Polska polityka transportowo-spedycyjna w aspekcie przewozów międzynarodowych

Spis treści:

1. Ogólne cele polityki transportowej i spedycyjnej

2. Przewozy międzynarodowe w Polsce po wejściu
do Unii Europejskiej

3. Przewozy pasażerskie – umowa INTERBUS

4. Międzynarodowe przewozy towarowe
a) Konwencja CMR
b) Konwencja TIR
c) Polska Izba Cła, Logistyki i Spedycji

5. Budowa centrów logistycznych, wykorzystanie wszelkich rodzajów spedycji - szansą na rozwój branży i jej udział w rynkach zagranicznych.

Ogólne cele polityki transportowej sprowadzają się do realizacji takich zadań,
jak: modernizacja transportu, jego harmonijny rozwój wraz z funkcjonowaniem gospodarki oraz tworzenie struktur sprzyjających rozwojowi gospodarczemu.
Realizacja tych założeń przebiega zwykle długofalowo i ma charakter strategiczny. Składa się na nią szereg działań mających za zadanie rozwijanie sieci dróg i
stacji (punktów) oraz węzłów transportowych, osiągnięcie większego bezpieczeństwa ruchu poprzez stosowanie nowoczesnych rozwiązań technologicznych, ochrona środowiska naturalnego, przeciwdziałanie tendencjom monopolistycznym, sprzyjanie konkurencji przez zapewnienie równych szans.
Z transportem wiąże się pojęcie spedycji- czyli działań podejmowanych przez osobę fizyczną lub prawną za wynagrodzeniem, w imieniu zleceniodawcy lub własnym
(na jego rachunek), dotyczących wysłania, odbioru, zorganizowania procesu przemieszczania przesyłki.
Do usług spedycyjnych zalicza się również poradnictwo transportowe, ubezpieczenia, przeładunek, składowanie, pakowanie, konfekcjonowanie, dystrybucja i logistyka.
Stworzenie z transportu i spedycji wspólnej działalności ma ogromne znaczenie w przypadku gospodarki rynkowej służy bowiem lepszemu ,bardziej skutecznemu dotarciu do klienta oraz atrakcyjniejszej ofercie skierowanej do podmiotów gospodarczych zarówno w kraju jak i za granicą.


Wraz z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej wiele firm pozyskało partnerów w Europie Zachodniej, umożliwiając im coraz szersze kontakty ze wschodem w związku z poszerzeniem Unii. Położenie naszego kraju (między wschodem a zachodem) daje nam możliwość rozwoju w zakresie branży logistycznej
i spedycyjnej oczywiście w ramach międzynarodowych umów i konwencji. Nie bez znaczenia jest też zwiększony ruch pasażerski w kierunku Europy Zachodniej i Południowej ze względu na wyjazdy do pracy obywateli polskich, którzy w państwach unijnych poszukują lepszego zarobku, możliwości rozwoju, czy też lepszego startu w życiu ( w przypadku ludzi młodych).
W związku z tym zwiększenie przewozów pasażerskich spowodowało zaistnienie na polskim rynku prócz renomowanych przewoźników także tanich lini lotniczych,i przewoźników autokarowych w celu szybszego i częstszego przemieszczania się osób za granicę i z powrotem. Obserwujemy też budowę i rozbudowę mniejszych portów lotniczych , a budowa tej infrastruktury daje gospodarce zyski a ludziom miejsce pracy.


W przypadku międzynarodowego przewozu osób w naszym kraju stosowana jest umowa INTERBUS – w sprawie Międzynarodowych Okazjonalnych Przewozów Pasażerskich Autokarami i Autobusami. Zgodnie z polskim prawem dotyczy tylko przewoźników wykonujących międzynarodowy zarobkowy przewóz osób, przewożących te osoby pojazdami przystosowanymi do przejazdu 9 i więcej osób włącznie z kierowcą. Umowa obejmuje przejazdy wymagające i niewymagające zezwoleń.
Nie wymagają zezwoleń według INTERBUS
- przewozy przy drzwiach zamkniętych (ten sam pojazd przewozi tą samą liczbę pasażerów, przywożąc ich z powrotem do miejsca początkowego)
- przewozy z pasażerami „tam” i bez nich „ z powrotem”
- przewóz „tam” bez pasażerów – ci zabierani są w drodze powrotnej
- przewozy tranzytowe
- puste autobusy przeznaczone do wykorzystania wyłącznie w celu wymiany autobusu uszkodzonego lub zniszczonego podczas wykonania przewozu międzynarodowego.
Wykonywanie przewozów INTERBUS odbywa się na podstawie dokumentu wystawionego przez przewoźnika – książeczka zawierająca 25 ponumerowanych formularzy (każdy z kopią). Oryginał musi być przewożony w autokarze, do formularzy musi być dołączona lista pasażerów, chyba że strony umowy zadecydują inaczej.


`Polska polityka w zakresie przewozów międzynarodowych towarów opiera się na podpisanych przez władze państwa konwencjach , które muszą stosować zarówno spedytorzy jak i przewoźnicy.
Konwencja CMR – stosowana jest do umów o przewóz drogowy towarów pojazdami niezależnie od miejsca zamieszkania i przynależności państwowej stron, jeśli miejsce przyjęcie przesyłki do przewozu i miejsce przewidziane do jej dostawy znajdują się w dwóch różnych krajach, z których przynajmniej jeden jest krajem umawiającym się. Przewozy dokonywane są na podstawie listów przewozowych – wystawianych przez nadawcę przewoźnikowi lub spedytorowi i odbiorcy. Każdy z nich musie być potwierdzony i dokładnie wypełniony, by umożliwić właściwe wykonanie umowy przewozu i w razie potrzeby dokonania kontroli przewożonego ładunku.
Aby zredukować trudności przewoźników międzynarodowych (inspekcje na granicach, nakładanie krajowych zobowiązań ochronnych) powodujące zwiększenie kosztów, opóźnień oraz przeszkód w transporcie stosowana jest Konwencja z zastosowaniem karnetów TIR . Dotyczy ona przewozu towarów bez przeładunku przez jedną lub kilka granic, od wyjściowego urzędu celnego jednej umawiającej się strony do docelowego urzędu celnego innej lub tej samej umawiającej się strony.
W celu zapewnienia możliwości przewozu towarów z minimalną interwencją przejściowych urzędów celnych oraz aby dać zabezpieczenie dla władz celnych przepisy TIR zwierają pięć podstawowych filarów systemu celnego:
- towary powinny być przewożone pojazdami i kontenerami zabezpieczonymi celnie
- podczas przewozu ewentualne cła i podatki powinny być zabezpieczone międzynarodowymi gwarancjami
- towarom powinien towarzyszyć międzynarodowo akceptowalny karnet TIR, otworzony w kraju wyjazdu i używany jako dokument nadzoru celnego w krajach wyjściowych, tranzytowych i docelowych
- środki nadzoru celnego powinny być akceptowane przez wszystkie kraje tranzytowe i docelowe
- dostęp do procedur TIR dla międzynarodowych stowarzyszeń wydających karnety i osób fizycznych czy prawnych stosujących je powinien być zatwierdzony przez władze państwowe
W Polsce wydawaniem karnetów TIR zajmuje się Zrzeszenie Międzynarodowych Przewoźników Drogowych w Polsce w porozumieniu z Głównym Urzędem Celnym.
W ruchu międzynarodowym według TIR pojazd przewożący towary pod zamknięciem celnym musi spełniać wymagania:
- żaden towar nie może być wyjęty lub włożony do zamkniętej części pojazdu bez zerwania zabezpieczenia celnego
- zamknięcie celne powinno być złożone w prosty i skuteczny sposób
- pomieszczenie przeznaczone do załadunku nie może zawierać ukrytych pomieszczeń
- wszystkie miejsca mogące pomieścić towary muszą być dostępne dla kontroli celnej
Na podstawie karnetu TIR odprawa dokonywana jest u nadawcy oraz w kraju przeznaczenia.
Obecnie działa elektroniczny system kontroli całej gospodarki karnetami od wydania do zwolnienia. Wszelkie zmiany i lista nowo dopuszczonych przewoźników musi być na bieżąco aktualizowana i przekazywana do organu ONZ-TIREXB przez Zrzeszenie Międzynarodowych Przewoźników Drogowych w Polsce w porozumieniu z GUC.
W związku z rozwojem branży transportowej, spedycyjnej i logistycznej obejmujących swym zakresem nie tylko przewóz, ale też składowanie, magazynowanie, dostarczanie, przechowywanie itp. towarów , Ogólnopolskie Zrzeszenie Agencji Celnych powołało do życia Polską Izbę Cła, Logistyki i Spedycji.

Tej zdaniem jest:
- wspieranie inicjatyw gospodarczych członków OZAC
- ochrona i reprezentacja interesów członków wobec organów państwowych, samorządowych i innych organizacji krajowych i zagranicznych przed monopolizmem, dumpingiem i nieuczciwą konkurencją,
- współpraca z organami państwowymi i instytucjami o charakterze doradczym i opiniodawczym w zakresie podstaw prawnych w odniesieniu do usług spedycji, agencji celnych, logistyki i handlu zagranicznego,
- gromadzenie i rozpowszechnianie informacji rynkowej, marketingowej, zaopatrzeniowej, finansowo – ekonomicznej i technicznej
- organizowanie sądownictwa polubownego , mediacji oraz uczestnictwo w sporach dotyczących działalności członków PIC,LiS.
Izba ma też rozwijać współprace z organami administracji państwowej i samorządowej, pomagać w realizacji inicjatyw gospodarczych, prowadzić działalność szkoleniową.


Aby liczyć się na rynku przewozów międzynarodowych istnieje konieczność budowy w Polsce centrów logistycznych. O logistycznym charakterze swoich usług mówią coraz częściej przewoźnicy kolejowi, chcący włączyć się w walkę z konkurencją przewozów samochodowych.
Na ich korzyść przemawiają:
- łatwa dostępność do kolejowej sieci przewozowej,
- gęsto rozsiane stacje wyposażone w magazyny i place składowe,
- możliwości korzystania z różnego typu wagonów,
- możliwość korzystania z transportu intermodalnego,
¬- posiadanie własnych kontenerów, nadwozi wymiennych, a także taboru samochodowego,
- terminowość dostaw,
- ochrona środowiska.

Coraz częściej firmy spedycyjne rozważają łączenie transportu kolejowego i kombinowanego. Mamy możliwości spedycji samochodowej i kolejowej oraz spedycji morskiej. Nasze położenie geograficzne umożliwia nam zapewnienie usług transportowych Zachodnia Europa – Wschodnia Europa oraz przez porty w Gdyni, Gdańsku – Północna Europa.
Aby tego dokonać koniecznością staje się inwestowanie w budowę sieci autostrad oraz rozbudowa i unowocześnienie kolei. Tego typu inwestycje jak pokazuje życie u nas zwykle opóźniają się bądź nie dochodzą do skutku, a bez tego nawet najlepiej działający transport, spedycja i logistyka nie będą stanowić zakładanej konkurencji dla międzynarodowych przewoźników.