Życie ludzi po obu stronach żelaznej kurtyny

„ Życie ludzi po obu stronach żelaznej kurtyny”

Winston Churchill w wygłoszonej 5 marca 1946 roku mowie w Fulton (USA) stwierdził, że Europa Środkowowschodnia znalazła się za „żelazną kurtyną” pod nasilającą się kontrolą Moskwy. Europa została podzielona na niekomunistyczne państwa zachodnioeuropejskie i komunistyczne państwa wschodnioeuropejskie.
Życie ludzi po zachodniej stronie żelaznej kurtyny było łatwiejsze od życia ludzi na terenach środkowowschodnich Europy, ponieważ mogli cieszyć się z praw i wolności, których nie posiadali ich wschodni sąsiedzi, a które były nierozerwalną częścią demokracji. Ludzie ci mieli wolny dostęp do kultury i informacji, mogli zakładać własne firmy, inwestować. Mimo zachowania systemu gospodarki rynkowej połączonej z interwencjonizmem państwowym, wszyscy przedsiębiorcy mieli zagwarantowane m.in. prawo własności. Mieszkańcy zachodniej Europy żyli na wyższym poziomie niż ich wschodni sąsiedzi również dzięki dotacjom płynącym zza oceanu ( plan Marshalla). Istniała współpraca polityczno- wojskowa, kulturalna, a także gospodarcza, która nie obejmowała środkowo-wschodniej Europy. Powstało wiele instytucji, które miały na celu wspólne odbudowanie Europy zachodniej, zapewnienie suwerenności państw i praw obywatelom, takich jak: Rada Europy, EWWiS, EWG, EFTA ( Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu) czy NATO (Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego. Europa zachodnia zaczęła bardzo szybko się rozwijać, zwiększał się PKB, rozkwitał przemysł, handel międzynarodowy, również mieszkańcy stawali się coraz bogatsi.
W przeżywającej rozkwit Europie zachodniej chcieli mieć swoje wpływy komuniści. Dzięki znacznemu wsparciu ze strony Stalina, udało im się to tylko częściowo we Włoszech i Francji, lecz tam również nie mieli znaczącej władzy, ponieważ działali w „niepopularnej opozycji”.
W Europie środkowo- wschodniej po 1945 roku nastąpiła likwidacja suwerenności państw w sowieckiej strefie wpływów. Nastąpiło pełne podporządkowanie polityczne, gospodarcze i wojskowe ZSRR. W państwach tych, w tym również w Polsce legalnie zaprowadzono rządy partii komunistycznych, wkrótce po tym wyeliminowano wszelką opozycję wewnętrzną, nastąpiło upaństwowienie gospodarek narodowych, które poddano centralnemu zarządzaniu. Powstało podobnie jak na zachodzie wiele organizacji mających na celu współpracę we wszystkich sektorach państwowych na wschodzie Europy, np. Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (1949). Również w krajach komunistycznych jednym z kluczowych celów do których dążono kosztem praw i własności mieszkańców było odbudowanie zniszczeń wojennych i osiągnięcie wzrostu gospodarczego. Dzięki gospodarce centralnie planowanej rozwijał się przemysł, który przynosił zysk ZSRR, a nie przeciętnym obywatelom. Drobne przedsiębiorstwa miały trudności finansowe, zaś te większe były przejmowane za bezcen przez komunistyczne władze. Życie mieszkańców państw Środkowowschodniej Europy zatem nie było łatwe. Każdego dnia byli kontrolowani przez organy władzy, które z wielką dokładnością tłumiły wszelkie przejawy demokracji, taki jak np. wolność słowa.
Podczas, gdy zachód rozwijał się, reszta Europy ciągle stała w miejscu. Uwidoczniło się zjawisko różnicy rozwoju między Europą wschodnią i zachodnią, które można zaobserwować do dnia dzisiejszego.