najmniej dziesięć innych ataków biologicznych na różne cele w Japonii m.in. Parlament, Pałac Cesarski i bazę amerykańską na Jokosuka. W żadnym z tych przypadków nie było jednak ofiar śmiertelnych. W 2001 władze rosyjskie aresztowały grupę Rosjan należących do Aum, którzy planowali zorganizowanie w Tokio zamachu w celu uwolnienia Shoko Asahary i przetransportowania go do Rosji. W momencie ataku na metro w Tokio grupa liczyła około 9 000 członków w Japonii i 40 000 za granicą. Obecnie jest to około 1650 członków w Japonii” . Obecnie sekta działa głównie w Japonii oraz w Rosji.
Kraj Basków i Wolność (ETA) - znana jako ETA - Euzkadi Ta Askatasuna. ETA założona została w 1958, działalność zaś stricte terrorystyczną rozpoczęła w 1959. To separatystyczna organizacja, której działalność obejmuje północną Hiszpanię i południowo-zachodnie regiony Francji. Celem członków organizacji jest stworzenie niepodległego państwa Basków .
Działalność ETA sprowadza się „do zamachów, egzekucji, pobierania "podatków rewolucyjnych" od właścicieli przedsiębiorstw, porwań dla okupu, eliminowania byłych członków organizacji lub jej współpracowników uznanych za zdrajców. Ataki ETA koncentrują się głównie na hiszpańskich funkcjonariuszach i instytucjach państwowych. W odpowiedzi na francuskie operacje skierowane przeciwko ETA, atakowane są również cele francuskie” . W wyniku działalności tej grupy terrorystycznej zginęło ponad 850 osób.
Do wydarzeń 11 września 2001 r. ETA stanowiła wewnętrzny problem Hiszpanii. „W ostatnim czasie policja hiszpańska w walce z ETA odniosła wiele znaczących sukcesów. Hiszpania może ponadto liczyć na pomoc międzynarodową.. Zwrot nastąpił po 11 września. Walka z terroryzmem stała się problemem globalnym. Stany Zjednoczone po latach wahań uznały ETA za organizację terrorystyczną. Francja rozpoczęła walkę z organizacją na swoim terytorium (m. in. aresztowała 20 terrorystów, zlokalizowała cztery kryjówki i trzy obozy treningowe). Działa głównie w Północnej Hiszpanii i południowo-zachodniej Francji, lecz atakuje także cele hiszpańskie i francuskie poza granicami tych państw. Organizacja ma swoich zwolenników w Algierii, Argentynie, Belgii, na Kubie, w Republice Dominikany, Ekwadorze, Niemczech, Holandii, Włoszech, Meksyku, Panamie, Urugwaju i Wenezueli. Obozy szkoleniowe ETA znajdują w Libii, Libanie i Nikaragui. Przypuszczalnie niektórzy członkowie ETA znaleźli schronienie na Kubie, w Meksyku i innych krajach Ameryki Południowej. Część członków ETA schroniła się również w Europie, m.in. Belgii, Holandii i Niemczech” . Kraj Basków i Wolność uznana została przez Unię Europejską i Stany Zjednoczone za organizację terrorystyczną.
Hezbollah - Partia Boga - znany też jako Jihad Islamski - Islamska Święta Wojna, Organizacja Sprawiedliwości Rewolucyjnej, Jihad Islamski na Rzecz Wyzwolenia Palestyny, Rewolucyjna Organizacja w Obronie Sprawiedliwości, Islamski Opór. Największa, prawdopodobnie również najsilniejsza organizacja terrorystyczna na świecie. „Skupia wiele radykalnych organizacji szyickich. Założona po inwazji izraelskiej na Liban w 1982 roku. Dąży do utworzenia republiki islamskiej na wzór irańskiej w Libanie oraz wyeliminowania wszystkich wpływów nie islamskich w strefie. Skrajnie anty-zachodnia i anty-izraelska. Od momentu powstania utrzymywała ścisłe związki z Iranem, który finansował i szkolił jej bojowników. W 1985 ogłosiła deklarację lojalności wobec ajatollaha Chomeiniego. Stosuje ataki terrorystyczne skierowane przeciwko cywilnym i wojskowym celom izraelskim, które nasilają się kiedy prowadzone są jakiekolwiek negocjacje pokojowe. Liczba ataków dochodzi nawet do kilkuset rocznie” .
Hezbollah prowadzi zakrojoną na szeroką skalę działalność propagandową, m. in. posiada własną stację telewizyjną al Manar. Zorganizował również doskonale działający system opieki społecznej, obejmujący szkoły i szpitale. „Hezbollah liczy kilka tysięcy bojowników. Jego zdolność mobilizacyjna jest jednak znacznie większa. Działa głównie w Libanie i Izraelu. Posiada zagraniczne komórki w Azji, Europie, Afryce, Ameryce Północnej i Południowej. Otrzymuje znaczącą pomoc od Iranu i Syrii, która obejmuje zarówno wsparcie finansowe, szkoleniowe, dostarczanie broni i materiałów wybuchowych oraz poparcie polityczne, dyplomatyczne i administracyjne” . Hezbollah uznany został przez Stany Zjednoczone za organizację terrorystyczną.
Egipski Islamski Dżihad - Znany też jako al-Jihad, Grupa Jihad, Jihad Islamski- organizacja ekstremistów islamskich, działająca od końca lat 70-tych w Egipcie. „Islamski Dżihad uważa za swojego duchowego przywódcę szejka Omara abdel Rahmana, osadzonego w więzieniu w Stanach Zjednoczonych. Za cel stawia sobie ustanowienie w Egipcie islamskiego państwa wyznaniowego. Za głównego wroga organizacja poczytuje rząd egipski. Silnie anty-amerykańska i anty-izraelska” .
Islamski Dżihad jest odpowiedzialny m.in. za:
„18 sierpień 1993 - Kair, Egipt. Nieudany zamach na ministra spraw wewnętrznych Hassana al-Alfi, który został lekko ranny. Zginęło 5 osób a 15 zostało rannych.
25 listopad 1993 - Kair, Egipt. W pobliżu samochodu premiera Atefa Sedky eksplodowała bomba. Premier nie odniósł obrażeń, zginął przypadkowy świadek a 18 osób zostało rannych.
17 listopad 1996 - Istambuł, Turcja. Podpalenie hotelu. Zginęło 17 obywateli Ukrainy, rannych zostało ponad 40 osób” .
Nie jest znana dokładna liczba członków organizacji, prawdopodobnie jest to około kilkuset osób. Obszar działania tej organizacji obejmuje Kair, a poza Egiptem Jemen, Afganistan, Pakistan, Liban i Wielka Brytania. Grupa utrzymuje związki z siatką Bin Ladena oraz różnymi islamskimi organizacjami pozarządowymi. Islamski Dżihad uznany został przez Stany Zjednoczone za organizację terrorystyczną.
Usytuowanie organizacji terrorystycznych na światowej mapie wskazuje, iż świat jest wyjątkowo niestabilny. Właściwie większość państw została dotknięta negatywnymi zjawiskami o charakterze terrorystycznym. Biorąc pod uwagę ich istotę i charakter, można mówić o różnych metodach zapobiegania im oraz ich skuteczności.
Terroryzm jest zjawiskiem o naturze psychologicznej, wywiera wpływ na całe społeczeństwo, opinię publiczną i przywódców państw. Zamach terrorystyczny nastąpić może w najmniej spodziewanym momencie i miejscu. Państwo, nawet najbardziej przygotowane na tego typu ataki, musi stawić czoła w walce z przeciwdziałaniem terroryzmowi oraz udzielić właściwej odpowiedzi na zaistniały fakt.
Działania antyterrorystyczne zmierzają do stworzenia takich doktryn, które akty terroru traktują jako wojnę, stąd bogaty dobór sił i środków militarnych stanowi podmiot działalności państwa w celu zapewnienia bezpieczeństwa narodowego.