Charakterystyka sposobu przedstawiania władcy w literaturze w oparciu o kreację Jana Kazimierza w "Potopie".

Na przykładzie sienkiewiczowskiej kreacji Jana Kazimierza, ukazanej w podanym fragmencie Potopu, scharakteryzuj jeden ze sposobów przedstawienia władcy w literaturze

Literatura dostarcza nam wiele sposobów przedstawiania postaci króla na przełomie dziejów. Zależnie od założeń epoki i sytuacji sposób ten ulega zmianie. W Potopie poznajemy postawę Jana Kazimierza – króla Polski.
Władcę poznajemy poprzez obserwacje Andrzeja Kmicica. Z twarzy Jana Kazimierza można odczytać wszelkie uczucia, które obecnie targają tym człowiekiem. Ma „twarz wymizerowaną, żółtą i przezroczystą jak wosk kościelny”. Na jego szlachetnej twarzy rysuje się ból, troska i cierpienie. Zła sytuacja kraju spędza mu sen z powiek. Wszelkie niepowodzenia odbijają się w zapłakanych i zaczerwienionych oczach władcy. Można zaryzykować stwierdzenie, że los kraju jest częścią duszy króla.
W przytoczonym fragmencie mamy do czynienia z władca idealnym. Jan Kazimierz ukazany jest jako miłosierny ojciec narodu polskiego. Ojczyznę zaś traktuje jak swa swą matkę – jest najwyższym dobrem, o które trzeba dbać i troszczyć się. Trudno jest mu się pogodzić ze zdradą własnego narodu, którzy pomimo wszelkich dóbr jakie otrzymali od niego sprzeciwili mu się. Pomimo tego iż zawiódł się na nich jest w stanie wybaczyć „gorycz, którą tak obficie napawali go właśni poddani”. Gdyby tylko poddani chcieli zauważyć swe błędy i nawrócić się, król nie wahał by się ani chwili i przyjął ich z powrotem pod swe skrzydła. Dla dobra kraju jest w stanie poświecić nawet życie. Smutne jest jednak to, że niektórzy nie dostrzegają jego poświęcenia i zaangażowania.
Mamy do czynienia również z sakralizacją bohatera. Król przedstawiony jest w pozie modlitewnej. Po ewangelii nadal klęczy i rozkłada bezradnie ręce i wznosi ku Bogu najwyższemu. Monarcha trwał tak gorliwie w modlitwie nawet po wyjściu wiernych z kościoła. Poza ukazana przez Sienkiewicza wskazuje na to, że król nie tylko siebie oddał pod opiekę Boga, ale również i swój kraj.
Kmicic zauważając cierpienie króla dostąpił przemiany wewnętrznej. Widok bólu, zmartwienia i żałości króla wzbudził w nim poczucie i winy jak i również przynależności do narodu Polskiego. Gotowy był znosić tortury, poniżenie oraz poświęcić Zycie dla tego majestatu. Kmicic chciał okazać szacunek Janu Kazimierzowi oraz Polsce, którą zdradził. Wreszcie zrozumiał swe błędy. Gotowy był rzucić się do stóp króla i prosić o przebaczenie.
Jan Kazimierz ukazany jest jako władca idealny. Ojciec narodu, który jest w stanie wybaczyć wszystkie winy swoim „dzieciom”. Od króla bije niezwykła dobroć, budzi w ludziach zaufanie. Pozostaje wierny Polsce. Pomimo wszelkich niepowodzeń emanuje od niego patriotyzm, który udziela się ludziom, którzy maja z nim kontakt. To właśnie na nim spoczywa obowiązek podtrzymywania tożsamości narodowej Polaków.
postać Jana Kazimierza jest hiperbolizacją cierpienia. Sienkiewicz naciągnął prawdę historyczną dotyczącą Jana Kazimierza, który w rzeczywistości nie był idealnym władcą. Potrzebował osoby, która spajałaby zachwianą tożsamość narodową miał to na celu zrealizowanie założonego przez siebie celu „idei pokrzepiania serc”.
Nie zawsze król przedstawiony jest jako idealny władca. Przykładem jest postać Makbeta z tragedii Szekspira. Wykazuje się on niezwykła dowaga i walecznością, jednak chęć zdobycia władzy sprowadza go na złą a wręcz dramatyczna w skutkach drogę. panowanie zdobywa poprzez podstępne zabicie obecnego króla. Rządy, które prowadzi również nie należą do tych dobrych – sprawował rządy absolutne i okrutne. Nie zyskał również przychylności ze strony poddanych.
Gall Anonim w swej kronice przedstawił ideał władcy średniowiecznego. Przedstawił on dzieje Bolesława Chrobrego. Był osobą szlachetna a przede wszystkich sprawiedliwą. Swych poddanych traktował z szacunkiem. Podobnie jak Jan Kazimierz był bardzo pobożny i w Bogu widział pocieszenie.
Ukazanie Bolesława Chrobrego przez Galla Anonima jest podobne do ukazania Jana Kazimierza przez Sienkiewicza. oboje przedstawieni są jako przywódcy idealni. Natomiast wyraźny kontrast dostrzegamy w sylwetce Makbeta oraz Jana Kazimierza.