Skóra ludzka.

Zewnętrzne warstwy organizmów żywych.

1. Bezkręgowce chronią wewnętrzne jamy ciała budując nabłonek jednowarstwowy, który wytwarza oskórek(kutykulę). U stawonogów wzmocniony jest białkami, chityną, solami wapnia tworząc szkielet zewnętrzny, nieprzepuszczalny dla wody. Mięczaki wytworzyły fałd płaszcza który tworzy ochronną muszlę. Kręgowce wytworzyły skórę chroniącą całe ciało przez urazami mechanicznymi, wnikaniem drobnoustrojów chorobotwórczych, szkodliwym wpływem promieniowania ultrafioletowego, utratą wody. Spełnia też funkcję termoregulacyjną i czuciową. Jeśli chodzi o rośliny to zewnętrzną warstwą ochronną młodych korzeni jest ryzoderrma. Liście i łodygi okrywa zaś epiderma. Epiderma zbudowana jest z kilku rodzajów komórek, w tym tych które tworzą aparaty szparkowe - ta część rośliny umożliwia wymainę gazową, i przepuszcza promieniowanie świetlne. Zewnętrzna warstwa epidermy pokryta jest kutykulą trudną przepuszczalną dla pary wodnej - może wytwarzać włoski zmniejszające transpirację lub kolce pełniące funkcje ochronne. U roślin o wtórnym przyroście na grubość łodygy i korzenie okryte są korkowicą.
2. Skóra człowieka. - w skórze wyróżnia się naskórek i skórę właściwą a pod skórą leży warstwa podskórna zbudowaną z tkanki łącznej luźnej oraz tłuszowej. Naskórek spełnia rolę warstwy wodoszczelnej. Dzielimy go na warstwę zewnętrzną - rogową oraz głębszą - podstawową. Warstwa podstawowa charakteryzują podziały komórkowe(mitoza). Nowe komórki wypychają starsze w górę a w warstwie rogowej komórki te ulegają rogowaceniu(produkując keratynę) obumierają i łuszczą się. Niektóre komórki warstwy podstawowej produkują melaninę - brązowy barwnik, który chroni przed promieniowanie ultrafioletowym. W skórze właściowej znajdują się włokna kolagenowe, nadające jej elastyczność i wytrzymałość mechaniczną. W niej znajdują sie także naczynia krwionośne i zakończenia nerwowe które zapewniają uczucie dotyku, ucisku, zimna, ciepła, bólu. W skórze właściwej są torebki włosów, oraz wydzielnicze części gruczołów łojowych i potowych. Wydzieliną gruczołów łojowych jest łój(mieszanina kwasów tłuszczowych, wosków, cukrów) natłuszczającym naskórek i włosy. Pot zaś składa się z wody z dodatkiem chlorku sodu i mocznika i jego wydzialanie ma wpływ na termoregulacje i mechanizmami obronnymi. Gruczoły sutkowe zaś wytwarzają mleko u osobników płuci żeńskiej.
3. Stałocieplność. Człowiek jak i inne ssaki jest organizmem stałocieplnym - utrzymuje wysoką temperaturę przez cały rok mimo zmian temperatury środowiska. W strefie komforu termicznego 21-24 stopnie nasz organizm ponosi najmniejsz koszty energetyczne. Termogeneza drżeniowa - czyli zwężenie naczyń krwionośnych skóry oraz drżenie mięśni i gęsi skórka są przystosowaniem do zmiant temeratury. Zaś jeśli będzoiemy przebyawać w niższej temperaturze nasz organizm podniesie tempo metabolizmu zwiększjące poziom hormonów tarczycy - termogeneza bezdrżeniowa. Zbyt niska temperatura prowadzi do hipotermii i śmierci. Zaś wzrost temperatury powoduje głębokie oddechy, wzrost tempa pracy serca i rozszerzenie n. krwionośnych - wydzielany jest pot. Czasem może wystąpic hiperteriia - przegrzenie zabezpieczeń termicznych. Ośrodki zlokalizowane w podwzgórzu są odopowiedzialne za obniżani lub podwyższanie temp. i zwane są ośrodkiem termoregulacyjnym. Mechanizm pilomotoryczny - czyli stroszenie sierści u zwierząt a u człowieka gęsia skórka. Mechanizm pteromotoryczny - stroszenie piór u ptaków. W obu przypadka warstwa termoizolacyjna pogrubia się. Zwierzęta wodne, ssaki, rozwinęły zaś system neczynioworuchowy - wszystkie tętnice dochodzące do żył mają anastomozy, którymi krew może by kierowana bezpośrednio do żył i grua warstwa tkanki tłuszczowej. 4. Podstawy higieny i schorzenia. -wygląd i kondycja skóry ma zależności genetyczne, zależy od płci, wieku, diety, trybu życia i stanu zdrowia. - trądzik młodzieńczy pojawia się przez zaczopowanie porów skóry przez tak zwane zaskórniki utworzone z łoju i martwych komórek skóry. Ważne jest używanie ksometyków przedewszystkim ni tylko do pięlęgnacji ale także przeciw promieniom UV podczas opalania się ponieważ intesywne opalanie prowadzi do oparzeń skóry i nie rzadko nowotworów.