AIDS

AIDS

Zespół nabytego niedoboru (rzadziej upośledzenia) odporności, AIDS (ang. Acquired Immunodeficiency Syndrome) - ciężka choroba zakaźna układu immunologicznego (odpornościowego) wywoływana przez ludzki wirus upośledzenia odporności (HIV).

Drogi zakażenia:
Do organizmu wirus wnika najczęściej podczas stosunku płciowego. Możliwe są także zakażenia przez transfuzję krwi osoby zakażonej osobie zdrowej (zdarza się to bardzo rzadko, ze względu na badania dawców), używanie wspólnych żyletek, igieł i strzykawek. Zdarza się, że matka seropozytywna (HIV+) zakaża swoje nienarodzone dziecko tym wirusem; wirusa można też przekazać z mlekiem w czasie karmienia. Możliwe jest także zarażenie przez kontakt z innymi płynami ustrojowymi. Nie stwierdzono zakażenia się przez pocałunki (nawet te „głębokie”), lecz teoretycznie jest to możliwe, gdy osoba seronegatywna (HIV-) ma uszkodzoną ciągłość tkankową w jamie ustnej, całując się z osobą HIV+. W klimacie Polski nie ma możliwości zakażenia przez owady ssąco-kłujące (komary, kleszcze etc.), lecz w Afryce żyje mucha zw. bolimuszką, która ma możliwość przenoszenia HIV. Żaden środek antykoncepcyjny nie zabija wirusa; najbezpieczniejsze, choć i tak nie dające stuprocentowej pewności, są prezerwatywy, które mechanicznie uniemożliwiają wniknięcie wirusa do ustroju.

Działanie wirusa, objawy:
Po zakażeniu wirus atakuje limfocyty T, szczególnie te, na których występują antygeny CD4 (tzw. limfocyty T4). Wirus w żywej komórce dokonuje procesu odwrotnej transkrypcji - przy pomocy enzymów zapisuje informację genetyczną ze swojego RNA do DNA limfocytu T4, który później powiela wirusa HIV. Od momentu gdy wirus powiela się w komórce limfocytu, czyni ją niewidzialną dla układu odpornościowego. Oprócz tego na powierzchni zarażonego limfocytu T wirus umieszcza białka uśmiercające każdą zdrową komórkę limfocytu T, która zbliży się do niej. Czas od chwili kontaktu z wirusem, do momentu w którym można zdiagnozować infekcję za pomocą typowych testów (tzw. okienko serologiczne), w przypadku infekcji HIV trwa zwykle około sześciu tygodni. W ciągu kilku dni po zakażeniu może rozwinąć się tzw. ostra choroba retro wirusowa trwająca do kilku tygodni. W tym okresie występują objawy ogólne takie jak powiększenie węzłów chłonnych, podwyższona temperatura i inne tzw. grypo podobne symptomy. Stwarza to podwójne niebezpieczeństwo ponieważ chory zazwyczaj nie zdaje sobie sprawy z tego że jest zakażony, a poziom wirusa we krwi osiąga bardzo wysokie wartości, co ułatwia jego dalsze rozprzestrzenianie się. Po dość długim okresie bezobjawowym (trwającym nawet kilkanaście lat) zaczynają pojawiać się objawy uszkodzenia układu immunologicznego. Pacjent zapada na choroby, które u ludzi nie posiadających uszkodzonego układu odpornościowego nie występują (tzw. infekcje oportunistyczne). Rozpoczynają się wyczerpujące biegunki. Później, gdy z układu immunologicznego pozostały tylko szczątki, organizm atakowany jest przez choroby nowotworowe (mięsak Kaposiego (u 13% pacjentów), rak szyjki macicy, chłoniaki). Jeżeli pacjent znajduje się pod opieką lekarską od momentu pojawienia się objawów klinicznych ma szanse przeżyć około dwóch lat. Nieomal każde zakażenie HIV po pewnym czasie przeradza się w AIDS. HIV poza organizmem człowieka ginie pod wpływem typowych środków odkażających. Gotowanie w temperaturze 56ºC przez pół godziny zabija wirusa.

Szczepionka jak dotąd nie została opracowana, chociaż w niektórych laboratoriach były już przeprowadzane próby kliniczne na ludziach.

Metody leczenia:
Odsetek dorosłych osób (15-49 lat) zakażonych HIV i chorych na AIDS na kontynencie afrykańskim. Dane z 1999 roku, uaktualnione.
Żaden inny wirus atakujący człowieka nie jest tak trudny do usunięcia z organizmu jak wirus HIV. Jest on wyjątkowo przebiegły gdyż ulega bardzo często mutacjom co sprawia, że żadna z dotychczasowych szczepionek nie jest skuteczna. Naukowcy opracowali dotąd preparaty, które zapobiegają namnażaniu się wirusa oraz nie pozwalające wniknąć mu do komórki. Najpopularniejszą stonowaną dziś metodą leczenia jest intensywna terapia antyretrowirusowa (HAART) charakteryzująca się tym, iż pacjentowi podaje się kilka różnych leków mających zaatakować poszczególne etapy rozwoju wirusa. Okupiona jest uciążliwymi objawami ubocznymi takimi jak – wymioty, biegunka, anemia, zapalenie wątroby. Nigdy nie zniszczy całkowicie wirusa w organizmie człowieka, jednak znacząco wydłuży jego życie. Prace mające na celu wyprodukowanie szczepionki skupiają się nad wynalezieniem preparatu uniemożliwiającego wniknięcie wirusa do komórek układu odpornościowego. Z kolei inni naukowcy starają się stworzyć produkt, który nauczy organizm rozpoznawać i niszczyć zaatakowane wirusem komórki.

AIDS i zakażenia HIV stanowią poważny problem społeczny (szczególnie w krajach rozwijających się). Pierwszy grudnia jest światowym dniem walki z AIDS. Czerwona wstążeczka jest znakiem solidarności z zakażonymi HIV i chorymi na AIDS.