Jan Dantyszek

Jan Dantyszek urodził się 1 listopada 1485 roku w Gdańsku jako najstarszy syn Jana von Höfena. Jego ojciec Jan, przybywszy po wojnie trzydziestoletniej z Warmii, osiadł tu na stałe. Zajmował się piwowarstwem i handlem zbożem oraz powroźnictwem (stąd przydomek, którym posługiwał się ród Dantyszków – Flaschbinder). Matka Dantyszka, Krystyna z Schulzów, pochodziła z Pucka.
Od miejsca swego urodzenia podpisywał się jako Dantiscus. Mimo że sporo podróżował i swoje życie w większości spędził za granicą, nigdy nie zapomniał o swoich korzeniach. Podkreślał związki łączące go z macierzystym grodem, podpisując się jako Joannes Dantiscus (Dantiscus – czyli gdańszczanin).
Rodzina Dantyszka - von Höfen - wywodziła się z Austrii, ale już w XIV wieku osiedliła się na Warmii, skąd przybyła do Gdańska. Dziad poety w mieście nad Motławą zajmował się powroźnictwem, stąd przydomek Flachsbinder (niem. powroźnik);
Poeta ukończył gdańską szkołę parafialną oraz szkołę w Grudziądzu, a następnie studiował w Gryfii i Akademii Krakowskiej (tu otrzymał bakalaureat). Studia kontynuował we Włoszech. Już podczas studiów związał się z dworem królewskim Jana Olbrachta; brał także udział w wyprawie przeciw Tatarom i Mołdawianom.
W roku 1504 rozpoczął karierę dyplomatyczną, trwającą niemal trzydzieści lat. Jako sekretarz i poseł królewski, jako ekspert w sprawach pruskich odbył liczne podróże po Europie, dotarł także do Palestyny. Uczestniczył między innymi - u boku króla Zygmunta I - w tak ważnym wydarzeniu, jakim był zjazd wiedeński 1515 roku. W latach 1524-1532 był pierwszym stałym posłem Polski w Hiszpanii.
Dzięki jego działalności dyplomatycznej zawarto ponad dwadzieścia traktatów międzynarodowych i umocniono pozycję Polski w ówczesnej Europie. Miał bliskie związki z dworem królewskim Jana Olbrachta, Aleksander Jagiellończyk zaś mianował go swoim sekretarzem do spraw pruskich. Za zasługi nadano mu szlachectwo.
Jan Dantyszek zrobił wielką karierę dyplomatyczną. Był posłem i ambasadorem królów polskich, utrzymywał kontakty z cesarzami Maksymilianem I i Karolem V. Korespondował z Erazmem z Rotterdamu i Cortezem. Przyjaźnił się z Andrzejem Krzyskim – późniejszym arcybiskupem gnieźnieńskim i prymasem Polski oraz głośnym poetą. Utrzymywał też kontakty z Tomaszem Morusem i Filipem Melanchtonem czy Janem van der Campenem. Znał osobiście Marcina Lutra.
Jako kanonik podlegał mu Mikołaj Kopernik, którego Dantyszek bardzo wysoko cenił. Dantyszek ależał do grona najwcześniejszych polskich miłośników Erazma z Rotterdamu. Osiadł w Lidzbarku Warmińskim, gdzie stworzył znaczący ośrodek nauki i sztuki. Zabiegał o podniesienie poziomu duchowieństwa, troszczył się o szkolnictwo na terenie swojej diecezji, szczególną opieką otoczył zdolną młodzież, kierując ją na studia. Jednocześnie jako biskup przystąpił do walki z reformacją: usuwał z granic swojej diecezji wszystkich sprzyjających reformacji, polecił niszczyć książki uznane za heretyckie. Zmarł 27 października 1548 roku w Lidzbarku Warmińskim, pochowany został w Fromborku.
Mimo licznych obowiązków nigdy nie zaniedbał twórczości literackiej, która obejmowała utwory poetyckie (łącznie około 8500 wersów), a także bogatą epiostolografię (korespondencję). Tworzył epigramaty, epicedia, elegie, epitalamia, itineraria, hymny i satyry. Dantyszek należy do grona najwybitniejszych poetów polsko-łacińskich.