Regionalna i lokalna skala zagrożeń ekologicznych – zanieczyszczenia powietrza

Regionalna i lokalna skala zagrożeń ekologicznych – zanieczyszczenia powietrza

Wszystko co nas otacza, a więc organizmy roślinne i zwierzęce, woda, gleba i atmosfera, to podstawowe elementy środowiska. Człowiek budując nowe osiedla, drogi, zakłady przemysłowe niszczy tereny, na których wcześniej występowały rośliny i zwierzęta. Prowadząc nie przemyślaną, beztroską i rabunkową gospodarkę coraz bardziej niszczy przyrodę. Skażone środowisko zagraża zdrowiu człowieka, wywołując złe samopoczucie, choroby, a nawet może prowadzić do śmierci. Dla zachowania naszego zdrowia musimy chronić przyrodę. Od każdego z nas zależy jak będzie wyglądać nasze środowisko, czy będzie wokół czysto i przyjemnie. W mojej pracy postaram się przedstawić problem zanieczyszczenia powietrza w województwie mazowieckim. Musimy wspólnie walczyć o to, by go zlikwidować, aby żyło się nam przyjemniej, a przede wszystkim zdrowiej.
Szacunkowo 9,3% emisji zanieczyszczeń powietrza w Polsce pochodzi z terenu województwa mazowieckiego. Rozkład przestrzenny emisji zanieczyszczeń na terenie województwa mazowieckiego nie jest równomierny. Największe ilości emitowanych zanieczyszczeń pochodzą z zakładów zlokalizowanych w wysoce uprzemysłowionych miastach tj. z Warszawy, Radomia i Płocka oraz z rejonów, gdzie są usytuowane duże elektrownie: Kozienic i Ostrołęki. Wielkość emisji zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza wpływa na stan czystości powietrza na terenie województwa mazowieckiego i województw ościennych. Województwo nasze jest "eksporterem" zanieczyszczeń na teren województw: lubelskiego, podlaskiego i warmińsko-mazurskiego, oraz przyjmuje zanieczyszczenia z terenu głównie województwa łódzkiego, co jest związane z kierunkami i częstością występowania wiatrów.
Rejestrowany na terenie województwa ogólny poziom stężeń głównych zanieczyszczeń powietrza: dwutlenku siarki, dwutlenku azotu i pyłu można określić jako "średni", a lokalnie nawet niski (od 10% do 25% norm). Od kilku lat obserwuje się systematyczny spadek stężeń poszczególnych rodzajów zanieczyszczeń powietrza. Jest to szczególnie widoczne w przypadku imisji dwutlenku siarki.
Niezależnie od korzystnej sytuacji w zakresie podstawowych zanieczyszczeń powietrza na przeważającym obszarze województwa, w niektórych rejonach występowały sporadyczne przekroczenia wartości dopuszczalnych. Szczególnie zjawisko to dotyczy stężeń dwutlenku azotu oraz pyłu zawieszonego, w punktach zlokalizowanych w bezpośrednim sąsiedztwie ulic.
Najwyższe stężenia w zakresie podstawowych zanieczyszczeń (pył, dwutlenek siarki i dwutlenek azotu) odnotowano w Warszawie, co jest powodowane zarówno stopniem uprzemysłowienia stolicy, jak również występującym tu bardzo wysokim natężeniem ruchu pojazdów samochodowych. Niskie zaś stężenia odnotowano w północnej i wschodniej części województwa, gdzie dominuje produkcja rolna oraz charakterystyczna dla "Zielonych Płuc Polski" - turystyka i rekreacja. Dość specyficznym zjawiskiem są niskie stężenia zanieczyszczeń w zachodniej części województwa, gdzie zlokalizowany jest największy w kraju kombinat rafineryjno - petrochemiczny - PKN "ORLEN" S.A. w Płocku, wprowadzający do powietrza znaczne ilości zanieczyszczeń.
Duży wpływ na stan czystości powietrza mają urządzenia służące do jego ochrony. Znaczna ilość, bo aż 98,9% zanieczyszczeń pyłowych zatrzymywana jest w urządzeniach oczyszczających (98,8% w skali kraju). Wyraźnie gorzej przedstawia się sytuacja w ilości zneutralizowanych zanieczyszczeń gazowych, gdzie wartość ta wynosi 3,3%, przy średniej krajowej 39,7%.
Istotnym zagrożeniem dla powietrza, występującym głównie w dużych aglomeracjach miejskich są zanieczyszczenia komunikacyjne. Dynamicznym przemianom zachodzącym na przestrzeni ostatniej dekady towarzyszył wzrost liczby samochodów przy jednoczesnym braku działań w celu usprawnienia ruchu drogowego. Sytuacja ta przyczyniła się do tworzenia korków ulicznych, a w efekcie do wzrostu stężeń zanieczyszczeń w powietrzu, głównie: tlenków węgla, tlenków azotu i węglowodorów. Zjawiska te odczuwalne są dotkliwie w dużych aglomeracjach miejskich, a szczególnie w miejscach, gdzie lokalne warunki zabudowy ulic uniemożliwiają szybkie rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń, co w połączeniu z niesprzyjającymi warunkami atmosferycznymi może powodować powstawanie zjawiska smogu np. w Warszawie.
Dodatkową uciążliwością występującą w centrach miast są zanieczyszczenia powstające w małych kotłowniach lokalnych opalanych węglem. Niskie emitory tych kotłowni wpływają na lokalne pogorszenie jakości powietrza w rejonie ich oddziaływania, szczególnie dotyczy to okresu grzewczego.
Sposoby ograniczania zanieczyszczeń powietrza:
1. Unowocześnianie zakładów przemysłowych – wprowadzanie proekologicznych i energooszczędnych technologii.
2. Zastępowanie indywidualnych palenisk domowych oraz kotłowni węglowych
nowoczesnymi gazowymi, olejowymi lub elektrycznymi piecami grzewczymi, zapobiegającymi emisji sadzy, tlenków azotu i siarki.
3. Wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii (energii słonecznej, wodnej, wiatrowej).
4. Ograniczanie emisji tlenku siarki(IV), powstającego w procesie spalania zasiarczonego węgla w elektrowniach i elektrociepłowniach, dzięki budowie instalacji do odsiarczania spalin.
5. Obniżanie toksyczności spalin samochodowych w wyniku stosowania katalizatorów.
6. Obniżanie emisji spalin samochodowych w wyniku konstruowania silników zużywających mniej paliwa.
7. Ograniczanie ciężkiego transportu drogowego w miastach (budowane obwodnice).
8. Tworzenie stref dla pieszych w centrach miast oraz osiedli, zwiększanie udziału komunikacji miejskiej i rowerowej kosztem prywatnych aut.
9. Zwiększanie areału lasów oraz drzew i krzewów w miastach.

Można sądzić, że zagrożenia ekologiczne w XXI w. są jednym z podstawowych problemów zarówno globalnych jak i regionalnych

Bibliografia: Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w Warszawie