Pojęcie budżetu

Budżetu to roczny plan (zestawienie ) dochodów i wydatków władzy publicznej. Ustawa o finansach publicznych wprowadza bardziej rozbudowaną definicję:
Budżet państwa jest rocznym planem dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów: organów: władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa, sądów i trybunałów, administracji rządowej. Uchwalany w formie ustawy budżetowej na okres roku kalendarzowego. Zawierająca: zestawienie przychodów i wydatków zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych i środków specjalnych, plany przychodów i wydatków państwowych funduszy celowych, zestawienie dotacji dla państwowych agencji i fundacji z udziałem Skarbu Państwa.
Budżet, jako ogólna instytucja finansowa, jest tworzony i rozdysponowywany za pomocą różnych instrumentów typu dochodowego i wydatkowego. W przypadku dochodów są to przede wszystkim podatki, opłaty i inne daniny publiczne. W odniesieniu do wydatków są możliwe do zastosowania różnych formy alokacji środków budżetowych, takich jak dotacje, subwencje, subsydia i inne. Budżet stwarza możliwość wykorzystywania instrumentów finansowych do wywoływania określonych zachowań podmiotów powiązanych z nim przez dochody lub wydatki.
Budżet jest aktem prawnopolitycznym. Odzwierciedla założenia i cele polityki społeczno-gospodarczej państwa w danym okresie i jest głównym narzędziem ich realizacji. Znajdują się w nim odbicia dominujące poglądy polityczne odnośnie do interwencjonizmu gospodarczego, wyrównywania dysproporcji w dochodach ludności, zaspokajania potrzeb społecznych. Ich wyrazem jest rozłożenie obciążeń na rzecz budżetu, struktura wydatków publicznych, a przede wszystkim zakres redystrybucji budżetowej.
Budżet jednostki samorządu terytorialnego jest uchwalany w formie uchwały budżetowej na rok budżetowy, który pokrywa się z rokiem kalendarzowym. Uchwała ta stanowi podstawę gospodarki finansowej danej jednostki. Z prawnego punktu widzenia budżet stanowi załącznik do uchwały budżetowej. Jego charakter prawny jest zróżnicowany. Po stronie wydatków i rozchodów budżet jest zbiorem upoważnień, a zarazem granicą wydatków na określone w nim cele i środki działania. Ustawa o finansach publicznych przewiduje także możliwość określania w budżecie wydatków związanych z wieloletnimi programami, w tym programami inwestycyjnymi.