Starożytny Rzym, Imperium Rzymskie.

1.Podbój Italii przez Rzym: A)ludy Italii: *Italikowie: ^Latynowie (mieszkańcy Rzymu) ^Samnici ^Umbrowie *Etruskowie N Grecy (kolonie) S B)podbój Italii do IIIw pne (do rzeki Rubikan) *najcięższe walki Rzym toczył z Samnitami, Galami (poza Italia) i Grekami (zwłaszcza z kolonia Tarent, której z pomocą przybył grecki ego epiru – Pyrrus ^Pyrrusowe zwycięstwa – nie przynoszą końcowego zwycięstwa C)organizacja podbitej Italii: *tylko mieszkańcy Rzymu posiadali obywatelstwo *mieszkańcy Italii to sprzymierzeńcy 2.Wojny Rzymu z Kartaginą: (kolonie Fenicjan) I) wojna morska o Sycylię, do Rzymu włączono Sycylię, Sardynię, Korsykę II) Kartagińczycy aby zaatakować Rzymian z zaskoczenia zaczęli podbijać południową Hiszpanię. Sprowadzali wojska z Afryki okrętami do Nowej Kartaginy. Hannibal objął dowództwo w 221r pne a w 218 pne poprowadził swą armie na Italię. Przy granicy z państwem Rzymskim Hannibal wybrał trudniejszą, dłuższą drogę, aby dołączyć do swej armii zbuntowanych Gallów i zajść oczekujących Rzymian od tylu. Najważniejsza bitwa starożytności : Kanny 216 pne, wygrał Hannibal. Potem utrzymał się jeszcze 16 lat u bram Rzymu, ale nigdy go nie zaatakował. Po wyczerpaniu wojsk wrócił bronić Kartaginy, przegrał i wyemigrował do Azji, popełnił samobójstwo. II wojnę wygrał Rzym, włączono do niego Galie S, oraz Galię nadpadańską III) po 3 latach oblężenia Rzymianie zdobyli i zburzyli Kartaginę. Zyskali dostęp do S morza Śródziemnego. 3.Podbój państw hellenistycznych: A)Macedonii z Grecją – wojna Macedońska, 146 pne – Zniszczenie Koryntu B)Pergamon – testamencie ostatni władca przekazał je Rzymowi C)Syria – Gnejusz Pompejusz podbił razem z Palestyną 4.Gajusz Juliusz Cezar w połowieI w pne podbił pozostałą część Galii (Francja, Belgia, Holandia) 5.Podboje Rzymu w czasach cesarstwa: A)Egipt – dynastia Ptolemeuszy B)za czasów Augusta Oktawiana ustanowiono ostateczna granice Cesarstwa Rzymskiego C)cesarz Klaudiusz w Iw ne włączył do Rzymu S Brytanie D)Trajan na początku II w. ne podbił tereny Rumunii tworząc prowincje Dacja *Weryngetoryks – ostatni przywódca Celtów 6.Ludność: A)obywatele – pierwotnie mieszkańcy miasta Rzym B)sprzymierzeńcy – mieszkańcy Italii, jednak w Iw pne po krótkiej wojnie mieszkańcy Italii także uzyskali obywatelstwo Rzymskie C)prowincje – mieszkańcy wszystkich podbitych terenów leżących poza Italią. Nie mieli żadnych praw, za to musieli płacić podatki. Publikanie – poborcy. *prowincjami zarządzali prokonsulowie i propretorzy *dopiero w 212 r. cesarz Karakalla nadał obywatelstwo wszystkim wolnym mieszkańcom prowincji. SYSTEMY RZĄDÓW 1.Królestwo: A)wg tradycji w Rzymie panowało 7 królów: pierwszym był Romulus *3 ostatni mieli być pochodzenia etruskiego B)ostatni – Terkwinusz Pyszny – wyrzucony z miasta w 509r. na kapitolu zbudowali świątynie Jowisza. 2.Republika – res publica A)rada starszych – senat – złożona z najzacniejszych obywateli, często byłych
urzędników : patrycjusze – 300-900 *debatowali nad każdą sprawą Rzymu, przyjmowali posłów B)zgromadzenia ludowe (3) *centurialne, tribusowe (podział majątkowy)
*nie było dyskusji tylko głosowanie. Najpierw liczyły się głosy bogatych C)urzędnicy – wybierani na zgromadzeniach ludowych: *konsulowie (2) – wybierani na okres 1
roku (od 43r. życia) *pretorzy (4) – sądownictwo, bezpieczeństwo 1 rok *cenzorzy – wyznaczali senatorów wg zamożności, 5 lat *edylowie – „chleba i igrzysk” *proletariat –

biedacy żądający chleba i igrzysk od edylów *kwestorzy (2) zbiórki pieniędzy D)w sytuacji zagrożenia państwa powoływano na pół roku urząd dyktatora E)trybun ludowy – bronili biednych obywateli (plebejusze) *prawo veta za wyjątkiem decyzji dyktatora 3.Przyczyny upadku republiki :A)utworzenie armii zawodowej – reforma Gajusza Mariusza – odtąd na sztandarze występuje symbol orła B)zdolny wódz dzięki armii zawodowej (weteranom po 16 latach służby nadawał ziemię) mógł łatwo zdobyć władzę *Gajusz Mariusz przez 5 lat był konsulem *Lucjusz Korneliusz był dyktatorem przez 3 lata C)olbrzymie państwo potrzebowało sprawnych rządów D)silna władza była potrzebna ze względu na powstania niewolników 4.Triumwirat – 60 r. pne : A)*Gajusz Juliusz Cezar *Gnejusz Pompejusz Marek Krassus B)Krassus zginął na wschodzie (wojny z Partami), doszło do wojny między Cezarem i Pompejuszem (pod Farsalos 48 pne). Pompejusz uciekł do Egiptu, tam zginął. Cezar wrócił z Kleopatrą do Rzymu i ogłosił się dożywotnim dyktatorem. Zabito go w spisku w 44 r pne 5.Drugi triumwirat: A)Gajusz Oktawian *Marek Antoniusz *Marek Lepidus B)rozprawa z mordercami Cezara – bitwa po Filippi 42r. C)wojna Oktawiana z Antoniuszem – bitwa morska pod Akcjum 31 r pne – śmierć Antoniusza i Kleopatry *August Oktawian został jednowładcą Rzymu 6.Pryncypat: A)Oktawian przyjął tytuł imperatora, został jednocześnie cenzorem, trybunem ludowym, princepsem (I senatorem), najwyższym kapłanem (pontifex maximus), zachował władzę wojskową B)Zlikwidowano zgromadzenia ludowe, urzędnicy byli wybierani przez senat, *powołano nowy urząd – prefekt pretorianów – dowódca gwardii cesarskiej C)za czasów Hadriana rada cesarska przejęła wiele funkcji senatu, cesarz mógł odtąd wydawać ustawy za mocą ustawy „wola panującego jest prawem” 7.DOMINAT: A)w III w ne nastąpił kryzys państwa i władzy wywołany nieustannymi zmianami cesarzy B)Dioklecjan wprowadził dominat – koniec z komedią republiki *aby utrzymać jedność olbrzymiego państwa wprowadził on system tetrarchii: dwóch Augustynów, dwóch Cezarów, niestety funkcjonował on tylko za jego rządów. C)cesarz Konstantyn Wielki ponownie zjednoczył państwo jednak ze stolicą w Konstantynopolu 8.Przyczyny upadku znaczenia Rzymu :A)gospodarka *upadek systemu niewolniczego *kryzys w rolnictwie i rzemiośle *zastój w handlu *wyludnienie się wielu miast B)zagrożenia zewnętrzne ze strony Germanów i Persów C)ciągłe walki o władzę 9.Osiągnięcia rzymian: *budownictwo i architektura (kopuły, potężne budowle – bazyliki) *prawo: 12 tablic *drogi – Via Apia – główna droga *centralne ogrzewanie – hypokaustum *mosty (najdłuższy ponad km) 10.395r. – podział Rzymu po śmierci Teodozjusza Wielkiego na W(Rzym, Rawenna) i E(Konstantynopol) 11.UPADEK A)bezpośrednią przyczyną upadku Rzymu była wielka wędrówka ludów, spowodowana pojawieniem się na N brzegami m. Czarnego Hunów w IV w.ne, przed którymi masowo uciekali germanie na zachód. B)uciekające ludy osiedliły się na ziemiach należących do Rzymu: *Frankowie – zajęli N Galię *Anglosasi – S Brytanię *Jutowie – półwysep jutlandzki *Wizygoci – Hiszpania *Wandalowie – N Afryka C) Hunowie złożyli swe obozy w Panonii czyli na Węgrzech *Pola Katalaunijskie – 451 zwycięstwo ostatniego wodza Rzymian – Aecjusza D)ostatni cesarz W Rzymu : Romulus Augustulus został zdetronizowany przez germańskiego najemnika: Odoakera

ADNOTACJA: Sciąga jest przystosowana do marginesu poziomego 11cm i czcionki 4,5. W polowie textu jest przerwa aby po wydrukowaniu mozna bylo ja zgiac i zaoszczedzic cenne miejsce :)))