Państwo arabskie w średniowieczu

Półwysep Arabski jest położony między Morzem Czerwonym, Morzem Arabskim i Zatoką Perską, to największy półwysep Azji. Już od starożytności przez ziemie Półwyspu Arabskiego biegły szlaki handlowe z zachodu na wschód, z północy na południe, krzyżowały się wpływy rzymskie i wschodnie, mieszały się religie: judaistyczna, chrześcijaństwo, kulty wschodnie - perskie indyjskie i chińskie. Plemiona arabskie pochodzenia semickiego zajmowały się handlem, hodowlą i rzemiosłem. Mekka i Medyna były dwoma większymi ośrodkami miejskimi na tych terenach. Mekka odgrywała w świecie arabskim szczególną rolą. Czas świetności Arabów przypada na VI I VII w. Moja praca będzie miała układ problemowy.

W 622 roku Mahomet musiał uciekać z Mekki do Medyny (wówczas Jasribu), a już w następnym dziesięcioleciu jego następcy, stojący na czele zjednoczonych plemion arabskich, pobili dwie największe potęgi ówczesnego świata, Bizancjum i Persję. Było to możliwe, gdyż oba kraje były wyczerpane wzajemnymi wojnami. W krótkim czasie w rękach arabskich znalazły się Syria, Palestyna i Egipt, należący dotychczas do Bizancjum, a także Persji. Następnie Arabowie podbili północną Afrykę, m.in. w 698 roku zdobyli Kartaginę. Później uderzyli na Konstantynopol (717-718), lecz zostali odparci. W 710 roku po raz pierwszy ich wojska pojawiły się w rządzącej przez Wizygotów Hiszpanii. Namiestnik Maghrebu Musa interweniował w spory dynastyczne wizygockich władców, wysyłając do Hiszpanii pod wodzą Tarika. W następnym roku Tarik wylądował w rejonie Gibraltaru. Odniósł spektakularne sukcesy - pobił Wizygotów pod Jerez de la Frontera i zajął Toledo. Przekonawszy się o słabości przeciwnika Arabowie w kilka lat podbili niemal całą Hiszpanię. Oparły się im tylko górzyste tereny Kraju Basków i tylko przejściowo opanowana Asturia. Już w 719 roku oddziały arabskie przeprawiły się przez Pireneje, a ich zagony zapuszczały się stopniowo coraz dalej na północ.

W 721 roku książę Akwitanii Odon Wielki obroni Tuluzę przed najazdem Saracenów (tak w średniowieczu nazywano wyznawców islamu). Ale oddziały arabskie nadal zapuszczały się daleko za Pireneje, docierając aż po dolinę Rodanu. Wojska arabskie wkroczyły do Akwitanii. Spustoszyły Gaskonię, zdobyły Bordeaux i ruszyły na Poitiers. Miasto stawiło opór, którego Arabowie nie potrafili przełamać. Spalili tylko znajdującą się poza murami bazylikę św. Hilarego. Zostawili część sił w celu oblegania miasta i poruszali się na północ w kierunku Tours. Przybywała frankijska odsiecz z Karolem Młotem na czele, a Arabowie rozpoczynali odwrót. Był to początek października 732 roku. Wódz arabski zdecydował się przyjąć bitwę pomiędzy Poitiers i Tours. Za sprawą wielkiej ofensywy Karola Młota Frankowie wygrali. Zwycięstwo pod Poitiers w następnych wiekach oceniano jako jedno z przełomowych wydarzeń w dziejach, które ocaliło zachodnią Europę od arabskiego podboju. Znaczenie Poitiers rosło w świadomości Europejczyków z upływem czasu. Dla Arabów było to wydarzenie peryferyjne, porażką jednej wyprawy, a nie klęską, która podkopała ich panowanie na Półwyspie iberyjskim. Na powstrzymanie arabskiej ekspansji miały wpływ również wydarzenie wewnętrzne w Hiszpanii, gdzie doszło do starć między Arabami i Berberami. Bitwa pod Poitiers nie zakończyła konfliktów frankijsko-arabskich. Ekspansja Arabów trwała a Karol Młot odpierał ataki Saracenów. Najpierw w dolinie Rodanu potem w mieście Lyon. Po śmierci Karola Młota dzieło kontynuował Pepin Krótki. W latach 743-759 wyparł Arabów za Pireneje . Potem trwały podboje Karola Wielkiego w Hiszpanii. W 827 Arabowie podbili Sycylię i uderzyli na Półwysep Apeniński. Zdobyli Tarent, Bari, zagrozili również Rzymowi. Dopiero zwycięstwo floty chrześcijańskiej pod Ostrią w 849 roku zahamowało arabskie postępy. Od IX wzmogła się ofensywa władców hiszpańskich przeciw Arabom.

Ekspansja arabska w VII wieku należała do największych podbojów dziedzinach ludzkości. Saraceni zapuścili się daleko do Europy, rzucając wyzwanie państwom powstałym na gruzach imperium rzymskiego. Przyczynami ekspansji była bieda, przeludnienie kraju, osłabienie sąsiadujących państw. Dopiero Karolingowie stawili im skuteczny opór w bitwie pod Poitiers . Od tej znaczącej bitwy minęło 760lat zanim muzułmanów wygnano z Półwyspu Iberyjskiego był to rok 1492. Rok w którym Krzysztof Kolumb odkrył Amerykę i zakończyły się definitywnie krucjaty.

Wiara w życiu Arabów odegrała znaczącą rolę. W pierwszej połowie VII wieku bogaty kupiec z Mekki, Mahomet, powołując się na objawienie boże, zaczął głosić nową religię. Była to wiara w jednego Boga Allaha, którego woli człowiek powinien się poddać bez zastrzeżeń. Nową religię nazwano islamem. Prawdy miały być głoszone przez zesłanych na ziemię proroków. Pierwszym z nich został sam Mahomet, stąd zapis w Koranie: Nie ma boga nad Allaha, a Mahomet jego prorokiem. Koran to święta księga islamu spisana przez uczniów Mahometa, zawiera nie tylko zasady wiary, ale także przepisy, których powinien przestrzegać każdy wyznawca Allaha. Należą do nich wiara w Allaha, post, jałmużna, modlitwa i coroczna pielgrzymka do Mekki. Wierni posłuszni Allahowi zasłużą po śmierci na wieczną szczęśliwość w raju, niewierni zaś zostaną skazani na męki piekielne. Wielkie znacznie miało szerzenie nowej wiary – słowem i mieczem. Kto polegnie w świętej wojnie z niewiernymi, dostanie się do siódmego nieba. Nauka Mahometa spotkała się początkowo z wrogim przyjęciem w Mekce. Przez co Mahomet bojąc się o życie uciekł z Mekki do Medyny. Stworzył państwo z jedną religią – islamem. Jego następcy przyjęli tytuł kalifów czyli zastępów proroka, a Koran zyskał Sunnę – księgę opisującą życie Mahometa. Nie wszyscy muzułmanie ją przyjęli – islam podzielił się na sunnitów i szyitów, którzy odrzucają Sunnę.

Mahomet chciał stworzyć religię dla wszystkich, która pomoże żołnierzom w walce o władze w całej Europie. Nakreślił pewien kanon wartości. Przerwał ten harmider jaki panował w wierzeniach przed „reformą” religijną. Wyszło mu to całkiem nieźle, ale nie zjednał sobie samych zwolenników ale i przeciwników.

Kultura i cywilizacja arabska była jednolita. Język arabskim był językiem całego świata. Świetnie rozwijał się handel, rzemiosło, rolnictwo – upowszechniła się melioracja. Nastąpił rozkwit sztuki ogrodnictwa dekoracyjnego, rozwój tkactwa (muślin, adamaszek, gaza), metalurgii (stal damasceńska i toledańska), przemysłu szklanego i kosmetycznego. Rozwinęła się literatura arabska – przejęcie i zdobyczy kultury starożytności, kontynuacja studiów nad filozofią grecką i rzymską. Rozkwit nauk, medycyny, sztuk pięknych (eliminacja wizerunków człowieka zgodnie z nakazami religijnymi).
Budowle arabskie z zewnątrz niepozorne, w środku cechowały się ogromem malowideł, mozaik, płaskorzeźb, zarówno w drewnie jak i kamieniu. Pałace miały wewnątrz wspaniałe ogrody. Najczęstszym materiałem budowlanym była cegła lub kamień. Do typowych budowli arabskich zaliczamy: meczety, zajazdy, bazary i mauzolea. Na muzykę arabską silnie wpłynęły dwie starożytne kultury: perska i akadyjska. O wysokiej kulturze Arabów świadczy ich troska o biblioteki. Pierwsza wielka biblioteka muzułmańska powstała w Bagdadzie na przełomie VIII i IX wieku.. Biblioteki te nie tylko udostępniały gromadzone prace, ale też wypożyczały je czytelnikom do domu.
Kultura arabska jest jedną z najwspanialszych kultur basenu Morza Śródziemnego i stanowi część cywilizacji śródziemnomorskiej. Wielki wpływ na rozwój tej kultury miały wpływy cywilizacji antycznej, bizantyjskiej oraz irańskiej. Cechuje się odwagą i gościnnością

Arabowie nie zdołali podbić całego terytorium średniowiecza. Wiązało się to nie tylko z dużym wysiłkiem militarnym, ale istotna była też ideologia uzasadniająca przystąpienie do tego rodzaju działań. Te aspekty mieli chociażby „barbarzyńscy” Frankowie.

Bitwy i przesuwanie granicy państwa arabskiego wywołały dużą chmurę, ale mały deszcz. Cóż z tego, że zdobywali tereny skoro potem je tracili, bo nie mieli tego jednego człowieka nad wszystkimi i tylko działali grupkami, z tego faktu pojawiały się konflikty. Możemy mówić o „cudzie Poitiers”, ponieważ gdyby tu wygrali Arabowie otworzyliby drzwi na całą zachodnią Europę, a to mogłoby się skończył totalnym kataklizmem, gdyż Arabowie nie byli przygotowani do sprawowania władzy nad tak ogromnym terytorium. Mieli zapał do kultury robili to kroczek po kroczku. Wiele budowli arabskich czerpie wzorce z średniowiecza np. dziedziniec Lwów w Alhambrze.