Ruchliwość społeczna

wyróżniamy dwa rodzaje ruchliwości (mobilności) społecznej:

a) geograficzną (poziomą)
b) społeczną (pionową).

Ruchliwość pozioma to wszelkiego rodzaju przemieszczanie się ludzi w terenie - migracje, podróże, dojazdy do pracy czy turystyka. Ruchliwość pionowa polega na przemieszczaniu się na drabinie społecznej - przesunięcie z klasy wyższej do niższej określa się mianem degradacji, natomiast ruch z klasy niższej do wyższej to awans (np. zmiana przynależności zawodowej do takiej, która przynosi większe zarobki, prestiż, więcej władzy).

Drogi awansu są dostępne tylko w społeczeństwie otwartym, charakteryzującym się tolerancją, pluralizmem, akceptacją różnic politycznych, rasowych oraz światopoglądowych.

Ruchliwość międzypokoleniowa - odbywa się w skali ponadpokoleniowej; zazwyczaj zachodzi w sferze edukacyjnej np. w przypadku, gdy dziadkowie mieli podstawowe wykształcenie, rodzice - średnie, a wnuki uzyskują dyplom wyższych uczelni. W Stanach Zjednoczonych zjawisko to można zaobserwować wśród imigrantów azjatyckich. W Ameryce ubodzy wieśniacy z Azji otwierają restauracje czy handlują owocami, a swe dzieci kształcą na uniwersytetach. Następnie tak wyszkolona kadra staję się elitą lekarską czy naukową.

Ameryka jest typowym społeczeństwem otwartym, w którym awans jednostki jest w szerokim zakresie możliwy, a także kulturowo oczekiwany i wymagany. Ruchliwość międzypokoleniowa jest typowym zjawiskiem wśród imigrantów zarobkowych, którzy w nowym kraju osiedlenia uzyskują szanse radykalnego poprawienia swej sytuacji życiowej.

>>Dobra generujące nierówności społeczne:

A) Dobra materialne, bogactwo - dobra zaspokajają podstawowe potrzeby człowieka, zapewniają schronienie, pożywienie, ubranie. Pełnią także role kulturową. Obecnie mamy do czynienia z kreowaniem potrzeb - reklamy wzbudzają w nas potrzebę zakupu markowego ubrania, kosmetyków. Spoty telewizyjne wytwarzają presję posiadania i definiują pewne produkty jako szczególnie pożądane.

B) Władza - daje poczuje siły, potęgi, znaczenia a także bezpieczeństwa. Władza jest dobrem wymienialnym na inne - dzięki niej możemy uzyskać korzyści materialne, finansowe, mamy łatwiejszy dostęp do informacji.

Jest dobrem rzadkim - może istnieć jedynie wtedy, gdy mają ją tylko niektórzy: muszą istnieć ci, którzy rządzą i ci, którzy słuchają rozkazów. Wyróżniamy trzy rodzaje władzy: tradycyjną, legalną i charyzmatyczną.

Władza tradycyjna wynika z przekonania, że "tak zawsze było". Przejawia się ona np. w zwyczaju przekazywania władzy najstarszemu potomkowi męskiemu w rodzinie. Władza charyzmatyczna opiera się na szczególnych cechach osobowościowych przywódcy. Władza legalna jest określona przez prawo - jej źródłem są akty prawne.

Ten rodzaj rządów jest charakterystyczny dla społeczeństw nowoczesnych, gdzie mamy do czynienia z rozdziałem kompetencji.

C) Prestiż - szacunek, poważanie, sława. Każdy człowiek posiada potrzebę akceptacji przez innych, dlatego prestiż jest dobrem cenionym. Jest to także dobro instrumentalne - prestiż może przenieść się na finanse. Bardzo często bowiem znani sportowcy, muzycy, aktorzy są zatrudniani w reklamach z powodu swojego uznania społecznego.

D) Wykształcenie - dzisiaj w klasyfikacji społecznej określa się ludzi wykształconych jako odrębną grupę - knowledge class

E) Zdrowie - podstawowy element dobrego wizerunku; dobry stan zdrowia powoduje u nas satysfakcję, dobre samopoczucie. Jest to także warunek wszystkich pozostałych wartości: na ogół choroba lub niepełnosprawność uniemożliwiają uzyskanie prestiżu, bogactwa lub władzy.