Praca semestralna z Prawa pracy i ubezpieczeń społecznych.

POLICEALNE STUDIUM ZAWODOWE ZAOCZNE
ZAWÓD: TECHNIK ADMINISTRACJI Z OBSŁUGĄ CELNĄ

Małgorzata Kownacka
Semestr III 2004/2005

Praca semestralna
z
Prawa pracy i ubezpieczeń
społecznych.


1. Rodzaje umów o pracę
2. Umowa o pracę, umowa zlecenie
3. Sposoby rozwiązywania umowy o pracę
4. Tryb i forma i przyczyny rozwiązywania umowy o pracę za wypowiedzeniem
5. Rozwiązywanie umowy o pracę bez wypowiedzenia
6. Roszczenie związane z wadliwym rozwiązaniem umowy o pracę

Umowa o pracę jest czynnością prawną, obejmującą zgodne oświadczenia woli pracownika i pracodawcy. Pracownik zobowiązuje się do świadczenia pracy oznaczonego rodzaju, w określonym miejscu i czasie, a pracodawca - do zapłaty wynagrodzenia. Każda umowa o pracę powinna być zawarta na piśmie z wyraźnym określeniem rodzaju i warunków: rodzaju pracy, miejsca jej wykonywania, terminu rozpoczęcia i wynagrodzenia. Pracodawca powinien najpóźniej w ciągu 7 dni od dnia rozpoczęcia przez Ciebie pracy potwierdzić to w formie pisemnej. Przed zawarciem umowy o pracę pracodawca ma obowiązek skierować osobę zatrudnianą na wstępne bezpłatne badania lekarskie, które potwierdzą możliwość wykonywania pracy w określonych warunkach. Jeśli umowa nie została zawarta na piśmie, pracodawca powinien niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 7 dni od dnia rozpoczęcia pracy, potwierdzić pracownikowi na piśmie rodzaj umowy i jej warunki.
Do nawiązania stosunku pracy dochodzi w terminie określonym w umowie o pracę jako dzień rozpoczęcia pracy. Jeżeli pracodawca i pracownik nie określili tego terminu w umowie, dniem rozpoczęcia pracy jest dzień zawarcia umowy.
Przy zawieraniu umowy o pracę, podobnie jak w przypadku umów cywilnoprawnych, obowiązuje zasada swobody umów. Jednak zakres tej swobody został wolą państwa znacznie ograniczony. Strony w ustalaniu treści umowy o pracę określają w szczególności rodzaj umowy, rodzaj pracy, miejsce jej wykonywania, termin rozpoczęcia oraz wynagrodzenie. Mogą decydować, czy dana umowa ma być poprzedzona umową na okres próbny, a przy umowie na czas określony zawieranej na okres dłuższy niż 6 miesięcy, czy dopuszczają możliwość wcześniejszego jej rozwiązania za dwutygodniowym wypowiedzeniem. Inne postanowienia umowne są w zasadzie niedopuszczalne i nieważne, chyba, że byłyby bardziej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy.
W prawie pracy rozróżnia się umowy bezterminowe, zawierane na czas z góry nieokreślony, oraz terminowe, które z woli stron lub z mocy ustawy zostają rozwiązane z upływem oznaczonego okresu bądź z chwilą wykonania określonej pracy. Jeśli w umowie nie został określony termin rozpoczęcia pracy, to za termin ten uważa się dzień zawarcia umowy
Kodeks pracy rozróżnia cztery podstawowe rodzaje umów o pracę:
1. na okres próbny,
2. na czas określony,
3. na czas wykonania określonej pracy,
4. na czas nie określony.
Umowy wymienione w pkt 1-3 są umowami terminowymi. Zawarcie umowy określonego rodzaju zależy w zasadzie od woli stron, które powinny określić w umowie jej rodzaj. O rodzaju umowy o pracę nie decyduje jednak tylko nazwa - najistotniejsza jest jej treść. Jeżeli nazwa nie wskazuje, o jaki rodzaj umowy chodzi, a z treści nie wynika, że została zawarta umowa terminowa, należy przyjąć, iż jest to umowa na czas nieokreślony.
Wszystkie z wymienionych umów różnią się celem, dla którego są zawierane, lub czasem ich trwania.

Umowa na okres próbny

Umowa na okres próbny może poprzedzać każdą z umów o pracę, a więc w zakresie zawierania umów na okres próbny istnieje dobrowolność stron stosunku pracy. W praktyce jednak umowy te są stosowane bardzo często. Umowa na okres próbny różni się od innych umów terminowych celem, jakiemu służy. Jest to w szczególności sprawdzenie przez pracodawcę przydatności pracownika do pracy w zakładzie oraz poznanie przez pracownika warunków pracy w zatrudniającej go jednostce, czyli wzajemne poznanie się stron stosunku pracy. Racjonalne zatrudnienie pracowników ma, bowiem istotne znaczenie z punktu widzenia zarówno pracodawcy, jak i pracownika. Chodzi o to, żeby z jednej strony pracodawca mógł poznać uzdolnienia i kwalifikacje pracownika w zakresie przydatności do wykonywania określonej pracy, z drugiej zaś, aby pracownik miał możliwość poznania pracy, której wykonywania się podjął.
Okres próbny nie może przekraczać 3 miesięcy. Zakazane jest zawieranie omawianych umów na okres dłuższy, jak również ich ponawianie. Okres próbny może natomiast trwać krócej. Postanowienia umowne ustalające dłuższy okres próbny są nieważne. Tak więc, jeżeli pracodawca zawarł z pracownikiem umowę na okres próbny, który trwa 4 miesiące, domniemywa się, że po upływie 3 miesięcy (jeżeli pracownik nieprzerwanie świadczył pracę) została zawarta umowa na czas nie określony.
Okres próbny rozpoczyna się w terminie wskazanym w umowie jako dzień rozpoczęcia pracy, a jeżeli tego terminu nie określono - w dniu zawarcia umowy. Umowa na okres próbny zostaje rozwiązana z upływem tego okresu, jeżeli nie uległa wcześniej wypowiedzeniu, rozwiązaniu bez wypowiedzenia, rozwiązaniu na mocy porozumienia stron bądź wygaśnięciu.
Jeżeli strony zamierzają kontynuować zatrudnienie, to powinny zawrzeć nową umowę o pracę, jedną z trzech pozostałych.

Umowa na czas określony

Umowa na czas określony i umowa na czas wykonania określonej pracy są umowami terminowymi, a różnią się od siebie w zasadzie tylko sposobem określenia terminu wygaśnięcia tych umów. Termin końcowy umowy o pracę na czas określony najczęściej jest oznaczony bezpośrednio poprzez wskazanie konkretnej daty. Może być również oznaczony pośrednio poprzez wskazanie okoliczności, których nadejście w przyszłości strony przewidują (w przypadku artystów teatralnych może to być zakończenie "wystawiania" sztuki w teatrze).
Swoboda zawierania umów na czas określony podlega pewnym ograniczeniom. Od 2 czerwca 1996 roku obowiązuje zasada limitowania liczby kolejno po sobie następujących umów na czas określony, zawieranych przez tego samego pracodawcę z tym samym pracownikiem. Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy "zawarcie kolejnej umowy o pracę na czas określony jest równoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem umowy o pracę na czas nieokreślony, jeżeli poprzednio strony dwukrotnie zawarły umowę o pracę na czas określony na następujące po sobie okresy, o ile przerwa między rozwiązaniem poprzedniej a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę nie przekroczyła jednego miesiąca". Nowelizacja przepisów w tym zakresie miała na celu ochronę uprawnień pracowniczych. Do tego czasu pracodawcy w zasadzie bezkarnie zawierali z pracownikami umowy na czas określony, mimo iż z okoliczności towarzyszących jej zawarciu wynikało, że wybór tego rodzaju umowy zmierzał do obejścia przepisów o wypowiadaniu umów na czas nieokreślony. Zastępowanie umowy na czas nieokreślony umowami na czas określony utrzymywało również pracownika w niepewności, co do stałości jego zatrudnienia. Kodeks nie przewiduje wyraźnych ograniczeń, co do długości trwania umowy na czas określony. Jednak zawarcie umowy na bardzo długi okres (np. na 10-15 lat) może być oceniane jako sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Postanowienia umowne, określające taką umowę jako umowę na czas określony, są nieważne.





Umowa na czas wykonania określonej pracy

Umowa na czas wykonania określonej pracy jest odmianą terminowej umowy o pracę. Zawiera się ją w celu świadczenia przez pracownika pracy wchodzącej w zakres oznaczonego i z góry ograniczonego w czasie zadania. Może to być opracowanie i realizacja projektu, sporządzenie bilansu, itp. Dzień zakończenia stosunku pracy jest uzależniony w tej umowie od przyszłego zdarzenia w postaci zakończenia określonego zadania. Omawiane umowy zawierane są przez strony wówczas, gdy ścisłe oznaczenie czasu trwania umowy nie jest możliwe. Umowa na czas wykonania określonej pracy dochodzi do skutku, gdy strony zgodnie określą rodzaj pracy, którą pracownik będzie świadczył, i postanowią, że zawierają umowę na czas wykonania tej pracy. Umowy na czas wykonania określonej pracy są unormowane w kodeksie podobnie do umów na czas określony. Nie można ich jednak wypowiedzieć. Umowy takie kończą się w zasadzie z dniem całkowitego ukończenia pracy. Podobnie jak umowy na czas określony mogą jednak ulec wcześniejszemu rozwiązaniu bez wypowiedzenia bądź wygaśnięciu na zasadach ogólnych.

Umowa na czas nieokreślony

Umowa na czas nieokreślony jest umową bezterminową, w ramach, której strony nie oznaczają terminu końcowego jej trwania. Jest ona najkorzystniejsza dla pracownika, gdyż stwarza najdalej idącą ochronę trwałości stosunku pracy. Umowa zawarta na czas nieokreślony może być przez pracodawcę rozwiązana w drodze wypowiedzenia tylko z uzasadnionych powodów, a jeżeli pracownik jest reprezentowany przez związek zawodowy, po uprzedniej konsultacji z tym związkiem.

Umowa zlecenie
Zobowiązuje do wykonania określonej pracy, w określonym terminie, za określone wynagrodzenie. Tak, że w przypadku takiej umowy jesteś zobowiązany do szczególnej staranności działania. Różni ją od umowy o pracę, przede wszystkim to, że:
- nie ma tu podporządkowania pracodawcy,
- w ramach zlecenia usługi może świadczyć nie tylko osoba fizyczna, ale i podmiot gospodarczy (firma),
- w zasadzie pracodawca ma obowiązek odprowadzania za Ciebie składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (dobrowolne jest ubezpieczenie chorobowe, zaś wypadkowe jest obowiązkowe, jeśli wykonujesz pracę w siedzibie lub miejscu prowadzenia działalności przez pracodawcę); w praktyce jednak, jeśli jesteś objęty ubezpieczeniami (np. jako student), to pracodawca składek nie odprowadza (w ten sposób oszczędza).
- nie ma żadnych ograniczeń w liczbie kolejnych takich umów,
- nie skutkuje dla pracodawcy obowiązkiem udzielania urlopu, wypłacania odprawy, zapłaty za okres niezdolności do pracy (choroby)
Należy pamiętać o tym, iż zleceniodawca ma obowiązek opłaty składek ZUS. Koszty: Pracodawca odprowadza zaliczkę na podatek dochodowy w wysokości 20 procent należności pomniejszonej o koszty uzyskania przychodu, które mogą wynieść 20 albo 50 procent, jeżeli korzystasz z praw autorskich (w rozumieniu ustawy o prawie autorskim) do tego dochodzą wspomniane wyżej koszty ubezpieczeniowe.


Umowa agencyjna
W jej ramach zobowiązujesz się pośredniczyć za określoną stawkę w zawieraniu umów między pracodawcą a klientem. Dotyczy to np. agentów ubezpieczeniowych


UMOWA O PRACĘ


Zawarta w dniu ...................................................... w .............................................................. (data zawarcia umowy)
pomiędzy .................................................................................................................................... (nazwa i siedziba pracodawcy)
zwanego dalej Pracodawcą, reprezentowanym przez Pana(nią) .......................................... .................................................................................................................................................... (imię i nazwisko, stanowisko)
(imię i nazwisko, adres)
zwanym dalej Pracownikiem

1. Zatrudnienie i rodzaj pracy

Z dniem .....................Pracodawca zatrudnia Pracownika na stanowisku ............................... .................................................................................................................................................... (rodzaj pracy - stanowisko)
w wymiarze ................................................................................. (w przypadku niepełnego wymiaru czasu pracy - podać ułamkową część wymiaru)

Pracownik obowiązany jest zgłosić się do pracy w dniu .........................................................
Miejscem pracy Pracownika jest siedziba pracodawcy w .......................................................




2. Wynagrodzenie

Z tytułu świadczonej pracy Pracownik otrzymuje wynagrodzenie miesięczne, którego wysokość jest określona według poniższych zasad:

a) część stała w wysokości:
................,- zł brutto
(słownie: ................................................... złotych polskich).

Wyżej wymienione wynagrodzenie miesięczne będzie wypłacane trzynaście razy w roku, przy czym trzynaste wynagrodzenie będzie wypłacane razem z wynagrodzeniem za listopad danego roku. Jeżeli początek pracy nie przypada na 1 stycznia danego roku, to wysokość trzynastego miesięcznego wynagrodzenia będzie proporcjonalna do przepracowanego okresu w danym roku kalendarzowym.

b) część zmienna:
Zmienną częścią wynagrodzenia Pracownika będzie prowizja wypłacana w zależności od .................................................

Prowizja za dany miesiąc będzie wypłacana z miesięcznym opóźnieniem, niezbędnym dla prawidłowego jej naliczenia.

Pracownik zobowiązuje się do dochowania w tajemnicy wysokości zarobków. Wyjątek od powyższej zasady stanowi obowiązek udzielania informacji stosownym władzom zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Na pisemny wniosek Pracownika wynagrodzenie jest wypłacane przelewem na wskazany numer konta.

3. Diety i delegacje

Diety z tytułu podróży służbowych wyliczane są zgodnie z zasadami obowiązującymi u Pracodawcy i z uwzględnieniem obowiązujących przepisów. Inne koszty podróży służbowych zwracane są za okazaniem rachunków.

4. Urlop wypoczynkowy
1. Pracownikowi przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze określonym obowiązującymi w tym zakresie przepisami.
2. Termin wykorzystania urlopu ustalany jest w planie urlopów i może być zmieniony tylko z uzasadnionych przyczyn.


5. Samochód i inne urządzenia

W celu wypełniania zadań wynikających z niniejszej umowy Pracownik otrzymuje do dyspozycji:
1. samochód służbowy,
2. .........................
3. .........................
4. .........................
Pracownikowi przysługuje prawo do wykorzystywania samochodu również do celów prywatnych, jednakże z uwzględnieniem obowiązujących w tym zakresie przepisów podatkowych oraz po uiszczeniu kosztów paliwa za prywatne jazdy. Pracownik obowiązany jest prowadzić książkę jazd. Pracownik obowiązany jest zawiadomić Pracodawcę niezwłocznie o każdym przypadku utraty lub uszkodzenia powierzonych mu urządzeń - pod rygorem kar, przewidzianych w Kodeksie pracy oraz wyrównania strat, wynikłych w skutek braku powiadomienia.

6. Zatrudnienie dodatkowe

Podjęcie przez Pracownika jakiejkolwiek dodatkowej pracy zarobkowej oraz udział we władzach innej Spółki wymagają uzyskania pisemnej zgody Pracodawcy.

7. Zachowanie tajemnicy, działalność konkurencyjna
1. Pracownik zobowiązuje się do zachowania w tajemnicy wszelkich informacji, w których posiadanie wszedł w czasie obowiązywania niniejszej umowy, a których ujawnienie mogłoby narazić Pracodawcę na szkody. W momencie ustania stosunku pracy pracownik zobowiązany jest zwrócić wszelkie posiadane przez siebie dokumenty i materiały, związane z działalnością Spółki.
2. W czasie trwania niniejszej umowy Strony podpiszą umowy o zakazie konkurencji w czasie oraz po ustaniu stosunku pracy.
8. Zakład pracy zapewnia Pracownikowi
• prywatny system opieki zdrowotnej firmy,
• ubezpieczenie na życie.
• .............................
9. Czas trwania umowy i rozwiązanie umowy
1. Umowa zostaje zawarta na czas nieokreślony.
2. Umowa może być rozwiązana przez każdą ze Stron z 3-miesięcznym okresem wypowiedzenia. Do obliczania biegu okresu wypowiedzenia mają zastosowanie przepisy Kodeksu pracy.
(albo)

1. Umowa zostaje zawarta na czas określony, poczynając od dnia jej zawarcia i kończy się ............................................................................ .
2. wa może zostać rozwiązana przez każdą ze Stron z 2-tygodniowym wypowiedzeniem.
(albo)

Umowa zostaje zawarta na czas konieczny do sporządzenia bilansu Spółki oraz rachunku zysków i strat za rok obrotowy .................................................................... .

(albo)
1. Umowa zostaje zawarta na okres próbny.
2. Okres próbny rozpoczyna się z dniem zawarcia umowy i kończy się ...............................
10. Postanowienia końcowe
1. Umowa wchodzi w życie z dniem podpisania.
2. W sprawach nie uregulowanych niniejszą umową mają zastosowanie przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy wykonawcze.
3. Wszelkie zmiany i/lub uzupełnienia niniejszej umowy wymagają dla swej ważności formy pisemnej.
4. Umowa została sporządzona w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron.
Pracownik poświadcza, że zapoznał się z obowiązującymi u pracodawcy regulaminami pracy i wynagradzania i zobowiązuje się do ich przestrzegania.