Co to jest proksemika?

Proksemika jest nauką leżącą na pograniczu dziedziny psychologii i antropologii, nauką o zależnościach przestrzennych, zajmującą się badaniem oraz analizowaniem różnych zjawisk w różnych kulturach oraz wzajemnych relacji i wpływów przestrzennych zachodzących pomiędzy osobami a otoczeniem.

Odległość, jaką zachowujemy podczas rozmowy, ustawianie mebli w mieszkaniu, reakcja na wejście kogoś na nasze terytorium, wszystko to są komunikaty niewerbalne, nad którymi jest trudno człowiekowi zapanować.

Podczas stresujących sytuacji bezwiednie rumienimy się bądź wyginamy palce, wówczas nasz rozmówca, jeśli relacja słowna i mowa ciała nie zgadzają się ze sobą - bardziej zaufa tej niewerbalnej sferze przekazu.

Twórcą proksemiki był Edward T. Hall antropolog amerykański. Twierdził on, że organizacja przestrzeni osobistej jest zróżnicowana kulturowo. Zawsze jednak można ją opisać, jako zestaw kilku koncentrycznych kręgów, których centrum stanowi jednostka.

Edward T.Hall wyróżniał cztery strefy używane przez nas nieświadomie w relacji z innymi ludźmi:
1. Strefę intymną (0-45 cm)
2. Strefę osobistą (45 – 120 cm)
3. Strefę społeczną (1,2 – 3,6 m)
4. Strefę publiczną (3,6 – 6 m)

Strefa intymna zarezerwowana jest głównie dla partnerów, dzieci, rodziców bądź bardzo bliskich przyjaciół. Granica dystansu przestrzennego wyznaczona jest w sposób naturalny za pomocą zapachu, dotyku, bądź ciepłoty ciała. Kiedy rozmawiamy z partnerem, odległość będzie niewielka (ok. 45 cm). Kiedy będziemy rozmawiać z przyjacielem, kuzynem dystans zwiększy się do 120 cm – strefa osobista.
Oczywiście każdy człowiek sam decyduje, kto znajduje się w naszej sferze osobistej. Czasem ciocia jest nam bliższa niż nasz małżonek.

Strefa społeczna to ta, w której funkcjonujemy zawodowo, sąsiedzko ( 1,2 – 3,6 m). W strefie publicznej znajdują się osoby, z którymi nic nas nie łączy bądź nie chcemy, aby nas łączyło.

Ludzie bronią się przed naruszeniem ich przestrzeni. Chronią ją odsuwając się w momencie, w którym osoba obca próbuje zbliżyć się. Próba przekroczenia granicy dystansu może być potraktowana, jako wkroczenie na nasz teren i spotkać się nawet z agresywną reakcją.