Gradacja
- masowe pojawienie się dużej ilości osobników danego gatunku na określonym obszarze.
- najczęściej gradacje dotyczą szkodników
- szkodliwość ocenia się na podstawie stopnia uszkodzenia roślin i zakresu wypływu tych uszkodzeń na zmniejszenie ilości i jakości plonu.
- uszkodzenia mogą być wywołane żerowaniem, składaniem jaj do tkanek, przenoszenie chorób itp.
- najczęściej szkodnikami są gatunki roślinożerne.
- jeśli na polu uprawnym uprawia się jeden gatunek roślin to sprzyja to rozmnażaniu się pasożytów.
PRZYKŁADY GRADACJI WŚRÓD ROŚLIN
Masowe pojawienie się w wodach Salwinii pływającej, Moczarki Kanadyjskiej oraz glonów zwane zakwitem.
ZWALCZANIE
Zwalczanie owadów jest dużym problemem. Szczególnie trudne jest zwalczanie szkodników, które żyją w magazynach, tak aby nie uszkodzić przechowywanych produktów żywności. Nie wolno stosować środków chemicznych, bezpośrednio na te produkty. Nie wolno też wykorzystać metod biologicznych. (np. nie wolno puszczać kota na mysz)
Prowadzi się badania nad metodami, które uniemożliwiają rozwojowi szkodników.
- Do zwalczania szkodników na polach uprawnych, w lasach i sadach stosuje się preparaty chemicznie (pestycydy).Nie tylko zwalczają one pasożyty, ale równocześnie zabijają one gatunki, które są ich naturalnymi wrogami. (np. owady drapieżne i pasożytnicze).
Niektóre szkodniki uodporniły się na stosowane środki chemiczne. (np. szkodniki kumulują w sobie preparat DDT i gdy są zjadane przez zwierzęta mięsożerne przekazują go kolejnym ogniwom łańcucha pokarmowego)
- Inny sposób walki ze szkodnikami to stosowanie metod agrotechnicznych. Polega na stosowaniu płodozmianu, sadzeniu obok siebie różnych gatunków roślin, których wydzieliny odstraszają szkodliwe owady.
- Następny sposób walki ze szkodnikami to metoda biologiczna. Polega na znalezieniu naturalnych wrogów dla danego szkodnika (drapieżników lub pasożytów) Przykładem na to jest to, że np. biedronka zjada mszyce.
- w biologicznej walce stosuje się również nietoksyczne substancje pochodzenia roślinnego.
Np. preparat z Wrotycza pospolitego odstrasza gryzonie polne, wyciągi z czosnku działają odstraszająco na Przeziernika Porzeczkowego, kwiat Lawendy przeciwko Motylom.
- kolejnym sposobem walki biologicznej jest metoda genetyczna, która polega na wyhodowaniu genetycznie zmiennych roślin uprawnych, które są odporne na szkodniki. (np. działam na fasolę, żeby była odporna na szkodniki) Uzyskanie tych odmian jest możliwe dzięki wykorzystywaniu osiągnięć inżynierii genetycznej.
FEROMONY
Są to swoiste substancje chemicznie działające jako bodźce smakowe lub zapachowe. Są one wydzielane przez jednego osobnika i wywołują specyficzne reakcje innego osobnika tego samego gatunku. Produkują je głównie owady i ssaki.
Istnieją feromony:
- alarmowe
- obronne
- płciowe
- oznaczenia terytoriów
- lokalizacji pokarmu itd.
Są to pułapki na szkodniki, które je przyciągają.