Europa w XVII wieku

WIEK XVII W EUROPIE

BAROK-styl w sztukach plastycznych literaturze i muzyce który powstał we Włoszech w II poł.XVI w. Dominował w kulturze europejskiej do poł.XVIII W. Charakteryzowały go dynamizm przepych, bogat ornamentacja, gra światłocieni kontrasty efektów.

najwybitniejsi ludzie w XVII wieku
Giovani Lorenco Bernini „ekstazy św.Teresy” kolumnada wokół placu św.Piotra, „porwanie Prozerpiny”Caravaggio- „Ukrzyżowanie św. Piotra”
Peter Paul Rubens- „ sąd Parysa”
Rembrantd – „ Lekcja anatomii doktora Tupla”
Giovanni Maria Bernardoni- kościół w Nieświeżu
Tylman z Gameren – projektant holenderski
Diega Valezqueza, Anton van Dyck, Jan Wermeer, John Locke(1632-1704)

Kazarezjusz(1596-1650)- Racjonalizm; kierunek filozoficzny przyznawający rozumowi główną rolę w procesie poznawania

Izaak Netwon(1642-1727)- Epiryzm; pogląd głoszący, że poznanie opiera się na

Sarmaci-Starożytny lód zamieszkały teren nad dolną Wołgą, charakteryzujący się odwagą i męstwem.

ROKOSZE
Rokosz- zgromadzenie szlachty zwołane w celu zawiązania konfederacji zbrojnej dla realizacji
konkretnego celu
1606-1609 rokosz Zebrzydowski
1652- wprowadzenie Liberum Veto przez Władysława Sicińskiego początek oligarchii magnackiej
1664-1668 Rokosz Lubomirskiego
1688- króle rezygnuje z tronu

ELEMANTY STROJU SZLACHCICA
ŻUPAN –Długa męska suknia Kołpak- czapka wzorowana na tureckiej
Kontusz- suknia wierzchnia Hajdawery- spodnie
Karabel- Szabla z cenną rękojeścią

RZESZA NIEMIECKA- związek księstw i wolnych miast które łączy jedna osoba cesarz.
1618-1648 wojna trzydziestoletnia. Konflikty polityczne i religijne ograniczyły władzę cesarza
1620 – bitwa pod Białą Górą (protestanci czescy przeciwko cesarzowi. Czesi ponieśli klęskę)
1648- pokój westfalski (ograniczono władzę cesarza)

FRANCJA w XVII wieku
Kardynał Armando Richelieu –pierwszy minister w latach 162-1642
Juliusz Mazaroni- pierwszy minister po Richelieu w latach 1642-1661
Frondy- Próba buntu przeciw absolutyzmowi
Merkantylizm- polityka gospodarcza opierająca się na doktrynie mówiącej, że bogactwo państwa pozostaje w wyniku dodatniego bilansu handlowego czyli przewagi eksportu nad importem.

Ludwik XIV KRÓL SŁOŃCE- panował w latach 1643-1715
1661 nie mianował pierwszego ministra. Od tego czasu panuje pełen absolutyzm.
Cechy monarchii absolutystycznej
- nieograniczona władza monarchy,
- monarcha nie podlega żadnej zwiechrzności,
- rządzi za pośrednictwem posłusznych mu urzędów

ANGLIA w XVII wieku
1640- Parlament sprzeciwił się królowi . Podpisanie przez Karola I aktu, że parlament może być rozwiązany tylko za zgodą posłów.
1642-wybuch wojny domowej na czele przeciwników władzy wysunął się Oliver Cromwell(1599-1658)
zorganizował sprawną armię parlamentu.
1645- Armia Cromwella pokonała wojska królewskie
1648- Ścięcie Karola I oskarżonego o zdradę i łamanie prawa. Zniesienie monarchii utworzenie republiki. Zlikfidowano wyższą izbę parlamentu (izbę Lordów )Cromwell pokonał Szkocję stłumił bunt Irlandii
1653- Cromewell przyjął tytuł Lorda Protektora Anglii, Szkocji i Irandii
1660- przywrócono monarchię przywracając koronę synowi Karola I- Karolowi II
Jakub II próbuje ustanowić absolutyzm
Monarchia Parlamentarna
1688- Jakub II pozbawiony korony przez parlament i przekazuje władzę jego zięciowi Wilhelmowi Orańskiemu
1689- Wilhelm zatwierdza tzw. Deklarację Praw ograniczającą władzę króla
1679- parlament uchwalił zasadę, że nie wolno nikogo więzić bez wyroku sądowego.
1688-1689 Rewolucja Sławetna

KONFLIKT ZE SZWECJĄ
Detronizacja- usunięcie króla z tronu
1600- przyłączenie Estoni do Rzeczospolitej
1605- bitwa pod Kircholmem
1635- Rozejm w Sztumskiej Wsi
Przyczyny wojny ze Szwecją:
-Detronizacja Zygmunta III Wazy z tronu Szwecji
- noszenie tytułu króla Szwecji przez Zygmunta III Wazę
-chęć opanowania wszystkich państw nad Bałtykiem przez Szwedów
- przyłączenie Estonii do Polski

WOJNY RZECZPOSPOLITEJ Z ROSJĄ
Przyczyny wojny:
-Wygaśnięcie dynastii Rurykowiczów
-Władysław IV Waza nie chce przejść na prawosławie
-próby osadzenia Dymitra i uzyskanie wpływów w Rosji przez RP
1610-Bitwa pod Kłuszynem
1612-Powstanie antypolskie
1618-rozejm w Dywilinie
1634- pokój polanowski
1654-1667 wojna polsko-rosyjska

KONFLIKT Z KOZAKAMI
Przyczyny konfliktu:
-stworzenie rejestru
-wzrost liczby kozaków w rejestrze
-kozacy byli pozbawieni przywilejów
-nie uznanie unii w Brześciu
1596- Unia w Brześciu Litewskim
1648- wybuch powstania Chmielnickiego
1649- ugoda w Zborowie powiększono rejestr Chmielnicki zostaje hetmanem Ukrainy
1651- Bitwa pod Beresteczkiem . Ugoda w Białej Cerkwi zmniejszono rejestr ograniczono władzę Chmilnickiego
1654-Układ w Prejasławiu Chmielnicki oddaje się pod protekcje Moskwy
1658- ugoda w Harzdziaczu na części Ukrainy powstaje państwo Ruskie
1667- rozejm w Andruszowie podział Ukrainy
SICZ- ufortyfikowany silnie obóz kozacki na jednej z wysp Dniepru będąca centrum politycznym kazaków

POTOP SZWEDZKI
1655-1660- potop szwedzki pod władzą Karola X Gustawa król Polski ucieka z kraju
1655-Wybuch powstania antyszweckiego . Obrona klasztoru na Jasnej Górze
1656- król Jan Kazimierz wraca do kraju złożył śluby obiecał umocnić katolicyzm i poprawić byt chłopów
1657- Najazd księcia Siedmiogrodu
1657- traktat welawsko-bydgoski na mocy którego Rzeczpospolita traci zwierzchnictwo nad Prusami Książęcymi
1660- pokój Oliwski Jan Kazimierz zrzekł się pretensji do tronu Szwecji

KONFLIKT Z TURCJĄ
PRZYCZYNY
-Obawy polsko moskiewskich sojuszów przeciw Turcji
-niezadowolenie kozaków którzy chcieli własnego państwa
-chęć zjednoczenia Ukrainy przez kozaków przy pomocy Turcji
1620- bitwa pod Cecorą
1621- Bitwa pod Chocimiem Jan Karol Chodkiewicz
1669-1673 Michał Korybut Wiśniowiecki na Tronie Polski
1672- przegrana Polski pod Kamieniem Podolskim
1672- pokój w Buczaczu niekorzystny dla Polski
1673- Bitwa pod Chocimniem pod dowóctwem Jana Sobieskiego
12 września 1683- Bitwa pod Wiedniem( Jan Sobieski jako król)