Przyczyny konfliktów między zwolennikami a przeciwnikami globalizacji na świecie

Globalizacja to termin określający procesy i zjawiska wynikające ze wzrostu międzynarodowej wymiany handlowej, kulturowej oraz w pewnym zakresie i znaczeniu również współpracy politycznej między państwami. Jest to proces polegający na zanikaniu lub zmniejszaniu się barier handlowych czy kulturowych. Choć z pewnymi cechami globalizacji możemy się spotkać już w historii minionych epok historycznych, to jednak proces ten znacznie przyśpieszył w wieku XX, który był niejako przełomem pod tym względem, a sam termin globalizacja rozpowszechnił się w latach 50-tych ubiegłego wieku.

Globalizacja, jak ogromna większość procesów dotyczących przemian kulturowych, czy gospodarczych ma zarówno pozytywne jak i negatywne strony, budzi zarówno mniej lub bardziej uzasadnione obawy jak i pewne nadzieje na lepszą przyszłość, oraz jako zespół pewnych przemian politycznych rodzi konflikty między jej zwolennikami a przeciwnikami.

Zwolennicy globalizacji często przypominają, że procesy jakie obejmuje to zjawisko znacznie wpłynęły i dalej wpływają na polepszenie warunków sprzyjających rozwojowi nauki i techniki, chociażby poprzez znoszenie barier komunikacyjnych i polepszenie przepływu informacji na świecie. Proces ten nie tylko stwarza nauce i technice lepsze warunki do rozwoju, ale też ułatwia ludziom pełniejsze z nich korzystanie. Inne korzyści wiążące się ze zjawiskiem globalizacji to m.in. potencjalne możliwości skuteczniej walki z biedą na świecie, czy pojawianie się nowych dróg rozwoju gospodarczego. Często przypomina się też, że wskutek zmian globalizacyjnych następuje znaczna poprawa współpracy między państwami, co idąc dalej powoduje wzrost tolerancji dla innych narodowości, ras, religii, przekonań wszelkiego rodzaju czy światopoglądów. Dzięki większej tolerancji i mniejszej ksenofobii w znaczącym stopniu spada ilość różnego rodzaju konfliktów, więc inaczej mówiąc globalizacja sprzyja zachowaniu pokoju na świecie. Kolejną rzeczą na jaką zwolennicy tego zjawiska chętnie zwracają uwagę jest uniezależnienie gospodarki od zawirowań politycznych, dzięki czemu ma ona stabilniejsze warunki dla rozwoju. Globalizacja zwiększa także możliwości jednostki jeśli chodzi np. o zrobienie kariery otwierając jej nowe rynki pracy. Korzyści wynikających z omawianego procesu jest naprawdę wiele. Jest ich na tyle dużo, że nie sposób nawet wszystkich wymienić a co dopiero dokładnie opisać.

Po drugiej stronie barykady stoją natomiast przeciwnicy globalizacji zwani antyglobalistami. Podkreślają oni negatywne strony i problemy jakie rodzi globalizacja. Ludzie ci uważają, że problemy te są znacznie poważniejsze niż wyżej wymienione korzyści. Do najchętniej wymienianych argumentów antyglobalistów należy bardzo szybkie zwiększanie się dysproporcji między bogatymi a biednymi, które jest skutkiem tego procesu – globalizacja powoduje pogłębianie się podziałów społecznych. Inne problemy to niszczenie rodzimej konkurencji państw rozwijających się, czy stwarzanie warunków ograniczających wpływ społeczeństwa na rządy. Tutaj rolę społeczeństwa przejmują powoli wielkie korporacje, z którymi coraz bardziej muszą liczyć się politycy, co z kolei sprzyja tworzeniu prawa służącemu właśnie tym korporacjom. W ten sposób zapomina się o człowieku. Antyglobalistom nie podoba się też samo promowanie konsumpcyjnego stylu życia. Twierdzą oni m.in., że powoduje to utratę tradycyjnych wartości i upadek moralny społeczeństw na wielką skalę. Inne negatywne strony to marginalizacja państw biedniejszych, której często towarzyszy brak możliwości rozwoju. Przeciwnicy globalizacji często mówią też o zwiększeniu ryzyka utraty pracy – argument ten jest często powtarzany choćby przez polskich antyglobalistów. Idee antyglobalistyczne często też wiążą się z ochroną środowiska – skutki globalizacji mają ponoć wpływać destrukcyjnie na środowisko naturalne. Często też mówi się o utracie tożsamości narodowej. Co ciekawe przeciwnicy globalizacji twierdzą, że paradoksalnie może ona powodować nasilenie się konfliktów na tle etnicznym i wzrost ksenofobii oraz uprzedzeń rasowych, czy narodowościowych – dysproporcja między bogatymi a biednymi krajami zmusza mieszkańców tych drugich do masowej emigracji do krajów bogatszych, co może rodzić właśnie takie problemy, gdyż zbyt duża liczba imigrantów, którzy najczęściej stanowią tanią siłę roboczą pozbawiają rynku pracy rodzimych mieszkańców danego państwa.

Oprócz typowo pozytywnych i negatywnych skutków globalizacja ma też efekty, o których ocenie decyduje punkt widzenia oceniającego. Do takich efektów należy chociażby ujednolicenie kultury wielu społeczeństw, które co prawda sprzyja przepływowi informacji i idei między narodami, ale też w jakimś stopniu niszczy tradycyjne kultury. Innym przykładem takich niejednoznacznie klasyfikowanych skutków tego procesu jest dobrze wykorzystywana szansa szerzenia na świecie demokracji. Na pierwszy rzut oka to bardzo wartościowe i szlachetne działanie, ale kiedy zastanowimy się nad kulturą czy systemem wartości wyznawanym przez mieszkańców takich nawracanych na „jedynie słuszny” ustrój narodów, nie wszystko staje się takie proste. Nawracane społeczeństwa często przez wiele wieków funkcjonowały w swoich kulturach ściśle powiązanych z religią i ustrojem państwa. Pytanie czy wprowadzanie w nich na siłę demokracji jest na pewno dobrym rozwiązaniem wydaje się na miejscu. Tym bardziej jeśli uwzględnimy to w jaki sposób zazwyczaj odbywa się taka demokratyzacja państwa, a także fakt, że najczęściej mocarstwa, które się za to zabierają mają zawsze też inne motywy swoich działań, często o wiele mniej szlachetne, jak na przykład dostęp do taniej ropy naftowej.

Podsumowując globalizacja niesie zarówno wiele korzyści jak i zagrożeń i problemów. Niektóre efekty tego procesu mogą być wręcz całkowicie inaczej oceniane w zależności od wyznawanych wartości. To właśnie hierarchia wartości jednostki definiuje jej pogląd na procesy globalizacyjne. To właśnie różnice w tej hierarchii przyczyniają się do powstawania konfliktów między zwolennikami globalizacji a antyglobalistami. Jest to bardzo istotny fakt, zważywszy na to, że globalizacja stwarza warunki sprzyjające procesom dalszej globalizacji. To swoisty samonapędzający się mechanizm, który może doprowadzić w przyszłości do zaostrzenia tych konfliktów.