Przyczyny
- II poł. VI w.p.n.e. - Persja obejmuje obszary Azji Mniejszej z koloniami greckimi
- Persowie narzucają koloniom greckim daniny, podatki
- Persowie nie tolerowali wolności Greków
- bunty Miletu, powstanie w Jonii - 499 - 494r.p.n.e. - (494r.p.n.e - upadek Miletu, powstanie kolonii greckich na wybrzeżu Azji Mniejszej kończy się właśnie wspomnianym upadkiem Miletu.)
Przebieg
I wyprawa perska na Grecję - 490 r.p.n.e. (flota perska kierowana przez Fenicję, Artafernesa, Datysa). Persom chodziło o zaskoczenie Greków.
MARATON - 490 r.p.n.e.
- dowódca Aten:Miltiades
- siły ateńskie (greckie):10000 Ateńczyków (hoplitów) i 1000 Platejczyków
Hoplici: ciężkozbrojna piechota grecka i macedońska w falandze. Na jej uzbrojenie składała się włócznia (ok.2m), miecz (rola pomocnicza), okrągła lub owalna tarcza, metalowy miecz, pancerz sięgający do pasa i nagolennice. Po okresie wojen perskich (V w.p.n.e.) zaznaczyła się wyraźna dążność do wprowadzenia lżejszego uzbrojenia (pancerz skórzany, mniejsza tarcza i krótszy miecz). Doceniono także rolę piechoty lekkozbrojnej (hypaspiści i peltaści).
Dowódca Persów: Dariusz I Wielki
Zwycięstwo: Grecja
Coś znaczącego: dystans z Maratonu do Aten, który przebieg żołnierz Miltiadesa przebiegają dzisiaj także maratończycy na IQ. Po końcu I wyprawy Persów zmarł Dariusz I Wielki, wybuchły tam zamieszki, walkę o władzę wygrał Kserkses. Od tej pory Ateńczycy i Grecy przygotowują się do kolejnego ataku Persów, tymi działaniami dowodzi Temistokles.
TERMOPILE - 480 r.p.n.e.
- Persowie posuwają się szybko i zajmują całą pn. Grecję, Grecy chcieli ich zatrzymać w wąwozie Termopile.
Dowódca Greków (król Sparty): Leonidas
Dowódca Persów: Kserkses
Przebieg:
- Leonidas wysłał wojska do obrony Aten, a przy sobie zostawił 300 osób, w wyniku zdrady, Persowie okrążyli Greków - zginęli wszyscy wraz z Leonidasem, ale dali czas Grekom do obrony. Słynny jest napis upamiętniający odwagę i honor poległych:"Przechodniu idź i powiedz Sparcie, że wierni jej prawom, tu spoczywamy. Autorem tych słów jest Simmonides.
- Persi wkraczają do Grecji Środkowej, flotylla próbuje zaatakować Ateny, wywiązuje się bitwa morska pod Salaminą - 480 r.p.n.e. (Grecy wygrali dzięki temu, że posiadali szybsze i lepiej skonstruowane okręty).
PLATEJE - 479 r.p.n.e.
- Dowódca Greków:Pauzaniusz
- Dowódca Persów: Mardoniusz (zginął w czasie walk)
- Zwycięstwo: Grecja (po tej bitwie oddziały lądowe Persów zostały wyparte z Grecji)
PRZYLĄDEK MYKALE - 479 p.n.e.
- Grecy rozbili Persów (ich flotę)
449 r.p.n.e. - POKÓJ KALIASSA - Persja zrzekła się terenów greckich
Grecy wygrali dlatego, że:
- mieli lepsze ukształtowanie terenu
- osłabienie Persów długim pobytem w Grecji
- Grecy mieli lepszych dowódców
- zjednoczenie państw greckich (większa siła)
WOJNA PELOPONESKA - (431 - 404 r.p.n.e.):
- przyczyną wybuchu tej wojny jest rywalizacja między Spartą i Atenami
I okres:
*431 - 421 r.p.n.e. - Sparta prowokuje konflikt, atakuje Attykę (Ateny). Spartanie chcą wyniszczyć Ateny, podpalają pola uprawne, więc ludność Attyki przeniosła się do Aten, które udzieliły im schronienia. Wzrosło niezadowolenie w Atenach oraz wybuchła zaraza. W związku z tym w 421 r.p.n.e. zawarto traktat pokojowy
II okres:
*415 - 413 r.p.n.e. - działania zbrojne dzieją się na Sycylii. Syrakuzy (osada) jest po stronie Sparty, natomiast Segesta wspiera Ateny. Zwyciężyła Sparta i Syrakuzy.
III okres:
*413 - 404 r.p.n.e. - działania zbrojne na terenie Attyki, które kończą się totalną klęską Aten, chociaż o zwycięstwie Sparty można rzec pyrrusowe (okupione dużymi stratami). Od tego czasu inicjatywę w Grecji przejmują Teby, a cała Hellada chyli się ku upadkowi.
