Wiosna ludów to określenie wystąpień w latach 1848-1849 na których społeczeństwa walczyły o swoje prawa zmianę ustroju, zjednoczenie.
Wiosna oznacza nadejście zmian. Tak jak w naturze, po zimie przychodzi ciepło i ustępuje mróz. Tak samo odnosiło się to do tamtych czasów. Nadszedł czas przemian, nowe nurty zaczęły pchać społeczeństwo ku demokracji. Dlaczego Ludów? Gdyż społeczeństwa wzięły sprawy w swoje ręce i postanowiły dokonać przemian polityczno-społecznych
Przyczyny w Europie:
- niezadowolenie społeczeństw z ustaleń kongresu wiedeńskiego
- domaganie się władzy przez burżuazję w zachodniej Europie
- żądanie zjednoczenia we Włoszech i Niemczech (kraje te były podzielone na wiele niezależnych państewek)
- narody zamieszkujące cesarstwo austriackie dążyły do niepodległości
- dążenie do uwłaszczenia chłopów
- wysokie ceny żywności (spowodowane zarazą ziemniaczaną i nieurodzajem), głód
- wzrost znaczenia burżuazji, która dążyła do zmiany istniejących stosunków politycznych i społecznych
- walka z feudalizmem to głównie walka o swobodę działalności gospodarczej,
- walka o wprowadzenie kapitalizmu,
Przebieg
Rewolucja w Wiedniu zaczęła się 13 marca 1848r. Przerażony żądaniami studentów i robotników, kanclerz Klemens Metternich musiał udać się na emigrację do Anglii. Cesarz ustanowił nowy rząd, który ogłosił konstytucję. Powołano gwardię narodową i uwłaszczono chłopów. We wrześniu rząd wycofał wprowadzone reformy i wybuchło powstanie. Po tygodniach powstańcy musieli skapitulować a Polak - generał Józef Bem przedostał się na Węgry i wstąpił w szeregi powstańców węgierskich.
Dwa dni po wybuch zamieszek w Wiedniu, 15 marca 1848r. rozpoczęło się powstanie na Węgrzech, które miało doprowadzić do wyzwolenia kraju spod panowania austriackiego. Powołano parlament i niezależny od Austrii rząd, na którego czele stanął Lajos Kossuth. Wojska Austriackie zajęły stolicę kraju i przyłączyły Węgry do Austrii. W tym właśnie powstaniu został ranny Gen. Józef Bem.
W 1848r. rewolucja wybuchła w Królestwie Neapolu i Sycylii. Władcy chcieli stłumić rozruchy i wprowadziły reformy oraz konstytucję.
Teraz Niemcy: w lutym 1848r.doszło do rozruchu w wielu miastach niemieckich. Dążono do uchwalenia reform politycznych, uchwalenia konstytucji i zwołania parlamentu. W marcu 1849r. parlament uchwalił konstytucję. Cofnięto wszystkie reformy, gdyż Niemcy bali się Rosji oraz Austrii.
W zaborze austriackim jak i pruskim dążono do zniesienia cenzury i ogólnie wolności podobnie jak w innych krajach.
Skutki dla Europy
- podważenie autorytetu władców poprzez wymuszenie na nich reform politycznych
- rozwinięcie się świadomości narodowej i umocniła wola walki o niepodległość
- w niektórych krajach wzrosły wpływy burżuazji (głownie we Francji)
- ze wsi zostały usunięte przeżytki średniowieczne (takie jak daniny)
- wzrost znaczenia chłopstwa (poprzez np. całkowite uwłaszczenie chłopów w Niemczech i Austrii, likwidacje pańszczyzny, zaczęli oni brać udział w życiu politycznych, we Francji np. uzyskali prawa wyborcze)
Wszystkie ruchy rewolucyjne zostały stłumione. Utrzymała się konstytucja w Królestwie Sardynii, prawo wyborcze we Francji i zniesienie feudalizmu w krajach niemieckich. Nastąpił zmierzch romantyzmu, chociaż poglądy pozostały w świadomości narodowej (pozostały i konflikty). Papiestwo zraziło do siebie Włochów, liberałowie odsunęli się od socjalistów i demokratów, robotnicy zaczęli się bardziej przychylać socjalistycznym ideom, drogi robotników i mieszczaństwa rozeszły się
Kraje, których nie objęła "wiosna ludów”
- Rosja - feudalizm i absolutyzm był bardzo dobrze rozwinięty,
- Anglia - nie było absolutyzmu, już dawno zaczęto budować kapitalizm