Przemiany polityczne w krajach Bliskiego Wschodu

W krajach Bliskiego Wschodu najczęściej panowały monarchie despotyczne, w której władza panującego nie jest niczym ograniczona. W państwach – miastach Sumeru można mówić o monarchii teokratycznej, ze względu na kapłanów, którzy stali na ich czele. W Egipcie natomiast zanim pojawiła się monarchia despotyczna, panowała monarchia patriarchalna (tj. taka forma władzy, w której król zarządza państwem jak swoją ojcowizną, a urzędy obsadzane są członkami jego rodziny).

Funkcjonowanie państw, mimo podobnego ustroju politycznego, było zróżnicowane. Wszystko zależało od panującego i jego sposobu wykorzystania swej nieograniczonej władzy. W cywilizacji sumeryjskiej władza nie była wykorzystywana przeciw mieszkańcom. Społeczeństwo miało dość spokojne życie, co pozwalało na skupienie się na religii oraz wynajdywaniu coraz to bardziej istotnych wynalazków.

Babilonia była zaś państwem sprawiedliwych rządów, dzięki prawu talionu ustalonemu przez pierwszego władcę Hammurabiego. Pomogło to w zjednoczeniu państwa oraz w dążeniu do sprawiedliwości. Niestety później Babilonia zaczęła podbijać inne tereny, np. Fenicję, gdzie rozpoczęła się tzw. niewola babilońska Żydów.

Państwo asyryjskie charakteryzował bardzo surowy sposób rządzenia. W okresie Nowego Państwa podbite zostały obszary Babilonii, Syrii, Izraela i Egiptu. Polityka w Asyrii była oparta na bezwzględnym terrorze i masowych deportacjach. Dobre funkcjonowanie tego państwa tłumaczy się utrzymaniem stałej armii, rozwiniętymi technikami wojennymi oraz zorganizowaną administracją.

Egipt był państwem o bardzo dobrze funkcjonującej monarchii despotycznej. Na czele państwa stał faraon mający do dyspozycji doradców kapłanów. Władca wzbudzał respekt wśród swego ludu dzięki wierze w jego boskie pochodzenie. Nie miał więc problemów z dyscypliną społeczeństwa egipskiego. Chłopom żyło się dość dobrze. Mimo, że musieli pracować na rzecz państwa, m.in. przy budowie piramid, mieli do dyspozycji ziemię uprawną, z której część plonów mogli zachować dla siebie. W Egipcie było wiele znaczących postaci. Dzięki kolejnym faraonom państwo ciągle się rozwijało, i to w każdym aspekcie: sztuki, rzemiosła, handlu, nauki oraz rolnictwa.

Persja natomiast była wspaniałym przykładem funkcjonowania monarchii despotycznej. Podbiła ona ogromne tereny od wybrzeży Morza Egejskiego, po Indie i od Kaukazu po pierwszą Kataraktę na Nilu. Władze Persji żyły w zgodzie z podbitymi przez siebie państwami, przez co państwom tym żyło się bardzo dobrze i nie narzekały na brak wolności. Wszystkie relacje oparte były na zasadzie tolerancji.

Myśląc o Persji nie sposób zapomnieć o zasłużonym Dariuszu Wielkim (522–486 r. p.n.e.), dzięki któremu granice państwa sięgnęły aż po rzekę Indus. Skutki funkcjonowania monarchii despotycznych były dwojakie. Albo sprawiały, że państwo stawało się potęgą (Asyria, Persja) albo też szybko zostawały podbite, jak to się działo m.in. w Sumerze, czy Babilonii. Nieograniczona władza króla była często zgubna, gdyż jego sposób rządzenia mógł być nie przemyślany i często (choć przypadkiem) szkodliwy dla państwa.