Antropologia kulturowa

ANTROPOLOGIA- pochodzi od dwóch słów: Anthropos – człowiek, logos – nauka – tzw. nauka o człowieku, (która zajmuje się badaniem człowieka jako jednostki i jako społeczności.)
Antropologia dzieli się na szereg dyscyplin szczegółowych, które przynależą do różnych dziedzin nauki. Do najważniejszych zaliczamy: Antropologie kulturową, Antropologie fizyczną, Antropologie filozoficzną

ANTROPOLOGIA FIZYCZNA- ten dział antropologii, który zajmuje sie zmiennością cech anatomicznych i fizjologicznych człowieka w czasie i przestrzeni. Antropologia fizyczna rozpatruje zatem stanowisko człowieka w świecie istot żywych, zwłaszcza wśród ssaków. Naukami pomocniczymi tego działu antropologii są: anatomia opisowa i porównawcza, fizjologia, genetyka, ekologia, psychologia i psychiatria, patologia i inne. Przy ich pomocy antropologia bada budowę ciała ludzkiego, jego kształty, proporcje, powstanie, rozwój, rozród i wymieranie, a takze normalne i anormalne funkcjonowanie ciała ludzkiego, narządów, mięśni, zmysłów, mózgu, w różnych fazach i wieku, u obu płci.
Antropologia fizyczna bada zatem różnoraką zmienność gatunku ludzkiego: zmienność między sąsiednimi populacjami, obserwowaną w tym samym czasie; zmienność całego gatunku w czasie jego ewolucji; zmienność osobniczą w czasie życia jednej osoby.
Antropologia fizyczna – nazywana jest biologiczną, porównawczą człowieka. Zajmuje się analizą zmienności typów ludzkich w czasie i przestrzeni.
Działy antropologii fizycznej zajmują się:
Antropologia populacyjna zwana antropologią ras - zajmuje się identyfikacją, klasyfikacją i opisem ras ludzkich. Zajmuje się procesami rasogenezy czyli powstawaniem ras. Procesami mieszania się ras.
Antropologia Ontogenetyczna – zajmuje się procesami dojrzewaniem w człowieku wielu różnych układów np. kostny, nerwowy - przy czym głównym obiektem zainteresowań jest badanie przebiegu, w jakim czasie tych procesów (tj. w jakim czasie przebiega dojrzewanie tych układów).
Antropologia filogenetyczna – zajmuje się historia naturalną rodzaju ludzkiego, czyli jak powstał człowiek. Wraz z rozwojem antropologii fizycznej niejako na jej fundamentach wyrosła dyscyplina zwana antropologią kryminalną- jest marginesem antropologii – jej twórcą był Cezary Lombrozo- żył na przełomie II p. XVII i XIX w. On twierdził, że istotą jest człowiek zbrodniarz inaczej przestępca z urodzenia. Zakładał, że o skłonności jednostki do popełnienia przestępstwa można wnioskować badając jego kształt czaszki.

ANTROPOLOGIA KULTUROWA– to dyscyplina naukowa której przedmiotem zainteresowań jest człowiek jako twórca kultury uwikłany w tworzony przez siebie system kulturowy.
Działy antropologii kulturowej wg Ewy Nowickiej
antropologia ludności pierwotnej (tradycyjnej - ludy dzikie) – zajmowała się społecznościami, które nie pozostawiają po sobie śladów, w postaci jakichkolwiek zapisów dotyczących ich życia i historii. W ich badaniu pomocna jest szczególnie archeologia badająca materialne szczątki pozostawione przez wymarłe cywilizacje. Powstanie tego działu było ściśle związane z powstaniem antropologii i niekiedy utożsamia się antropologie społeczną z tą antropologią.
antropologia społeczności wiejskich – ludność wiejska zwykle jest bardziej kontrowersyjna tzn. przywiązana do przeszłości i zachowuje wiele tradycyjnych obyczajów. Ludność wiejska jest bardziej przywiązana do danych obyczajów. Stąd przedmiotem badania może być, np. muzyka ludowa, poezja ludowa, stroje czy obyczaje. Występuje tam system silnej kontroli społecznej jej członków.
Antropologia społeczności miejskiej – zawężenie tradycyjnego pola badawczego (ludów tradycyjnych) sprawiło, że antropologowie zaczęli szukać obiektów badań w swoim środowisku. W miastach obiektem zainteresowania antropologów stały się dzielnice etniczne i dzielnice nędzy (slamsy, bariadas). Zajmuje się dzielnicami etnicznymi zamieszkałymi przez mniejszość lub dzielnicami nędzy zwanymi slamsami lub plemionami miejskimi , mają podobna strukturę i nie tolerują ingerencji z zewnątrz. Przyczyny powstawania dzielnic nędzy w miastach europejskich; zjawisko to nasiliło się po wojnie i było konsekwencją upadku imperiów kolonialnych: francuskiego i angielskiego. Niektórzy przedstawiciele społeczności kolonialnych opowiedzieli się po niewłaściwej stronie i musieli uciekać z koloni do imperiów. Zapotrzebowanie na siłę roboczą spowodowało podpisanie umów np. Turcja-Niemcy. Fala uchodźców: uciekających przed wojną domową i represjami w swoim kraju oraz uchodźcy ekonomiczni – ludzie chcący poprawić warunki materialne, uciekając do USA i Unii Europejskiej. Procesy te sprawiły, że w Europie Zachodniej szczególnie w miastach rozrosła się liczba ludności obcej kulturowo, która nie poddawała się asymilacji. Poszczególne kraje prowadziły zróżnicowaną politykę wobec mniejszości, np. Francuzi dążyli do asymilacji kulturowej, kto przyjął kulturę francuską np. język francuski mógł być uważany za Francuza. W Wlk. Brytanii władze nie wtrącały się i doprowadziły do powstania gett etnicznych. W przeciwieństwie do USA gdzie każdy mieszkaniec jest imigrantem lub potomkiem imigrantów. W Europie od stuleci istnieją narody posiadające kilkuletnią metrykę, co tworzy kontrast między nimi, a obcymi przybyszami. Muzułmanie nie asymilują się. Obok dzielnic etnicznych w krajach zwłaszcza azjatyckich, latynoamerykańskich i Afryce znaczną część ok. 50% stanowią mieszkańcy tzw. dzielnic nędzy dużych miast to np. Roi De Janeiro, Meksyk, Buenos Aires, Brasilia.
Dzielnice te z zasady funkcjonują poza strukturą danego miasta czy społeczeństwa. Władzę tam sprawują organizacje przestępcze. Problematykę tę porusza między innymi film „Miasto Boga”. Dzielnice te stały się również obiektem zainteresowania antropologów. To rozszerzenie pola badań w ramach antropologii pozwoliło nie tylko na stosowanie obserwacji zewnętrznej lecz także obserwacji uczestniczącej – wtapia się badacz w środowisko.
Antropologia historyczna – zajmuje się badaniem cywilizacji piśmiennych z zastosowaniem metod właściwych antropologii, przy czym przedmiotem zainteresowania są zjawiska, które charakteryzuje tzw. długie trwanie w czasie; np. struktury społeczne, plemienne, narodowe, rodzinne, tradycyjne obyczaje. Szczególne sukcesy odnotowała tutaj francuska szkoła antropologii historycznej, jednym z najwybitniejszych dzieł jest książka „Królowie cudotwórcy” Jej powstanie jest zasługą jednej z francuskich szkół historycznych, zajmuje się cywilizacjami rozwiniętymi, które pozostawiły liczne ślady w postaci historii pisanej obierając za przedmiot badań, te zjawiska społeczne, które cechuje tzw. Długie trwanie np. struktury społecznej, ulegają zmianom z oporem w długim przedziale czasowym.

METODY STOSOWANE W BADANIACH ANTROPOLOGICZNYCH
Metoda badań terenowych jej autorem był polski uczony Bronisław Malinowski. Twierdził on, że każda grupa tworzy swoista całość, której część lub poszczególni członkowie działają na rzecz powodzenia całości. Zdaniem Malinowskiego należało porzucić błędne spekulacje i udać się do badanej grupy, zamieszkać wśród niej i prowadzić badania na miejscu. Można się w tych badaniach posłużyć wywiadem kierowanym ale przede wszystkim obserwacją. Obserwacja zewnętrzna, pozwalająca na poznanie, uzyskanie informacji np. o wyglądzie osady, domostw, sposobie ubierania, wzajemnych relacjach miedzy członkami społeczności. W ten sposób jednak badacz mógł poznać wyłącznie tzw. Zewnętrzne manifestacje (przejawy) danej kultury, nie docierał natomiast do jej warstwy symbolicznej, a wiec do znaczenia poszczególnych czynności, znaczenia elementów stroju i mitów czy religii, ani struktur pokrewieństwa.Wyróżniamy obserwację bezpośrednią i uczestniczącą. Uczestnicząca to taka w której badany wtapia się w badaną społeczność.
Wywiad kierowany – polega na tym, że jest tutaj rozmowa z członkiem społeczności. Stosuje się tutaj autobiografie, nie stosuje się tutaj metod ankietowych.

MAŁŻEŃSTWO – mamy małżeństwo monogamiczne i poligamiczne.
Monogamia - związek jednej kobiety z jednym mężczyzną.
Poligamia- występuje pod postacią : poligimii i poliandrii.
Poligimia- polega na tym, że jeden mężczyzna ma więcej niż jedną żonę (dwoma lub więcej).Występuje w krajach Muzułmańskich, w niektórych społeczeństwach Afrykańskich, w śród plemion Indian amazonki czy aborygenów.
Specyficzne formy, postacią poligimii to lewirat i sororat.
Lewirat- występuje wtedy gdy mężczyzna poślubia wdowę po zmarłym bracie jako kolejną żonę. Wówczas kobieta jako cenne dobro pozostaje w rodzime. Z reguły potomstwo z takiego związku jest traktowane jako potomstwo zmarłego. Występuje w Indiach i krajach kapłańskich (wtedy gdy wdowa była nieletnia i małżeństwo nie było konsumowane).
Sororat- występuje wtedy, kiedy mężczyzna poślubia kobiety będące siostrami. Niektórzy tłumaczą tę formę w ten sposób, iż między siostrami można utrzymać harmonię.
Poliandria- występuje wtedy, kiedy jedna kobieta ma więcej niż jednego męża (poślubia dwóch lub więcej mężczyzn). Występuje w Tybecie, Eskimosi, Południowych Indiach, niekiedy w Afryce. Szczególną postacią poliandrii jest poliandria braterska -występuje w Tybecie- kobieta poślubia wówczas ceremonialnie najstarszego z braci, pozostali bracia wchodzą w obowiązki małżonków po dojściu do tzw. Lat sprawnych.
wysokiego statusu społecznego lub i materialnego danego mężczyzny - zamożności.

ZASADY RZĄDZĄCE W ZAWIERANIU MAŁŻEŃSTWA
Endogamia - polega na szukaniu kandydatów do małżeństwa w obrębie grupy społecznej lub krewnych.( Jako przykłady endogamii można podać rodziny królewskie, ortodoksyjnych Żydów, a także kasty hinduskie).
Egzogamia – oznacza natomiast, ze takie poszukiwania dotyczą grup zewnętrznych np. Jati Indyjski (reguła nakazująca jednostce wybierać sobie małżonka poza grupą, do której należy).

DARY ŚLUBNE- W niektórych społecznościach afrykańskich czy indonezyjskich zawarcie małżeństwa połączona jest z wymiana darów ślubnych, przy czym są one nie ekwiwalentne, tzn. nie są tej samej wysokości czy wartości. Bardziej dar wartości. Wartość daru ślubnego przekazywanego rodzinie panny młodej jest różna. Różnice wartości pomiędzy obu tymi darami antropologowie nazwali opłatą za narzeczoną. Można ją uiścić w całości lub w ratach. W walucie cenionej w danym społeczeństwie np. krowy na bydło jednorogie u pasterzy wschodnioamerykański (lub u spłacony mężczyzna i jego rodzina nie ma prawa do kobiety ani urodzonych przez nią dzieci) u Papuasów – świnie itp. Jeżeli rozwód nastąpi z winy mężczyzny to traci to co wpłacił. Jeżeli zaś kobieta jest bezpłodna to można żądać zwrotu całości lub części wpłaty zazwyczaj taka opłata jest 'reinwestowana" przez rodzinę panny młodej po to aby pozyskać żonę dla jej brata lub kolejną żonę dla jej ojca. Posag powstaje w wyniku wydzielenia przez rodziców części majątku celem uposażenia córki w momencie wydania jej za mąż. Posag wraz z majątkiem przyszłego małżonka stanowi podstawę materialną nowego związku, utrzymania i wychowania zrodzonych w nim dzieci, a następnie uposażenia ich w przypadku zamążpójścia lub ożenku. Posag stanowił często zakamuflowaną formę kupowania sobie małżonka.
Tabu kazirodztwa Tabu to zwyczajowy zakaz, którego przestrzeganie nie wymaga uzasadnienia. Kazirodztwo ma miejsce, gdy utrzymywane są stosunki seksualne pomiędzy rodzeństwem, rodzicami a dziećmi oraz bliższym pokrewieństwem

Systemy pokrewieństwa społecznego :
systemy bilinarne – tutaj za krewnych społecznych uważa się zarówno członków rodziny, kobiety i mężczyzny, pokrewieństwo społeczne pokrywa się z biologicznym.
W przypadku systemu unilinarnego wyróżniamy system patrylinearny i matrylinearny .
W przypadku patrylinearnego systemu za krewnych jednostki uważa się wyłącznie członków rodziny ojca, męża, a zatem pokrewieństwo społeczne nie pokrywa się z pokrewieństwem biologicznym, w związku z czym dopuszcza się małżeństwo z kuzynami biologicznymi ze strony matki. W tym systemie swoboda seksualna kobiet jest nietolerowana. Dziedziczenie majątku i pozycji społecznej odbywa się w linii męskiej.
Matrylinearny – za krewnych uważa się tylko członków rodziny matki, żony; natomiast członkowie ze strony ojca nie są uważani za krewnych. Dziedziczenie pozycji społecznej oraz majątku następuje w linii żeńskiej. Szczególną, władczą rolę odgrywa tutaj brat matki, który ma ojcowskie prawa do jej dzieci; władza należy do mężczyzny najbliżej spokrewnionego z dominującą kobietą. Siostrzeniec dziedziczy po wuju, wuj miał taka władzę, że mógł go sprzedać w niewolę. Ojciec biologiczny ma status wujka wobec własnych dzieci. Z takimi zwyczajami spotykamy się w plemionach płd. afrykańskich.
Z mieszaniną patri i matrilnearnego systemu mamy do czynienia u Zulusów w RPA, oraz takie systemy występowały w tradycyjnych Chinach.
Zróżnicowanie pozycji społecznej bardzo często zależy od takich kryteriów biologicznych jak wiek i płeć. Wyróżniamy 3 etapy w życiu jednostki: etap dzieciństwa; wiek dorosły i starość. Przechodzeniu od jednego do kolejnego etapu życia towarzyszą tak zwane rytuały przejścia: np. chrzest u chrześcijan; małżeństwo, matura, obrzezanie, świecenia kapłańskie.
Płeć dyskryminowana to kobiety.
Zawieraniem małżeństw rządzą tam dwie zasady :
zasada endogamii – odwrotna (kasta Indii)
zasada egzogamii – Nakazuje poszukiwać małżonka poza własnym kręgiem.


Kultura – w potocznym rozumieniu przymiotnik kulturalny, kojarzy się z osobą dobrze wychowaną tzn. świadomą reguł właściwego w danej sytuacji wychowania. W pojęciu antropologicznym kultura oznacza wg Tadeusza Bieleckiego wszelkie właściwe człowiekowi jako gatunkowi biologicznemu wyuczone i społecznie usankcjonowane sposoby działań i zachowań a także wytwory tych działań.
Antropologiczne rozumienie kultury obejmuje następujące trzy aspekty:
1. technologiczny – (materialny) łączy się z nim umiejętność budowy schronień, pozyskiwania pożywienia, sporządzania odzieży na poziomie co najmniej elementarnym; Rozwój technologiczny sprawił, że współcześnie człowiek nie tylko stworzył sobie warunki do względnie komfortowego życia (w zamożnych społeczeństwach) ale rozpoczął także eksplorację przestrzeni pozaziemskiej.
2. komunikacyjny – dotyczy umiejętności porozumienia się między ludźmi ( wyróżniamy komunikację werbalną i niewerbalną). Komunikacja niewerbalna obejmuje mowę ciała - to ponad 50% ogółu komunikatów kierowanych pod adresem innych; mimika twarzy to ponad 30% ; Komunikacja werbalna to kilkanaście % ogółu komunikatów. W przypadku człowieka narzędziem komunikacji werbalnej jest mowa artykułowana; możliwa dzięki specyficznej budowie organizmu ludzkiego (kształt podniebienia, języka i budowa krtani). Mowa artykułowana pozwala człowiekowi na kumulacje wiedzy, szczególne znaczenie miało wynalezienie pisma. Pismo zostało wynalezione pierwotnie dla celów gospodarczych, z czasem służyło do utrwalenia wiedzy, a także do wyrażania treści abstrakcyjnych.
3. normy i wzorce zachowań - każdy aspekt życia jednostki jako istoty społecznej jest regulowany przez jakieś normy. Mogą one mieć charakter pisany i nie pisany, mogą być tradycyjne /stare/ lub stanowione /nowe/, rzadziej lub częściej pisane, mogą być zmieniane. Niektóre wzorce zachowań mogą być stosowane alternatywnie, niekiedy istnieje możliwość wybory kilku wzorców ale tylko jeden z nich jest preferowany. Normy i wzorce regulują całokształt życia jednostek i grup, określają np. pożądane wzorce zachowań, zalecane czy zakazane, niektóre wzorce dotyczą szerokich grup społecznych inne ról pełnionych przez nielicznych np. rola monarchy, prezydenta, kapłana ale i matki czy ojca. Normy określają np. to kiedy i z kim się witamy, kiedy i z kim siadamy do stołu, regulują sposoby ubierania się, zachowania w miejscach publicznych.

Kultury uczymy się od najmłodszych lat, rdzeniem kultury jest system wartości który jednostka przyswaja sobie we wczesnym dzieciństwie (5-10 r.ż) i który potem jest bardzo trudno zmienić. Ewolucja wzięta z nauk przyrodniczych, zakłada liniowość rozwoju, ciągłość, wynikanie zmian z wcześniejszych, kumulowanie wiedzy. Pojęcie ewolucji obciążone jest czynnikiem wartościującym. Proces uczenia się kultury, czyli nabywania kompetencji kulturowej nazywamy enkulturyzacją /ewolucją/. Enkulturyzacja trwa przez cały okres życia jednostki. Ma charakter wybiorczy tzn poznajemy tylko niektóre subkultury występujące w obrębie danej kultury. Nabywanie kompetencji kulturowej ma charakter częściowo uświadomiony i odbywa się w procesie edukacji i częściowo nieświadomy polegający na machinalnym naśladowaniu cudzych zachowań. Próba zmiany lub przyswojenia nowej kultury oznacza ze jednostka musi niejako cofnąć się do okresu dzieciństwa ponieważ konieczne jest przyswojenie sobie nowego systemu wartości, który normalnie przyswajany jest we wczesnym dzieciństwie .

Procesy zmiany kulturowe.
Kultury się zmieniają ale charakter tych zmian w zależności od tego jakich segmentów w danej kulturze one dotyczą może rożnie przebiegać.
Jednym z najdawniejszych pojęć wykorzystywanych do interpretacji zmian kulturowych jest pojecie enkulturacji. Samo pojęcie zaadaptowane zostało z nauk biologicznych. Neoewolucjonizm czyli nieco zmodyfikowana wersja tego pojęcia dopuszcza lokalne odchylenia. Zakłada on lokalną odmienność rozwoju ale jednocześnie uwzględnia fakt istnienia umiarkowanego mechanizmu ewolucji złożonej z kolejnych etapów; zaś lokalne odmiany są tylko egzemplifikacją tego uniwersalnego modelu ewolucji. Nie da się wszystkich zmian wyjaśnić przy pomocy tego modelu. Pod wpływem krytyki ewolucjonizmu i neoewolucjonizmu pojawiły się inne kierunki; np. dyfuzja
1. Dyfuzja – oznacza wędrówkę w czasie i przestrzeni tematów, wzorów i wytworów kultury i przyjmowanie ich w charakterze zapożyczeń. Dyfuzji mogą podlegać zarówno przedmioty materialne – najłatwiej ulegają dyfuzji, idee jak i struktury społeczne. W przypadku dyfuzji przedmiotów materialnych ich przyjęcie łączy się z przyjęciem idei ich wykorzystania np. nóż czy kubek. Ciekawym zjawiskiem jest wędrówka tematów i bajek, w przypadku których zmienia się tylko lokalny koloryt przy niezmienności tematu i morału. Dyfuzja może mieć miejsce między pokoleniami, np. wnuk uczy dziadka obsługi komputera czy komórki. W przypadku dyfuzji wyróżniamy dawcę i odbiorcę. Najbardziej dyfuzji ulegają takie instytucje jak rodzina, klasa.
2. Akulturacja – ma miejsce wówczas gdy zdarzają się społeczeństwa różniące się kulturowo; kultury silniejszej i słabszej. W przypadku zderzenia się kultury słabszej z silniejszą, ta pierwsza ulega dezintegracji i najczęściej jest porzucana przez społeczność, która wybiera kulturę silniejszą. Tak było w przypadku zderzenie się kultury amerykańskiej z białą. Konsekwencją akulturyzacji może być synkretyzm kulturowy.
Synkretyzm kulturowy – to zjawisko polegające na łączeniu elementów wywodzących się z odrębnych kultur w jedną całość dzięki czemu powstają nowe zjawiska kulturowe. Szczególną rolę stanowi synkretyzm religijny – np. często po przyjęciu chrześcijaństwa, jego wyznawcy przypisywali chrześcijańskim świętym atrybuty przysługujące wcześniej rożnym lokalnym bóstwom.

CYWILIZACJA ISLAMU
Liczba wyznawców Islamu szacowana jest na 1 miliard 300 milionów ludzi . Arabia Saudyjska w Mekkce przyjmuje ok. 2 miliony ludzi rocznie. Religia powstała na początku VII w. naszej ery na półwyspie Arabskim. Za początek ery Muzułmańskiej uważa się rok 622 – jest to rok w którym prorok MUHAMMAT znany u nas MAHOMETEM musiał uchodzić z Mekki do Medyny. Muzułmanie posługują się kalendarzem księżycowym, ale od czasu proroka tamtejsze ludy zrezygnowały z dodawania lat przystępnych które wyrównywały cykl kalendarzowy. Ponieważ rok księżycowy jest krótszy od roku słonecznego ludy posługujące się kalendarzem księżycowym w ciągu kilkunastu lat dodawali do kilku lat dodatkowy miesiąc tworząc tzw. lata przystępne. Prorok odrzucił idee lat przystępnych i oba te kalendarze definitywnie się rozeszły.
Ośrodkiem cywilizacji muzułmańskiej jest Koran – Święta Księga zawierająca wg wiernych treść objawienia przekazanego z nieba przez Boga na ziemie za pośrednictwem archanioła Gabriela prorokowi. Tak wieżą Muzułmanie w języku arabskim. Koran stanowi też podstawę Prawa Murmańskiego znanej Szarłatem.
Druga świętą księga jest Sunna ( droga, tradycja) jest to zbiór hadisów. Sumici dodatkowo odwołują się do tzw. Sundii – droga – tradycja. Sundia stanowi zbiór Hadisy – to jest opowiadanie o tym, jak zachowywał się prorok w konkretnych sytuacjach życiowych spisanych na podstawie opowiadań towarzyszy proroka lub ich potomków. Chodziło o to, aby wierni mieli najlepszy z możliwych wzorzec zachowania. Autorytetu sunny nie uznają szyici. Podział wyznawców islamu
1. Tłem wielkiego pierwszego podziału na Szyitów i Suitów był spór o następstwo po proroku. Mniejszość nazywana później Szymitami uważała, że następstwo po proroku należy się jego kuzynowi Alemu(do najbliższych krewnych proroka), który był zarazem kuzynem, a potem synów jego i Fatimy, która była córką proroka. Mniejszość tą określano sziatali - partia Alego- stąd nazwa szyici. Większość nie uznała tej uzurpacji. Odłam większościowy określa się mianem sunnitów.
2. Tłem drugiego podziału było - Zróżnicowanie Islamu wynika także z różnic podłoża kulturowego istniejącego między w krajami, gdzie islam zdobył wpływ, które później przyjęły Islam. Stąd Islam w czarnej Afryce zwany Czarnym Islamem różni się od Islamu wersji Arabskiej czy islamu Europejskiego. Tak jak Islam w Indiach różni się od Arabskiego.
3.Tłem trzeciego podziału - był i jest stosunek do nowoczesnego świata. Islam bowiem, który w średniowieczu osiągnął apogeum swej potęgi, w późniejszym okresie popadł w zależność od zachodu. !!!!!!Część wyznawców Islamu uważała, że w świecie Islamu powinny być przeprowadzone reformy które pozwoliły by zniwelować obecny stan dzieląc świat Islamu od świata Zachodniego. W średniowieczu świat Islamu przodował zwłaszcza pod względem kulturowym i miał ogromny wpływ polityczne sięgające od Atlantyku do Azji południowo wschodniej.
W 19 wieku nastąpił upadek polityczny świata Islamu, który dostał się bezpośredni i pośrednio pod kontrolę świata zachodniego. Zwolennicy modernizacji uważali, że należy nie tylko prowadzić pochodzące z europy zdobycze organizatorskie – militarne, technologiczne ale także gospodarcze lecz także aby reformy się powiodły należy przyjąć pewne wartości świata obowiązujące na zachodzie. Na ten ostateczną postać jego dzielą się konserwatyści zwani także konserwatystami. Przyjmowanie jakichkolwiek elementów systemu wartości od świata zachodniego było nie do przyjęcia dla konserwatystów muzułmańskich, którzy uważali, że lekarstwem na dotychczasowe problemy musi być odnowa moralna Islamu.
Przykładem udanej modernizacji w świecie Islamu była i jest Turcja. Zasadnicze reformy wprowadza po I wojnie światowej Kamal Pasza - jego pomniki są postawione w całej Turcji - zwanego później Ataturkiem. Wprowadził on:
- alfabet łaciński w miejsce arabskiego, kalendarz zachodni w miejsce muzułmańskiego - Zastąpiono kalendarz księżycowy gregoriańskim- słonecznym.
- Pismo europejskie zamiast arabskiego a przede wszystkim rozdzielił sferę religijną od sfery świeckiej.
- Nadano prawa polityczne kobietom, nakazano muzułmanką zdjąć zasłony z twarzy. (Do dziś kobieta nie wolno wchodzić do urzędów i na Uniwersytet w chuście).
- Turkom nakazał przyjąć nazwiska, a sam przyjął Atatur.
- Nakazał stroje Europejskie i kapelusze typu panama.
- Wprowadził świeckie prawo na wzór europejski w miejsce szarłatu- prawo muzułmańskie [szarija to religijne prawo Islamu opierające się na Koranie i Surmie. Niemal w pełni prawo to obowiązuje w Arabii Saudyjskiej. W większości krajów muzułmańskich łączono pewne elementy prawa religijnego do prawa obowiązującego w danym kraju] w Turcji i wprowadzono na jego miejsce świeckie prawo.
Współczesnymi kontynuatorami reform Kumala- Ataturka są umiarkowani Islamiści, którzy postawili sobie za cel akcesję (przyłączenie)Turcji do Unii Europejskiej. Związku z powyższym zaostrzyli kary w kodeksie za tzw. Zbrodnię Honoru - zreformowali oni kodeks karny, kodeks prawa cywilnego.
ZBRODNIA HONORU takie zbrodnie popełnia się na kobietach które prowadza się niemoralnie (np. wystarczy spojrzenie, w społ. Kurdów). W krajach Muzułmańskich prawo Islamskie często we fragmentach łączone jest do prawa państwowego np. reguluje stosunki panujące w życiu rodzinnym, w Egipcie pozwala na poligamię (np. kobieta - żona daje w prasie ogłoszenie aby mąż znalazł sobie drugą żonę ponieważ ona nie jest w stanie zaspokoić jego wszystkich potrzeb).
Elementy przewagi mężczyzn nad kobietami w świetle prawa Islamu:
1. Mężczyzna może mieć cztery żony, ale kobieta tylko jednego męża, musi je jednocześnie, równo traktować.
2. Mężczyzna może ożenić się z muzułmanką lub żydówką, kobieta może poślubić tylko muzułmanina,
3. Słowo mężczyzny jest 2 razy więcej warte niż słowo kobiety (przed sądem).
4. Mężczyzna dziedziczy 2 razy więcej po rodzicach niż kobieta (kobieta może wydać pieniądze na swoje potrzeby, mężczyzna musi za nie utrzymać rodzinę).
5. Mężczyzna może rozwieść się z żoną wypowiadając trzykrotnie formułę „rozwodzę się z tobą" lub „porzucam ciebie", ale musi się upewnić, że ona nie jest z nim w ciąży.
6. Władza rodzicielska- mężczyzna ma pełną władzę .kobieta sprawuje opiekę nad córką do 9 lat, synem do 7 lat.
7. Mężczyzna może bić żonę ale żeby nie było widać- nie zostawiać śladów. Kobieta nie może bić męża nawet jeśli jest od niego silniejsza.
Filary Islamu
1. Wyznanie wiary (wypowiedziane intencjonalnie wobec świadków) w połączeniu z rytuałem obrzezania oznacza konwersję (przejście na Islam) nie ma Boga bez Allacha.
2. Modlitwa 5 razy dziennie twarzą zwróconą w kierunku Mekki (sałat) poprzedzona rytualnym obmyciem (chodzi o oczyszczenie), piątkowa popołudniowa w meczecie pod kierunkiem Imama.
3. Jałmużna-podatek dla ubogich, datek dla potrzebujących.
4. Post w miesiącu ramadan.
5. Pielgrzymka do Mekki — powinien ją odbyć każdy Muzułmanin przynajmniej raz w życiu, o ile go na to stać i pozwala mu na to stan zdrowia.

CYWILIZACJA CHIŃSKA
Cywilizacja chińska należy do najstarszych w sposób ciągły, rozwijających się kultur w świecie. Jej bazą jest obecnie społeczeństwo liczące ok. 1 miliard 300 milionów ludzi.
Społeczeństwo chińskie i kraj.
Chiny można podzielić na:

Chiny wewnętrzne Chiny zewnętrzne
- stanowią 40% obszaru,
- mieszka ponad 90% populacji, w tym
rdzenni Chińczycy zwani Hanarami,
- mniejszości stanowią kroplę w
Morzu Chińskim,
Charakter Chin wewnętrznych:
-doliny lessowe nadające się do upraw, przy czym na południu Ch. wew. występuje rolnictwo mokre (uprawa ryżu);
-średnio 2 plony w roku + poplon z warzyw;
-nie hoduje się dużych zwierząt gospodarczych;
-konsumuje się zboże bezpośrednio;
-ludzkie fekalia służą jako nawóz, ludzie jako siła pociągowa
W północnej części uprawia się rolnictwo suche (np. proso), konsekwencją jest dieta oparta na produktach zbożowych (do ryżu dodawane są warzywa i mikroskopijne ślady mięsa) - stanowią 60% obszaru,
- zamieszkują przede wszystkim
mniejszości narodowe, takie jak:
Tybetańczycy, Ujgurowie,
Mongołowie, Koreańczycy i inni,
- w coraz większej liczbie zamieszkują
na tych obszarach osadnicy chińscy,
- zamieszkuje ponad 5% populacji,
- dominuje gospodarka pasterska,
hodowlana,
- podstawą diety jest mięso i nabiał,
Ch. zew. to obszary niegościnne dla
człowieka (Tybet, Himalaje, Pustynia
Taklamakan, Pustynia Gobi)
Chiny nadmorskie Interior (wnętrze kraju)
to obszar intensywnego rozwoju kapitalizmu (najdzikszego pod słońcem, w kraju, który się mieni krajem socjalistycznym);
płace bardzo niskie – tania siła robocza;
Podstawą inwestycji w Chinach nadmor. są:
- oszczędności wewnętrzne
Chińczyków,
- inwestycje diaspory (życie w
rozproszeniu, poza obszarem
rodzinnego kraju, diaspora liczy 50
mln ludzi) chińskiej,
Inwestycje w latach 90-tych szacowano, że kontrolowały one aktywa liczące 2 biliony dolarów (dla porównania w USA 14 bilionów $)
dominowała w gospodarce Indonezji, Filipin, duże wpływy w Malezji i innych krajach.
Sprzyja temu system rodzinny –istnienie potężnych klanów, międzynarodowych firm, panują oni na rodzinnych stosunkach, pokrewieństwie.
Inwestycje zachodnie – ogromny rynek w tym kraju zdominowany jest przez tradycyjną gospodarkę, w której wielką rolę nadal odgrywa rolnictwo.

Chiny są największą potęgą demograficzną we współczesnym świecie.
Przez stulecia populacja chińska była stosunkowo stabilna. Liczyła ponad 400 milionów mieszkańców, tzn. przyrost naturalny był albo lekko ujemny albo lekko dodatni.
Kobiety chińskie rodziły dużo dzieci ale większość z nich umierała (choroby zabierały dzieci). Niewiele dojrzewało do wieku prokreacyjnego, a jeszcze mniej do wieku starczego.
Za rządów komunistycznyh Mao Zetonga (Wielkiego Sternika) od początku lat 50-tych do końca lat 70-tych populacja chińska podwoiła się. Ponieważ „Przewodniczący” nadał polityce ludnościowej Chin orientację pronatalistyczną (pronatus, prourodzeniową). Sprzyjała tej polityce poprawa stosunków zdrowotnych - szczepienia masowe. Doradcy Mao zwracali uwagę, że taka polityka ludnościowa sprawi, iż Chiny nigdy nie wyrwą się z zaklętego kręgu biedy i zacofania, ponieważ każdorazowa nadwyżka produktu narodowego brutto zostanie przejedzona przez pojawiającą się nadwyżkę ludności (demografia na cenzurowanym).
Eksperymenty w rolnictwie – podpowiadane przez Zw. Radziecki, np. gęstsze sianie zboża, co w efekcie dawało marne zbiory.
Po śmierci Mao Zetonga jego następca DENG XIAOPING dokonał zwrotów w polityce ludnościowej nadając jej orientację antynatalistyczną (antyurodzeniową; o 180o). Jej podstawą była zasada, że rodzina chińska opiera się na wzorcu: 4+2+1 tj. dziadkowie+rodzice+dziecko. Polityka jednego dziecka. Oznaczało to zamach (pogwałcenie) na podstawy socjalno – kulturowe rodziny chińskiej (pogwałcenie jednego z praw człowieka, że to rodzice decydują o liczbie dzieci a nie inni).
Instrumenty służące realizacji tej polityki:
• drakońskie kary za nadliczbowe dzieci
• limity urodzeń wyznaczone w danym obszarze
• konieczność zgody komitetu ulicznego na urodzenie dziecka
• podwyższenie wieku zwierania małżeństw (nie wolno było żenić się studentom)
• przymusowe aborcje w przypadku nadliczbowych ciąż
• styrylizacja kobiet (bez ich zgody)
• wywieszanie w zakładach pracy cykli miesiączkowych kobiet aby mogły się wzajemnie szpiegować
• propagowanie bezpiecznego seksu (zabezpieczenie)
• zabijano dzieci w łonie matki nawet przy bardzo zaawansowanej ciąży
• podniesienie wieku zawierania małżeństw – studenci nie mogli zawierać małżeństw do czasu
W rezultacie udało się doprowadzić do poważnego obniżenia przyrostu naturalnego wśród ludności chińskiej (w 2004r. na 1 kobietę przypadało 1,69 dziecka).
Polityka jednego dziecka wymuszona przez państwo drakońskimi metodami doprowadziła do pojawienia się niepokojących dysproporcji między płciami w społeczeństwie chińskim. Rodziny chińskie a zwłaszcza wiejskie preferowały i preferują chłopców.
Przyczyny:
 Socjalno – kulturowe – w społeczeństwie chińskim zwłaszcza na wsi brakuje rozbudowanego systemu emerytalno – rentowego; dlatego synowie stanowią dla rodziców rodzaj polisy ubezpieczeniowej na starość. Córka wychodzi za mąż i pracuje na teściów (mieć córkę, to tak jak oranie cudzego pola),
 Kulturowe – zachowanie ciągłości rodów w patriarchalnym społeczeństwie zapewnia syn. Obowiązkowy udział w ceremonii pogrzebowej rodziców. W Chinach żywy jest kult przodków zwłaszcza w Ch. południowych. Opiera się na wierze, że mogą oni wpływać na życie swoich potomnych a wpływ ten zależy od tego w jaki sposób został potraktowany po śmierci. Istnieje zatem wymóg starannego doboru miejsca pochówku. W czym pomagają tzw. geomanci (geomancja- magia ziemi, specjaliści od ziemi). W domach istnieją kapliczki z imionami do 4 pokolenia wstecz przed którymi pali się kadzidełka i robi pokłony. Współcześnie z powodu braku ziemi na cmentarze stosuje się kremację zwłok i składanie urn do domów pogrzebowych.
 Dziedziczenie ziemi (ostatnio zarówno w prawach kobiety) – Chłopców preferowano także w tradycyjnych Chinach. Gdy rodził się syn to w domu była radość a gdy dziewczynka to była żałoba. Córkom nadawano imiona: Trzecia Niepotrzebna, Czekając na Brata, Sprowadź Chłopca, Wielki Błąd.
Współcześnie nierównowaga między płciami sprawia, że rodzice owych rozpieszczonych jedynaków mają małe widoki aby zostać dziadkami. Ponieważ ich synowie już nie znajdują kandydatek na żony. To preferowanie synów jest konsekwencją wpływów tradycji konfucjańskich.
Etyka konfucjańska stanowi podstawę funkcjonowania społeczeństwa chińskiego (pod jej wpływem znajdują się także takie kraje jak: Tajwan, Korea Południowa, Singapur, Japonia).
Zasady konfucjanizmu:
1. we wszechświecie istnieje określony ład,
2. ludzie są z natury dobrzy,
3. złe postępowanie wynika z braku wiedzy lub dobrego przykładu,
4. człowiek powinien rozwijać się zarówno zewnętrznie jak i wewnętrznie (tak jakby był cały czas pod kontrolą),
5. rząd powinien być autorytetem moralnym dla społeczeństwa.

Stosunki między ludzkie określają tzw. porządki konfucjańskie:
1. poddany winien okazywać posłuszeństwo szacunek władcy czy władzy,
2. żona mężowi,
3. syn ojcu,
4. młodszy brat starszemu bratu,
5. młodszy przyjaciel starszemu przyjacielowi.
W rodzinie chińskiej najniższą pozycję w hierarchii chińskiej ma synowa. Jest ona podporządkowana całkowicie władzy teściowej i teścia.
Małżeństwa chińskie były aranżowane.
Współcześnie na wsi nadal rodzice mają wpływ na wybór partnera czy partnerki („młodzi ludzie mają prawo veta”)
W mieście sytuacja jest odwrotna, to młodzi wybierają partnerów.
Współcześnie Chińczycy zaczęli okazywać uczucia.
W Chinach nadal obowiązuje pismo ideograficzne czyli hieroglify. Występuje ok. 90 tys. Hieroglifów z czego 4-6 tys. znają ludzie wykształceni.
Program nauczania z lat 60-tych przewidywał 1,5 tys. znajomości pism. Hieroglif nie jest odpowiednikiem litery, zawiera całe segmenty.
Hieroglify uproszczono; są dwa systemy pisma, dlatego uczeni muszą znać oba. Komputeryzacja sprawiła, że opracowano specjalne oprogramowanie – 7 tys. znaków dostępnych w komputerze. W Chińskiej Republice Ludowej zreformowano hieroglify (uproszczono) i obecnie istnieją 2 systemy pisma hieroglificznego, ponieważ Tajwan pozostał przy starym systemie. Dlatego przygotowano oprogramowanie pozwalające na przekładanie tekstu z jednego systemu na drugi. Chińczycy mówią wieloma językami, które różnią się między sobą, stąd hieroglify pełnią rolę łączącą wszystkich Chińczyków niezależnie od języka jakim się posługują. Najbardziej rozpowszechniony jest dialekt mandaryński – posługuje się nim ok. 800 mln Chińczyków.

CYWILIZACJA JAPONII
Japończycy należą do najbardziej jednolitych pod względem etnicznym narodów na świecie. Jest to konsekwencja wyspiarskiego położenia, a co za tym idzie izolacji od napływu obcych elementów w większej liczbie. Japończycy potrafili jednak w trakcie swych dziejów dokonać wielokrotnie cennych zapożyczeń kulturowych. W starożytności najwięcej zaczerpnęli od Chińczyków. Przejęli bowiem od nich klasyczną poezję chińską, pismo hieroglificzne, a w ślad za nim sztukę kaligrafii oraz buddyzm. W XVI wieku kontakty z europejczykami zwłaszcza Hiszpanami, Holendrami, Anglikami i Portugalijczykami zaowocowały przyjęciem chrześcijaństwa przez pewną liczbe japończyków. Wkrótce jednak po zakończeniu wojen domowych chrześcijaństwo zostało zdelegalizowane. Na jego wyznawców spadały represje. Kościół przetrwał w podziemiu do momentu, kiedy w końcu XIX wieku ponownie został zalegalizowany.
Japończycy przyjęli od białych także broń palną. Broń palna po wojnach domowych także została zdelegalizowana z powodów kulturowych.
Największa fala reform miała miejsce w Japonii w dobie rewolucji Meji zapoczątkowanej w 1868 roku. W wyniku zamachu stanu obalono wówczas rządy szogunów tj. wodzów wojskowych, którzy rządzili Japonią od końca XII wieku.
Kolejną reformą polityczną było przywrócenie uprawnień cesarzowi, który wcześniej pełnił wyłącznie funkcję o charakterze rytualno-religijnym, np. sadzenie pierwszego ryżu, zbieranie pierwszego ryżu w całej Japonii.
Wprowadzono parlament i konstytucję na wzór zachodnich. W dziedzinie militarnej zniesiono armię samurajską i zastąpiono ja armią z poboru, w której służyli przedstawiciele wszystkich warstw społecznych. Największe zmiany odnotowano w dziedzinie kultury. Zastąpiono kalendarz księżycowy – kalendarzem słonecznym tj. zachodnim zwanym gregoriańskim.
Nakazano ścięcie mężczyznom tradycyjnych koków, lansowano nowa fryzurę – krótko strzyżone włosy oraz brody i wąsy na wzór zachodni, w czym przykład dał sam cesarz.
W dziedzinie ubioru propagowano stroje zachodnie, garnitury i krynoliny które wielu japończyków włożyło w miejsce tradycyjnych strojów np. kimona.
Wprowadzono do menu czerwone mięso w postaci gulaszu w restauracjach. Boże Narodzenie ustanowiono świętem państwowym, utrzymując jednocześnie przez pewien czas nadal zakaz wyznawania chrześcijaństwa.
Podstawą do prowadzenia reform były wzorce zachodnie, z którymi Japończycy zapoznali się za pośrednictwem licznych delegacji wysyłanych w tym celu do Europy i USA.
Japonia do czasu reform MEJI pozostawała ponad 2,5 wieku w izolacji – wszelkie kontakty z zachodem były zabronione.
Zniesienie klasy samurajów zaowocowało paradoksalnie ‘rozlaniem’ się etosu samurajskiego na całe społeczeństwo. Ostatnia fala reform w społeczeństwie japońskim przypadła na okres okupacji amerykańskiej. W Japonii po II wojnie światowej pod wpływem wzorców zachodnich Japończycy odeszli od dotychczasowego sposobu pojmowania czasu, tj. od systemu polichronicznego /wielookresowego/ w którym często teraźniejszość miesza się z przeszłością czy przyszłością i przeszli do systemu monochronicznego (jednoczasowego) w tym systemie czas jest liniowo podzielony na odcinki, w każdym odcinku planuje się pewne zadania. Szczególnie ceni się punktualność, harmonogramy i ich przestrzegania. Natomiast w systemie polichromicznym nie przestrzega się punktualności i harmonogramów.
Tradycyjna rodzina japońska to rodzina 3 pokoleniowa, jej cechą jest instytucja najstarszego syna, który dziedziczy interes po rodzicach i ma obowiązek zadbać o zamążpójście sióstr. W przypadku braku syna lub kiedy nadaje się on do tej funkcji można zaadaptować zięcia lub inną osobę. Rodzina japońska jest rodzina patriarchalną – żona idzie za mężem niosąc zakupy, kiedy w metrze jest miejsce siedzące siada mąż. Mąż jest prawnym opiekunem dzieci. Choć wychowaniem dzieci zajmuje się żona. Ideałem mężczyzny jest mężczyzna małomówny, powściągliwy jak dawny samuraj.
Idealna kobieta ma szczebiotliwy głos i dużo mówi. Kobieta dba o siebie przed małżeństwem i pop przejściu na emeryturę. Kobieta trzyma kasę czyli wydziela mężowi kieszonkowe na podpijanie z kolegami z pracy.
Małżeństwa w Japonii są często aranżowane, jak sami zainteresowani przejmują inicjatywę to rodzice wynajmują detektywów aby sprawdzić kandydata (długi, na co choruje, koreański dziadek dyskwalifikuje go jako kandydata).
Szacunek dla rodziców sprawia, że ich dzieci zwlekają często z zawieraniem związku oczekując na aprobatę rodziców. W Japonii funkcjonuje też konfucjonizm jak w Chinach – 5 zasad.
Społeczeństwo japońskie jest społeczeństwem w którym grupa dominuje nad jednostką tzn. że jednostka powinna okazywać solidarność z grupą do której przynależy. Stąd w Japonii istnieją liczne Stowarzyszenia: np. Stowarzyszenia Mieszkańców do których przynależność jest nie tylko wskazana ale też postrzegana jako obowiązkowa; Stowarzyszenia Absolwentów tych samych szkół – nawet filie zagraniczne.
Solidarność z firmą przejawia się często w spotkaniach po pracy, którym towarzyszy konsumpcja alkoholu.
Etos samuraja – samuraj popełniał samobójstwo ‘sepuku’ na rozkaz swego Pana, lub przed pójściem do niewoli. Długi miecz- to katana; płatnerze wykuwający miecze to dobro narodowe. Samuraj bez Pana to Ronin.
Samurajowie byli dobrze wykształceni, córki samurajów tez były wykształcone.

CYWILIZACJA INDII
Indie – to kraj będący drugim obok Chin potęgą demograficzną (być może niedługo pierwsza potęga demograficzna - w 1999 liczba ludności przekroczyła tam 1mld.) Indie to największa demokracja na świecie; jedna z najstarszych kultur.
Czynniki różnicujące przestrzeń kulturową Indii:
- języki w latach 70-tych w użyciu było ponad 1625 języków i dialektów, to są badania czeskich lingwinistów (niektóre znajdowały się na wymieraniu jak andramadyjski- mówiło nim ok. 1000 osób, na drugim biegunie język hindi – posługiwało się nim wówczas blisko 200 mln osób. Konstytucja Indii nadała status oficjalnie 14 językom, które należą do dwóch rodzin językowych. Rodzina języków drawidyjskich i indoeuropejskich. Do tych pierwszych drawidyjskich zalicza się tamilski, kanara, malajama, telugu. Do rodziny indoeuropejskich należą: assami, bengali, budżaradi, hindi, kaszmiri, marati, orija, endżabi, sanskryt (język święty podobnie jak hebrajski u Żydów), sindu i urolu.
- Mozaika etniczno-rasowa Indie stanowią mozaikę ludów pod względem etnicznym i rasowym. Obok np. białych Ariów (na pn. ) występują ludy Drawidyjskie (czarne na pd.) oraz mieszane Ario – Drawidowskie
Podziały religijne
- Hinduizm (zbitka pojęciowa, za która kryją się setki sekt, które wciąż powstają)
Islam (2 co do wielkości wspólnota muzułmańska), chrześcijaństwo, śladowo występuje buddyzm, który narodziła się w Indiach (współcześnie wyznaje go tylko 1% obywateli), a dominuje w Sri Lance, Japonii, Tybecie, Mongolii, Birmie i Tajlandii oraz wiele innych religii.
Czynniki kulturowe Indii
Indie są konglomeratem kultur powstałym w ciągu kilku tysięcy lat istnienia. W dziejach Indii wielka rolę odegrały najazdy obce z zewnątrz.
1. pierwszy, który odegrał ważną rolę to najazd indoeuropejskich Ariów, w głębokiej starożytności. Ariowie zepchnęli rdzennych mieszkańców Indii częściowo na płd., a częściowo wymieszali się z pierwotnymi mieszkańcami Drawidami (nie posiadają cech, którymi legitymują się murzyni afrykańscy np. szeroki nos). Ariowie wpłynęli na ewolucję wierzeń mieszkańców, nadali oni ostateczny kształt religii hinduskiej.
1. drugi najazd- miał miejsce w średniowieczu w X wieku i progu czasów nowożytnych, był dziełem muzułmanów. Skutkiem tego najazdu było powstanie największej wspólnoty muzułmańskiej na świecie. W przyszłości ceną za niepodległość Indii był podział kraju na Pakistan /część muzułmańską/ i Indie właściwe. Towarzyszył temu exodus ludności i masakry.
2. trzeci najazd – ‘Białych” europejczycy /na początku XVIII/. Z rywalizacji francusko- angielskiej zwycięsko wyszli Anglicy, którzy zawładnęli Indiami i których dziełem byłos tworzenie Indii w takim kształcie w jakim nigdy wcześniej nie istniały. Dziełem Anglików było zjednoczenie Indii pod swoja wodzą a instrumentem tego zjednoczenia były koleje i demokracja.
Społeczeństwo Indyjskie i czynnik demograficzny – do około połowy XX wieku populacja Indii była stosunkowo stabilna i liczyła około 300 mln osób. Obecnie co czwarty poród odbywa się w Indiach wg prognoz demograficznych jeśli utrzymują się obecne trendy ludnościowe w Chinach i Indiach , to w 2050 r. Indie prześcigną Chiny pod względem ludności. Eksplozja demograficzna była konsekwencją: masowych szczepień, względnej poprawy opieki medycznej, zniszczenia siedlisk komarów /co ograniczyło ‘wpływy malarii’/ a także ‘zielona rewolucja’ – dzięki niej wprowadzono bardziej odporne i wysokoplenne odmiany zbóż, co z czasem pozwoliło na zażegnanie głodu, choć nie oznaczało, że wszyscy jedli do syta.
Zwiększyła się przeciętna długość życia z około 30 w latach 30-tych do ponad 60 w latach 90-tych.
Jednym z powodów było utrzymanie się początkowo wysokiego wskaźnika rodności wśród kobiet, które nadal rodziły 6 do 8 dzieci, które najczęściej przeżywały /dawniej dożywało 1-3 dzieci/. Współcześnie według danych
z 2004 roku statystyczna kobieta Indyjska rodzi 2,85 dziecka. Nadal ma miejsce w Indiach progresja demograficzna (prosta zastępowalność pokoleń ma miejsce wtedy, gdy kobieta statystyczna rodzi 2,1 dziecka).
Indie podejmują działania w kierunku ograniczenia liczby urodzeń , czyli pohamowania przyrostu naturalnego. Politykę planowania rodziny sponsorują często państwa zachodnie i organizacje międzynarodowe. Nie mogą sobie jednak pozwolić za podobna politykę jaką stosują Chiny – bo są demokracją. Stąd przeważają działania o charakterze edukacyjnym i perswazyjnym. Wykorzystuje się np. fryzjerów; aktorów /scenki dotyczące prokreacji/. Organizuje się także festyny prezerwatyw i nadaje nim charakterystyczne nazwy np. ‘nocny kowboj’; ‘latynoski kochanek’. Zachęca się do sterylizacji – posiadających kilkoro dzieci.
W społeczeństwie hinduskim preferuje się synów, a dyskryminuje córki. Przyczyny socjalno-kulturowe:
1. brak rozbudowanego systemu emeryt-rentowego (ok. 70% społeczeństwa mieszka na wsi);
2. przedłużenie rodów w patriarchalnym systemie zapewnia tylko syn
3. udział w ceremonii pogrzebowej polegającej na podpaleniu stosu i rozbiciu czaszki w celu uwolnienia ducha
4. posagi będące przekleństwem, córce trzeba dać duży posag, bez posagu nie znajdzie męża i pohańbi rodzinę /formalnie posagi są zakazane ale tradycja jest silniejsza/. W konsekwencji narodziny syna oznaczają radość, a córki żałobę. Syna przysparza majątku rodzinie, córka wynosi majątek z rodziny.
W Indiach są małżeństwa kojarzone przez rodzinę. Nawet diaspora hinduska przestrzega zasady aby poślubić swoich, istotny jest posag. Preferowanie synów pociąga za sobą dyskryminowanie dziewcząt przez ich gorsze odżywianie. Ponadto powoduje także to, że powszechne stały się selektywne aborcje płodów żeńskich, bądź zabija się niemowlęta płci żeńskiej po urodzeniu. Stąd szacuje się, że liczba zaginionych kobiet w latach 90-tych mogła sięgać około 40 mln. Dąży się w rodzinach hinduskich do ograniczenia liczby córek. O przytrzymaniu przy życiu córki decyduje ojciec. W rezultacie w Indiach praktykuje się aborcje w przypadku stwierdzenia narodzin córki lub zabija się ja po urodzeniu. Sojusznikiem tej polityki stało się USG, prawo zakazuje ujawniania płci dziecka, ale w praktyce łamie się ten zakaz. W jednej z klinik na 8 tys. aborcji jedna dotyczyła chłopca. Skutkiem takiej polityki jest zawieranie małżeństw z coraz młodszymi partnerkami, wspomniane obyczaje skutkują gorszym traktowaniem dziewcząt, w rezultacie kobiety te cierpią na rożne schorzenia i często rodzą dzieci w tym chłopców cierpiących tez na rożne schorzenia. Na stosunek do dziewcząt w rodzinie nie ma wpływu stopień zamożności czy wykształcenie. W rezultacie na 1 tys. mężczyzn przypada 993 kobiety, wyjątek stanowi stan Kerala gdzie proporcje między płciami są stosunkowo równe.
Rozwody w Indiach należą do rzadkości, podobnie jak powtórne małżeństwa wdów. Wdowa w Indiach ma ciężki los, jest na dnie hierarchii rodzinnej, goli głowę, śpi na podłodze nie nosi biżuterii. Istniał obyczaj Sati, wdowa wchodziła na płonący grób męża i płonęła żywcem.
System kastowy
Demokracja największa na świecie system który dzieli ludzi wg urodzenia na gorszych lub lepszych i jest
wspierany przez religie. (hinduizm). Społeczeństwo hinduskie podzielone jest na 4 kasty: Bramini /kapłani/; Kszatriowie /rycerze/; Wajsiowie /kupcy, rzemieślnicy, rolnicy) oraz Siudrowie (robotnicy).
Wspomniane kasty stanowią pewnego rodzaju ramy w obrębie których funkcjonują tzw. „JATI” stanowiące właściwe grupy endogamiczne – to np. Plemię, ród, wspólnota zawodowa. Każda JATI posiada własny kodeks postępowania nazywany ‘dharmą’, który bardzo ściśle reguluje nie tylko sposób zachowania, ale ubierania, jedzenia. Przestrzeganie kodeksu jest podstawowym obowiązkiem człowieka danej JATI.
W zależności od przestrzegania tego kodeksu jednostka może się legitymować po śmierci złym lub dobrym Karmanem (bilans uczynków) od którego zależy przyszłe wcielenie, stąd najbardziej rygorystyczne przestrzeganie tych zasad jest w najniższych grupach. Ma to znaczenie ponieważ hindusi wierzą w reinkarnację czyli wędrówkę dusz. A to oznacza, że w przyszłym wcieleniu jednostka może odrodzić się w lepszej lub gorszej pozycji społecznej w zależności od Karmana. Na najniższym szczeblu drabiny społecznej znajdują się ‘niedotykalni’ daitami, Hajdzanami, Pariasi. Według szacunków do ‘niedotykalnych zalicza się około 160 mln mieszkańców Indii – pogardza się przeważnie nimi, wykonują najgorsze prace, otrzymują najniższe płace.
Niedotykalni są skalani od urodzenia, natomiast np. bramini mogą ulec skalaniu rytualnemu wskutek udziału w ceremoniach pogrzebowych, kontaktów z grzechami lub gdy padnie na nich cień niedotykalnych. Wówczas konieczne są rytuały oczyszczające ‘ablucje’-obmycia.
Nietykalność jak i system kastowy zostały w Indiach zniesione ale w praktyce przepisy te nie maja znaczenia , co uznali sami rządzący wprowadzając specjalny system kwotowy , który polega na oficjalnym rezerwowaniu części miejsc w parlamencie, w urzędach , i innych instytucjach publicznych dla nietykalnych i przedstawicieli najniższych kast czyli Siudrów.
Kult świętych krów
Krowy – rasy Zebu pełnią role taką jak na zachodzie traktor dostarczają siły pociągowej /woły zrodzone z krów/, nawozy z czego połowę przeznacza się na opał. Każda krowa ma swojego właściciela , który ja wypuszcza żeby się pożywiła.

AFRYKA
Afrykę można określić mianem zapomnianego kontynentu. Współczesna Afryka, zwłaszcza Afryka Subsaharyjska czyli czarna to obszar należący do najbiedniejszych na świecie, obok ubóstwa, plagą Afryki jest głód, choroby (AIDS, malaria), klęski naturalne (susze, powodzie, plaga szarańczy), wojny domowe i międzynarodowe; deficyt wody i niepohamowana eksplozja demograficzna. To jedyny kontynent gdzie nie udało się pohamować eksplozji demograficznej. 30 z 50 najbiedniejszych krajów świata znajduje się w Czarnej Afryce.
Szerzenie się prostytucji wynika często z gwałtownej urbanizacji i co za tym idzie nierównowagi między płciami, to powoduje wzrost zapotrzebowania na usługi seksualne. Sprzyja temu wędrowny charakter mężczyzn, np. kierowcy, górnicy.
Choroby: AIDS – liczba zarażonych ok. 25 mln, rocznie umiera od 1-2 mln, nazywana jest apokalipsą afrykańską. Przyczyny szerzenia się AIDS to: obyczaje seksualne i rozwiązłość, przesądy, np. że uprawiając seks z dziewicą można zwalczyć AIDS, szerząca się prostytucja; seks bez zabezpieczenia.
Zwalczenie tej jak i innych chorób utrudnia ubóstwo – budżet wielu państw przeznacza na ochronę zdrowia kwoty nieprzekraczające 10$ na osobę. Brak rozbudowanej służby zdrowia.
AIDS niszczy również tkankę społeczną tzn. powoduje wymieranie średniego pokolenia. Ponieważ ofiarami tej choroby są ludzie w średnim wieku , które umierając zostawiają dzieci. Obowiązek opieki nad sierotami przejmują najbliżsi krewni, często dziadkowie. W przyszłości dzieci tych sierot będą pozbawione dziadków zmarłych na AIDS.
Malaria – to choroba biednych, rocznie zapada na nią kilkaset milionów Afrykanów, umiera rocznie od 1-2 mln. Brak skutecznych sposobów zwalczania malarii.
Głód jedną z przyczyn jest zmiana struktury gospodarki rolnej zapoczątkowanej w czasach kolonialnych. Wówczas wielu rolników porzuciło produkcję żywności na rzecz uprawy roślin przemysłowych, tj. bawełna, palmy, orzeszki i inne na które zapotrzebowanie zgłosił zachodni przemysł. Niedostatek ziem uprawnych w Afryce, częste susze, wojny niszczące infrastrukturę rolną (irigacje), trudności w magazynowaniu plonów, szarańcza. Pomoc zagraniczna czasem jest niedźwiedzią przysługą.
Obrzezanie kobiet czyli klitorydektonia to rytuał polegający na okaleczeniu narządów rodnych kobiety, polega najczęściej na wycięciu łechtaczki i niekiedy warg sromowych. Wykonuje to „wiejska baba” zwana obrzezaczką posługując się żyletką, szkłem lub zaostrzoną blachą. Rana zszywana jest przy pomocy kolcy akacji lub żyłka wędkarską, pozostawia się jedynie niewielki otwór na wypływ płynów fizjologicznych. Noc poślubna to ponowne rozdarcie rany. Geneza tego rytuału jest niejasna, tłumaczy się go często strachem mężczyzn afrykańskich przed seksualnością kobiet, którą trzeba okiełznać. Panuje przekonanie, że obrzezana kobieta nie rozbije żadnego małżeństwa. Na świecie żyje około 130 mln obrzezanych kobiet. W samej Afryce co roku dokonuje się okaleczenia kolejnych 3 mln kobiet. W społeczeństwach praktykujących obrzezanie kobiet, nie obrzezana kobieta nie ma szans na zamążpójście. Obrzezaniu poddaje się dziewczęta w wieku od kilku do kilkunastu lat. Praktykują ten rytuał chrześcijanie i muzułmanie afrykańscy – nie jest zatem uzasadniony religijnie. W niektórych krajach afrykańskich kobiety zaczęły traktować obrzezanie jako symbol tożsamości afrykańskiej w obliczu ataków zachodu i poddają się temu rytuałowi w dorosłym wieku, jeśli nie były wcześniej obrzezane. W Egipcie obrzezanych jest blisko 96% kobiet w tym nie ma znaczenia wykształcenie, stopień zamożności oraz miejsce zamieszkania.
W Nigerii obrzezanych jest tylko 5% kobiet.
Wojny- źródła napięć i konfliktów zbrojnych tkwią w granicach ustalanych przez kolonistów europejskich, którzy nie uwzględnili lokalnych faktów kulturowych i etnicznych. W rezultacie dzieli się jednolite dotąd społeczności między różne kolonie np. Somalijczycy mieszkają w Etiopii, Kenii i Somalii. W ten sposób powstały przesłanki do wojen między Somalią a Etiopią. Bądź łączyły w jednej jednostce ludy które wcześniej się nienawidziły, np. Sudan zamieszkały jest na Płn przez muzułmańskich Arabów, którzy usiłują narzucić swoją dominację, także kulturową chrześcijańsko-animizmistycznemu murzyńskiemu Południu Sudanu. Ponadto Południe było tradycyjnie obszarem na którym Arabowie polowali od wieków na niewolników. Te tereny złączono w jedno państwo.
Największe masakry miały miejsce współcześnie w 1994 r. w Ruandzie – w ciągu 100 dni wymordowano 800 tys ludzi w 7,5 mln społeczeństwie. Była to rzeź dokonana przez plemię Hutu na plemieniu Tucjii – dawnych władcach Ruandy. Najkrwawsze konflikty w Ruandzie sprowokowane zostały przez Belgów, którzy poparli członków społeczności Hurtu, stanowiącej 85% populacji a Tucji którzy od dawna sprawowali rządy w tym kraju . od tego momentu co kilka lat wybucha w Ruandzie miały miejsce masakry Tuccich, których część uciekła do sąsiedniej Ugandy.
W 1990r. Armia złożona z uciekinierów wtargnęła do Ruandy ale jej sukcesy zostały zahamowane przez Francje. W 1994 r. władze Ruandy przygotowały i zrealizowały na szeroką skale masakrę Tuccich i umiarkowanych Hutu.
Kolejna tragiczna wojna domowa to Kongo. O tym konflikcie mało było słychać a pochłonął 4mln ofiar.
Pierwsze ciche ludobójstwo w Kongo miało miejsce w XIX w i pochłonęło wiele ofiar, prawie się o nim nie mówiło.
Obecnie wielka masakra trwa w Darfurze (Suadan), gdzie zginęło blikso 300 tys ludzi a ok. 2 mln uciekło w głąb kraju.
W Afryce często praktykowane są małżeństwa poligamiczne, przy czym zawarcie wymaga od męża przekazania daru ślubnego. W przypadku wsi pasterskich w Afryce wsch. Dar ten przekazywany jest w postaci bydła, bez krowy jest się niczym. Zrodziło to szereg konfliktów w skutek napaści mającej na celu uprowadzenie krowy sąsiada. Coraz częściej używana jest bron palna i dochodzi do łamania respektowanych wcześniej zasad np. unikania kobiet i dzieci. Główny ciężar rodzin afrykańskich spada na kobiety , które poza tym obciążone są obowiązkami w tym np. dostarczaniem wody z odległych źródeł.
W Afryce powszechna jest wiara w czary .Wyróżnia się dwa rodzaje czarowników:
- pierwszy to czarownik, którego moc wynika z urodzenia i ma nieograniczona moc szkodzenia. Zwykle nieszczęście dotyka całą rodzinę osoby, na która został rzucony czar.
- Drugi czarownik to wyuczony rzemieślnik który stosuje specjalne obrzędy w celu rzucenia czarów.
W RPA praktykuje czary 250tys. osób maja swoje biura.
W Etiopii powszechna jest praktyka wydawania za mąż kilkuletnich dziewczynek za dorosłych mężczyzn (15 lat to stara panna). Praktyki te są powodem schorzeń na skutek podejmowania zbyt szybko współżycia.
W Afryce państwo postrzegane jest jako organizacja represyjna, która nie tylko nie zapewnia obywatelom ochrony i dostępu do podstawowych usług socjalnych jak szkoła, opieka zdrowotna, ale za pośrednictwem np. niepłatnych żołnierzy zajmuje się rozbójniczym ściganiem haraczy.