Charakterystyka porównawcza Cześnika Raptusiewicza i Rejenta Milczka na podstawie komedii Aleksandra Fredry "Zemsta"

Hrabia Aleksander Fredro stworzył dla potrzeb komedii „Zemsta” dwie niezwykle barwne postacie literackie, które skupiają w sobie szeroki wachlarz ludzkich cech charakterystycznych dla Polaka-Sarmaty: Cześnika Raptusiewicza i Rejenta Milczka.

Cześnik jest starym wdowcem i zubożałym szlachcicem cierpiącym na wiele dolegliwości. Jest osobą o prostych manierach ale przy tym po staropolsku gościnny i przywiązany do tradycji i ojczyzny.

Natomiast Rejent jest wdowcem średnio zamożnym i byłym urzędnikiem sądowym. Na pewno bardziej wykształcony i elegancki w manierach od Cześnika.

Fredro przedstawia Rejenta jako postać bystrą i inteligentną, która z pozoru sprawia wrażenie osoby flegmatycznej i niezbyt rozwiniętej, a dopiero po bliższym poznaniu okazuje się, że jest to człowiek fałszywy i podstępny. Zawsze chce mieć rację i dąży do tego celu w sposób stanowczy, fałszywie pojmując honor szlachecki.

Na pewno Cześnik nie jest tak bystry i inteligentny jak Rejent, przy tym brak mu śmiałości w stosunku do kobiet. Potrafi za to być szczery, życzliwy, uczciwy i pobłażliwy. Gdy próbuje uknuć intrygę wypada w tej roli komicznie.

Jednakże Cześnik posiada wiele negatywnych cech wśród których wyróżniają się: apodyktyczność, warcholstwo, gwałtowność, pyszałkowatość, zarozumialstwo, zawziętość i tyrania. Niemniej wydaje się, że Fredro ukazując negatywne cechy Cześnika mruga do nas okiem mówiąc iż pod tą powierzchownością jest porządny człowiek.

Z drugiej strony jest Rejent, który na pozór wydaje się być osobą uprzejmą i ułożoną. Lecz pod tą maską kryje się człowiek mający za cel osiągnięcie własnej korzyści za wszelka cenę. Rejent prowadzi grę w której chce być postrzegany jako osoba pobożna, ugodowa, łagodna i sympatyczna.

Naprawdę nie waha się poświęcić dobra swojego syna Wacława dla osiągnięcia wyznaczonych celów. Negatywne cechy Rejenta są o wiele gorsze od cech Cześnika i nie mogą budzić zrozumienia dla postępowania Rejenta. Do tych cech trzeba zaliczyć hipokryzję, bezwzględność, podstępność, złośliwość, zawziętość, obłuda i zakłamanie, a przy tym chytrus, dusigrosz i ostatnia sknera.

Porównanie obu postaci zdecydowanie wypada na korzyść Cześnika, któremu można wiele zarzucić, lecz jednocześnie wiele wybaczyć. Cześnik jest osobą dosyć prostolinijną i łatwą do odgadnięcia, a jego postępowanie jest wynikiem jego emocji. Z kolei Rejent to osoba skryta, ciągle coś knująca nie przebierająca w środkach dla osiągnięcia zamierzonego celu. Jego zachowanie często jest wynikiem zaplanowanej intrygi, a zawsze jest przemyślane i ma jakiś cel.

Mimo niewątpliwych wad Cześnika jest on postacią sympatyczną i budzącą zaufanie w przeciwieństwie do Rejenta, którego trudno obdarzyć sympatią, nie mówiąc już o zrozumieniu.

Wydaje mi się, że we współczesnym świecie jest jeszcze wielu Cześników i Rejentów z komedii Fredry i ci drudzy na pewno radzą sobie w tym świecie o wiele lepiej. Uważam jednak, że nie chciałbym być porównywany do żadnej z tych postaci.