Konferencje - Jałta, Teheran, Poczdam oraz Okupacja ziem polskich

Powstanie Wielkiej Koalicji
• agresje Niemiec na ZSRR i Japonii na Peari Harbor spowodowały zbliżenie wielkich mocarstw i zawiązanie koalicji antyfaszystowskiej
• Wielka Trójka Churchill Roosevelt Stalin
• 11 III 1941 r. - ustawa Kongresu USA Lend-Lease
• prezydent miał prawo sprzedaży, pożyczki lub dzierżawy sprzętu wojskowego państwom walczącym z Niemcami
• 12 VII 1941 r. - układ brytyjsko-radziecki podpisany po agresji Niemiec na ZSRR dotyczący wzajemnej pomocy

Karta Atlantycka
• 14 VIII 1941 r. (Roosevelta i Churchilla) na pancerniku „Prince of Wales" na Oceanie Atlantyckim
• określiła cele wojenne koalicji i deklarowała nienaruszalność terytorialną, poszanowanie prawa narodów do własnej formy rządów, swobodny dostęp do surowców naturalnych, współpracę międzynarodową, swobodę handlu i żeglugi, wyrzeczenie się stosowania siły, bezpieczeństwo socjalne wszystkich ludzi , ZSRR podpisał Kartę z zastrzeżeniem, że nie będzie przestrzegać punktu dotyczącego nienaruszalności granic z okresu przedwojennego.

Deklaracja Narodów Zjednoczonych
l I 1942 r. w Waszyngtonie przez 26 państw koalicji; do 1945 r. przystąpiło kolejnych 21 państw określono współpracę wojskową przeciw państwom faszystowskim aż do ich całkowitej kapitulacji zobowiązano państwa, aby nie zawierały odrębnych układów z państwami faszystowskimi była podstawą utworzenia ONZ

Konferencje koalicjantów dotyczące wspólnego stanowiska wobec prowadzonych działań wojennych na frontach II wojny
• I 1943 r. - Casablanca w Maroku (Roosevelt, Churchill) podjęto decyzję o prowadzeniu wojny do bezwarunkowej kapitulacji państw osi | plany inwazji na Sycylię i Półwysep Apeniński
• VIII 1943 r. - Quebec w Kanadzie Roosevelt Churchill
• omówiono plany wojny we Włoszech i na Dalekim Wschodzie
• XI 1943 r. – Kair Roosevelt Churchill Czang Kaiszek | Chinom obiecano Mandżurię i Tajwan | Korea miała być niepodległym państwem

Konferencja w Teheranie (28 XI-1 XII 1943 r.) – pierwsze spotkanie Wielkiej Trójki
• podjęto decyzję o zorganizowaniu II frontu w Normandii •
zobowiązano się do udzielenia pomocy partyzantom jugosłowiańskim Josipa Broz Tito
• po zakończeniu wojny niepodległy miał być Iran (okupowany przez wojska brytyjsko-radzieckie) i Austria
• planowano wprowadzenie do koalicji neutralnej Tercji (przystąpiła dopiero w 1945 r.)
• rozbieżności w sprawie niemieckiej • Franklin Delano Roosevelt chciał podziału Niemiec na 5 państw, czemu przeciwny był Józef Stalin
• sprawa polska
• wstępnie ustalono zachodnią granicę na Odrze z włączeniem Opolszczyzny, Prus Wschodnich i wschodnią na linii Curzona -
• utworzono Europejską Komisję Doradczą, która miała zająć się spornymi kwestiami i przygotowaniem następnej konferencji
• na konferencji zaznaczyły się pierwsze oznaki podziału Europy na strefy wpływów z pozostawieniem Europy środkowowschodniej Józefowi Stalinowi
• m.in. rezygnacja z planów Winstona Churchilla utworzenia II frontu na Bałkanach
• sprawa polska

Konferencja w Jałcie (4-11 II 1945 r.) z udziałem Wielkiej Trójki
• wyznaczono zakres działań armii poszczególnych państw w ostatnich tygodniach wojny
• Niemcy miały być podzielone na 4 strefy, a Berlin na 4 sektory okupacyjne (USA, ZSRR, Wielka Brytania, Francja) pod zarządem Sojuszniczej Rady Kontroli
• postanowiono, że Niemcy zostaną obciążone spłatą odszkodowań wojennych
• ZSRR zobowiązał się przystąpić do wojny z Japonią w zamian za: Wyspy Kurylskie , południowy Sachalin ,wpływy w Mongolii i pn Korei
• w sprawie polskiej powtórzono projekt granic z Teheranu oraz zdecydowano o powstaniu rządu koalicyjnego (podobnie jak w Jugosławii)
• po zakończeniu wojny miały odbyć się demokratyczne wybory do parlamentu
• zdecydowano o powołaniu Organizacji Narodów Zjednoczonych
• powołano Komisję Dobrych Usług z Wiaczesławem Mołotowem (ZSRR), Williamem Harrimanem (USA) i Archibaldem Ciark Kerrem (Wielka Brytania) na czele
• miała zająć się m.in. problemem przyszłego rządu w Polsce
• na konferencji główną rolę odgrywał Józef Stalin, pod którego wpływem ustalono nowy „ład jałtański", dzielący Europę na strefy wpływów
• tereny na wschód od Łaby oddano Stalinowi

Konferencja w Poczdamie (17 VII-2 VIII 1945 r.)
• Józef Stalin, Harry Truman (prezydent USA), Clement Attiee (premier Wielkiej Brytanii, który zastąpił Churchilla po przegranych przez jego partię wyborach parlamentarnych), z udziałem delegacji polskiej
• 4d demilitaryzacja demonopolizacja demokratyzacja denazyfikacja (likwidacja partii faszystowskiej, ukaranie zbrodniarzy wojennych)
• podział na 4 strefy w granicach z 1937 r.; władzę mieli sprawować dowódcy sił zbrojnych w swoich strefach okupacyjnych
• ustalono, że odszkodowania wojenne każde państwo będzie ściągać w swojej strefie
• Polsce odszkodowanie wypłaci ZSRR z własnej strefy
• ZSRR miał dostać ponadto odszkodowanie ze stref zachodnich
• Austria została podzielona na 4 strefy okupacyjne, przywrócono konstytucję z 1920 r.; parlament i rząd były pod kontrolą czterech mocarstw do 1955 r., kiedy to Austria uzyskała pełną suwerenność
• Zagłębie Saary do 1956 r. znajdowało się pod zarządem Francji
• Polska w granicach na Odrze i Nysie Łużyckiej, włączono Gdańsk, Szczecin, część Prus Wschodnich (podzielonych między Polskę a ZSRR - ZSRR dostał Królewiec, czyli Kaliningrad)
• powołano Radę Ministrów Spraw Zagranicznych (czterech mocarstw i Chin), która miała przygotować traktaty pokojowe z państwami faszystowskimi Wielka Koalicja spełniła swoją rolę, doprowadzając do kapitulacji państw osi
• po zakończeniu wojny nastąpiła zmiana stosunków międzynarodowych
• podział na strefy wpływów, „zimna wojna"
• rozpad koalicji

Układ niemiecko-radziecki z 28 IX 1939 r. o podziale ziem polskich wzdłuż linii rzek Pisa-Narew-Bug-San
• Niemcy zrezygnowali z zajęcia Litwy, która miała pozostać pod wpływami ZSRR
* Ziemie włączone do III Rzeszy: Pomorze Gdańsk Wielkopolska Górny Śląsk Zagłębie Dąbrowskie część województwa łódzkiego, warszawskiego, krakowskiego, kieleckiego Suwalszczyzna od 1941 r. Białostocczyzna
• celem była szybka germanizacja zajętych terenów
• Ybiksliste - niemiecka lista narodowa
• do 1944 r. wpisano na nią, głównie przymusowo, ponad 2 min osób
• w Generalnym Gubernatorstwie o wpisanie na Ybiksliste zainteresowane osoby występowały dobrowolnie
• dokonała podziału na:
• ludność pochodzenia niemieckiego i przyznającą się do tego pochodzenia
• współpracujących z Niemcami
• współmałżonków Niemców
• ludność kaszubską, mazurską, górali, Ślązaków
• pozostali mieli zostać wysiedleni do Generalnego Gubernatorstwa lub deportowani do Rzeszy
• ograniczenie przyrostu naturalnego Polaków przez zakaz małżeństw kobiet do 25 i mężczyzn do 28 roku życia
• germanizacja dzieci polskich o „cechach rasy niemieckiej" odbieranych rodzicom i wychowywanych przez rodziny niemieckie
• masowe rozstrzeliwania, wysiedlenia; konfiskata majątków, sprowadzanie niemieckich osadników; obowiązek pracy dla mężczyzn (od 14 do 65 roku życia)
• likwidacja polskich szkół wyższych i średnich, dorobku kulturalnego; zmiana nazw na niemieckie
• represje wobec Kościoła i duchowieństwa

Generalne Gubernatorstwo
• zostało utworzone dekretem Adolfa Hitlera 12 X 1939 r. na ziemiach Polski centralnej z Hansem Frankiem na czele, urzędującym w Krakowie na Wawelu • dystrykt krakowski • dystrykt lubelski • dystrykt radomski • dystrykt warszawski
• od 1941 r. Galicja
• w 1941 r. władze niemieckie uznały, że GG powinno w ciągu 15-20 lat stać się krajem zgermanizowanym
• ludność polska miała być przesiedlona na tereny Syberii, wymordowana lub zgermanizowana
• wyniszczenie narodu polskiego, przekształcenie w „podludzi" stanowiących siłę roboczą
• łapanki na przymusowe roboty do Niemiec - ponad 2,5 min Polaków
• 33% strat ludności stanowiły dzieci
• „księga gończa" zawierała ok. 9 tyś. nazwisk wybitnych Polaków, których postanowiono zlikwidować, wyniszczenie inteligencji
• Sonderaktion Krakau - 6 XI 1939 r. aresztowano 183 pracowników UJ, AGH i zesłano do obozu w Sachsenhausen
• „AB Aktion" - V-VII 1940 r. rozstrzelano ok. 3,5 tyś. Polaków (m.in. Janusza Kusocińskiego, Macieja Rataja, Mieczysława Niedziałkowskiego)
• masowe rozstrzeliwania w Wawrze, Palmirach, Puszczy Kampinoskiej, na Lubelszczyźnie
• we Lwowie w 1941 r. zginęli z rąk ukraińskich nacjonalistów profesorowie wyższych uczelni - m.in. Kazimierz Bartel, Tadeusz Boy-Żeleński • wprowadzono zasadę zbiorowej odpowiedzialności
• więzienia • Gestapo przy Al. Szucha w Warszawie • Montelupich w Krakowie » Zamek w Lublinie
• obozy koncentracyjne pod nadzorem Heinricha Himmlera, m.in.: • Auschwitz-Birkenau • Majdanek • Treblinka • Gross-Rosen • Stutthof
• obozy natychmiastowej zagłady • Bełżec • Sobibór • obozy na terenie Niemiec • Dachau • Buchenwald • Ravensbruck • Sachsenhausen
• zginęło ponad 5 min Polaków, w tym około 2,9 min Żydów (holokaust)
• getta • w 1941 r. Żydzi zostali wyjęci spod prawa, wprowadzono karę śmierci dla opuszczających getto i dla osób udzielających im schronienia
• Niemcy realizowali „ostateczne rozwiązanie kwestii żydowskiej" poprzez likwidację gett, mordowanie Żydów w obozach masowej zagłady
• konfiskaty dzieł sztuki, palenie bibliotek, niszczenie polskich pomników, likwidacja instytucji oświatowych (wyższych uczelni, szkół średnich) i kulturalnych (teatrów, redakcji)
• kontrola nad gospodarką
• konfiskaty majątków
• zarząd zakładami
• obowiązkowe dostawy żywności
• zakaz sprzedaży rynkowej
• żywność na kartki
• obowiązek pracy dla mężczyzn (od 14 do 65 roku życia)
• wysiedlenia
• Generalny Plan Wschodni na Zamojszczyźnie realizowany od XI 1942 r. do VII 1943 r.
• na ziemiach, z których wysiedlono Polaków, wprowadzono osadnictwo niemieckie; osiedlono ok. 700 tyś. Niemców
• pozostawiono niższą administrację, kina, prasę okupacyjną, tzw. „gadzinową", policję „granatową", PCK, PKO, straż pożarną

Okupacja radziecka na Kresach Wschodnich
• w atmosferze terroru milicji i NKWD 22 X 1939 r. odbyły się „wybory" do zgromadzeń ludowych, które „poprosiły" o włączenie do republik radzieckich: Ukraińskiej i Białoruskiej
• mieszkańcom nadano obywatelstwo ZSRR
• wyniszczenie Polaków w myśl haseł walki klasowej i dyktatury proletariatu
• aresztowania, wysiedlenia, konfiskaty mienia
• w nieludzkich warunkach deportacji ginęły tysiące osób, które zsyłano do ok. 130 łagrów na terenie ZSRR • Półwysep Kolski • Syberia • Kamczatka • Kazachstan • Kirgizja • rejon Jeziora Bajkał
• przymusowa praca w bardzo trudnych warunkach • Workuta • Kołyma
• szacuje się, że deportowano w głąb ZSRR około l ,2 min obywateli II RP
• podział deportowanych na kategorie
• wolni osiedleńcy (kobiety, dzieci, starcy, mało przydatni do pracy)
• żyli w ziemiankach, pracowali dorywczo w kołchozach
• skazani na przymusową pracę w zakładach przemysłu ciężkiego
• więźniowie różnych typów więzień
• zesłani do obozów o zaostrzonym rygorze - bez szans na przeżycie
• traktowanie więźniów - terror, bicie, praca ponad siły w trudnych warunkach, brak żywności, lekarstw, butów i odzieży, leżenie godzinami na śniegu lub stanie w deszczu, strażnicy byli panami życia i śmierci
• zagłada jeńców polskich (ok. 14,5 tyś.) z obozów w Kozielsku, Starobielsku, Ostaszkowie wymordowanych przez NKWD w 1940 r. • w Katyniu • w Charkowie • w Miednoje
• wyniszczenie polskiej kultury. Kościoła; zmiana nazw; propaganda antypolska, antykapitalistyczna