FORMY INTEGRACJI INSTYTUCJONALNEJ:
Praktyka integracji w gosp. światowej doprowadziła do wypracowania następujących form integracji instytucjonalnej.
a) strefa wolnego rynku – najprostsza forma realizacji idei integracji gosp., oznacza zniesienie barier celnych i ograniczeń ilościowych w wymianie między krajami członkowskimi, a każde z państw stosuje własną polit. handlową w odniesieniu do partnerów z poza sfery.
b) Unia celna – kraje członkowskie unii celnej nie tylko w pełni liberalizują wzajemne obroty handlowe lecz dodatkowo ujednolicają poziom stawek celnych oraz innych barier w stosunku do krajów nie członkowskich ; prowadzą ponadto wobec państwa trzecich (nie członkowskich) wspólną polit. handlową. Można mówić w ramach unii celnych o preferencyjnym i dyskryminacyjnym działaniu cła unii celnej.
Unia celna wywiera dwojaki wpływ na handel zagraniczny krajów członkowskich, wywołuje efekt przesunięcia i efekt kreacji handlu.
c) wspólny rynek – oznacza tylko zniesienie ceł we wzajemnych obrotach i wprowadzeniem wspólnej charyzmy wobec krajów trzecich, lecz także swobodę przepływu kapitału i zasobów pracy w obrębie ugrupowania integracyjnego.
d) Unia walutowa – polega na wprowadzeniu dla całego obszaru integrujących się krajów wspólnej waluty lub ewentualnie wprowadzenie kursów sztywnych.
e) Unia ekonomiczna (gospodarcza)
f) Unia polityczna