Administracja publiczna

PRAWO ADMINISTRACYJNE

Administracja publiczna – jest to przyjęta przez państwo i realizowane przez jego zawisłe organy a także organy samorządu terytorialnego, zaspokojenie zbiorowych i indywidualnych potrzeb ludzkich wynikających ze współżycia w społeczeństwie.
W podanym znaczeniu prawo administracyjne składa się z 3 części:

1. Prawo o ustroju administracji publicznej jest to tzw. prawo ustrojowe.
2. Prawo materialne.
3. Prawo procesowe czyli proceduralne.
Źródła prawa administracyjnego dzieli się wg dwu głównych kryteriów:

1. Wg pozycji organu który wydaje dany akt prawny, są to
• akty stanowione przez centralne konstytucyjne organy władzy publicznej, czyli konstytucja, ratyfikowana umowa międzynarodowa, ustawa rozporządzenie z mocy ustawy, rozporządzenia.
• Akty wydawane przez organy terenowe, nazwane lokalnymi źródłami prawa lub aktami prawa miejscowego.

2. Wg drugiego kryterium czyli, wg mocy obowiązywania tych źródeł dzielimy je:
• na akty powszechnie obowiązujące zgodnie z art. 87 Konstyt.
• na akty prawa wewnętrznego systematyzowane wg art. 93 Konstyt.

Źródła niezorganizowane.
Źródła te należą do tzw. porządku otwartego w którym zmiany dokonuje się w sposób nie założony
z góry, niekontrolowany. Źródła te zależą od wielu czynników społecznych, polityki, gospodarki itd.

Źródła

1) Różnego rodzaju odesłania stosowane w praktyce administracyjnej.

Nieprzestrzeganie tych kwalifikatorów prowadzi:

a. do niepełnego wyjaśnienia sytuacji prawnej danej jednostki co oznacza pominięcie norm do których przepis prawny odsyła a więc jest naruszeniem prawa
b. do żądania przez administrowanego czy podmiot będący w danej strukturze administracji aby rozstrzygający sprawę zachował się zgodnie z tymi odesłaniami, niezastosowanie się do tych norm jest traktowane tak samo jak naruszenie norm prawnych wyrażonych wprost.

Odesłanie te znajduje się w szeregu przepisach prawa materialnego , są to np. odesłania do względów życiowych i społecznych , zasad sprawiedliwości społecznej, równości, moralności itd.
Mają one także kształt normy zadaniowej, gdy mowa jest o sprawności działania organu, odwołuje się do sfery politycznej jak np. w ustawie z 1998 r. o administracji rządowej w województwie gdzie mowa jest że wojewoda realizuje politykę rządu.

2) Zwyczaj – jest to pozaprawny nawyk postępowania przestrzegany praktycznie w obrębie danej struktury administracyjnej w podobnych sytuacjach i w określonym czasie.
To jednolite stosowanie, długotrwała praktyka w tej mierze („consuetudo”) rodzi przekonanie że tak czyniono zawsze, a więc że taka praktyka jest prawnie nakazana („opinio iuris”) .
W przepisach prawa materialnego spotykamy np. odwołanie się do pochówku zgodnie z obyczajami morskimi.)
Spotykamy również przypadki gdy następuje odwołanie do zwyczaju dotyczącego nazwy imion, czy nazwisk, gdy chodzi o wykwaterowanie osoby zakłócającej porządek, lub uznanie gospodarstwa za podupadłe.

Prawo administracyjne jest częścią prawa publicznego

Prawo publiczne – adresat działań władz publicznych co do zasady nie ma wpływu na treść stosunku prawnego gdyż na podstawie przepisów jednostronnie kształtuje go organ administracji

Prawo prywatne – strony stosunku prawnego same kształtują treść tego stosunku

Stosunek prawny – to układ wzajemnych zależności pomiędzy podmiotami dotyczącymi ich praw i obowiązków
Prawo publiczne jest jednolite dla wszystkich

Prawo administracyjne – jest to zespół norm regulujący działalność administracyjną / administrację w sensie przedmiotowym/ lub prościej szerzej prawo administracyjne jest to prawo które normuje administrację publiczną.
Administracja publiczna – jest to przejęte przez państwo i realizowane przez jego zawisłe organy a także przez organy samorządu terytorialnego zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli wynikających ze współżycia ludzi w społeczności.

Władztwo – drugi z podstawowych sposobów definiowania prawa administracyjnego opiera się na uwzględnieniu szczególnej cechy tego prawa tj cechy władztwa, obrazującej możliwość jednostronnego rozstrzygania sytuacji indywidualnych , rozstrzygania trwałego trwałego obowiązującego wszystkie podmioty prawne w państwie oraz zabezpieczonego przymusem państwowym w razie gdy treścią rozstrzygnięcia jest nałożenie obowiązku.
Prawo administracyjne jest to prawo które zawiera element władztwa.
Prawo administracyjne ma rozległy zakres regulacji i odnosi się do różnych kategorii rzeczowych
Kryterium rzeczowe temat na który jest sprawa

Prawo administracyjne ma hierarchię źródeł prawa
• konstytucja /źródło prawa administracyjnego/
• ustawy /ratyfikowane umowy międzynarodowe/
• akty prawa miejscowego
• prawo wewnętrznie obowiązujące
• źródła niezorganizowane/to co niżej musi być zgodne z tym co jest wyżej/
lex specjalis derogat lego generali – prawo szczególne uchyla prawo ogólne to nie przeczy hierarchii źródeł prawa
kodeks prawy – lex generali
o pracownikach urzędów państwowych - lex specjalis
tylko prawo powszechnie obowiązujące może być podstawą prawną wydającą decyzje w stosunku do obywatela i innych podmiotów które nie sa podporządkowane organizacyjnie i służbowo organowi wydającemu akt

normy prawa ustrojowego – regulują wszystkie najważniejsze elementy administracji publicznej jako organizacji dotyczą więc tworzenia i obsadzania organów administracyjnych i ich urzędów budowy wewnętrznej oraz wzajemnych relacji poszczególnych struktur organizacji.

Normy prawa materialnego określają 1. gdy realizacja prawa następuje przez wydanie decyzji – organy właściwie do jej wydania a także określają treśc decyzji co do praw i obowiązków przydawanych lub nakładanych 2.gdy stosunki prawne /prawa i obowiązki/ powstają z mocy prawa – ustalają skutki nieprzestrzegania norm tego prawa

Normy prawa procesowego – regulują tok czynności podejmowanych a/ przez organy określone prawem ustrojowym w celu b/realizacji norm prawa materialnego zarówno wtedy gdy regulują wydawanie i kontrolowanie decyzji administracyjnych jak i wtedy gdy regulują tok czynności podejmowanych w celu przymusowego wykonania decyzji administracyjnych

Prawo powszechnie obowiązujące:
Konstytucja atr.8 konstytucji /stosowanie konstytucji wprost/
• Ratyfikowane umowy międzynarodowe
• Akty prawa miejscowego
• Rozporządzenia
• Rozporządzenia z mocą ustawy
• Prawo wewnętrznie obowiązujące – katalog otwarty:
• Uchwały rady ministrów min art. 93 konstytucji
• Zarządzenia wydawane przez właściwe ograny
Prawo to obowiązuje podmioty podległe organizacyjnie organowi który wydał akt celem jest kierowanie strukturą organizacji

Katalog zamknięty w prawie powszechnie obowiązującym – żaden inny akt normatywny nie może stać się powszechnie obowiązującym, każdy z tych aktów może być wydany przez konkretny organ

Prawo wewnętrznie obowiązujące – katalog otwarty
-uchwały rady min art. 93 konstytucji
- zarządzenia wydawane przez właściwie organy
Prawo to obowiązuje tylko podmioty podległe organizacyjnie organowi który wydał akt celem jest kierowanie strukturą organizacji

Racjonalny pracodawca – to taki pracodawca który wydaje przepisy spójne i nie sprzeczne oraz posiadające obiektywny sens.
Założenia odnoszące się do stanowienia prawa:
• Założenie racjonalnego ustawodawcy
• Założenie zupełności systemu prawa
• Założenie hierarchiczności systemu prawa

Charakterystyczne cechy i systemu źródeł prawa administracyjnego;
• rozległość regulacji prawnej zależy od; szerokiego zakresu rzeczowego i od specyfiki norm blankietowych w prawie administracyjnym
• najliczniejsza grupa najróżnorodniejszych aktów normatywnych w systemie prawa
• rozbudowane systemy prawa wewnętrznego
• występowanie katów prawa miejscowego, organy stanowione, organy terenowe wydają causa – sprawa
• występowanie aktów generalnych, stosowanie prawa tzw. Prawo powielaczowe, wytyczne, polecenia

deliminacja / podział/ źródeł prawa
• prawo powszechnie obowiązujące art.87,94,234 konstytucji
• prawo wewnętrznie obowiązujące art.93 konstytucji
• swoiste źródła prawa:akty polityki administracyjnej, normy techniczne, polskie normy ustalane przez polski komitet normalizacyjny
• źródła niezorganizowane

akty polityki administracyjnej – są to normy prawne o charakterze programującym zawierajace plany i zamierzenia administracji, nie stanowią one źródeł roszczeń dla obywateli a organy administracyjne są związane nimi w sposób nie bezwzględny.
III CZĘŚCI:
• I opis stanu technicznego
• II wyznaczenie celów
• III określenie środków do realizacji celów

Zwyczaj – w rozumieniu utartej polityki postępowania nie mieści się w konstytucyjnym systemie prawa ale może być pomocniczy w interpretacji

Doktryna – nauka prawa jest źródłem prawa
Orzecznictwo – wyroki sadów nie sa źródłami prawa ale wyznaczają linię postępowania w danym przypadku

Promulgacja źródeł prawa administracyjnego
• promulgacja oficjalnie rządowe ogłoszenie aktu normatywnego
• ogłoszenie źródeł prawa powszechnie obowiązującego jest warunkiem ich obowiązywania

Publikatory
• publikatory – dziennik ustaw
• konstytucje
• rozporządzenia z mocą ustawy wydane przez prezydenta RP
• rozporządzenia

monitor polski – dziennik urzędowy RP
stosowany do prawa wewn obowiązującego oraz do orzeczeń

dzienniki resortowe – dziennik urzędowy prezesa głównego urzędu statystycznego
- wojewódzki dziennik urzędowy stosowany do prawa miejscowego

inne sposoby ogłaszania publikacji:
-publikacja w sposób zwyczajowo przyjęty na danym terenie – akty prawa msc zawierające przepisy porządkowe
-publikacja w środkach masowego przekazu rozporządzenia porządkowe

problem braku regulacji prawnej
• jeżeli coś nie jest unormowane to znaczy że jest indyferentne , nie jest doniosłe prawnie
• brak regulacji jako luka w prawie

faktyczna niekompletnośc systemu prawnego

luki w systemie administracyjnym

luka to taki niedostatek prawa który uniemożliwia bądź utrudnia rozstrzygniecie konkretnego przypadku przy zastosowaniu obowiązujących przepisów prawa

działanie w warunkach luki prawne w admin.

Amin prawie admin niedozwolone jest działanie;
-obok prawa praeter legem
-bez podstawy prawnej – prawem kaduka iure caduco
-sprzeczne z prawem contra legem
w prawie administracyjnym nie ma analogii

Luki w prawie administracyjnym

Luka – to taki niedostatek prawa który uniemożliwia bądź utrudnia rozstrzygnięcie konkretnego przypadku przy zastosowaniu obowiązujących przepisów prawa

W prawie administracyjnym niedozwolone jest działanie;
- obok prawa praeter legem
- bez podstawy prawnej – prawem
w prawie admin nie ma analogii!!!

Kompetencja – to warunek działania administracji język prawny wchodzi w kolizję z językiem potocznym, kompetencja – mający podstawę prawną do podjęcia działania i składa się z III elementów:
-kto działa
-kiedy działa
-w jakiej formie działa
brak któregokolwiek któregokolwiek elementów powoduje bak kompetencji
- kto działa:
właściwość rzeczową / co dany organ robi/
właściwość miejscową / na jakim obszarze dany organ działa/
-kiedy działa / działanie na wniosek i działanie z urzędu/

brak podstawy prawnej wyrażonej w prawie pozytywnym uniemożliwia działanie organu administracyjnego

Prawo pozytywne – prawo które możemy zobaczyć, dotknąć
Zasady słuszności – nie sa prawem pozytywnym valeslaf low

Art. 7 organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach państwa

Minimum regulacji prawnej stanowią przepisy prawa ustrojowego, do właściwości rady gminy należą wszystkie spawy pozostające w zakresie działania gminy o ile ustawy nie stanowią inaczej



Prawo administracyjne:
• Prawo formalne – KPA – jak robię
• Prawo materialne – co robię
• Prawo ustrojowe – jak działają organy i jak są zorganizowane organy

Przyczyny luk w prawie administracyjnym:
• zmienośc sytuacji faktycznych
• niedoskonałość języka / zwroty nieostre/
• niechlujstwo pracodawcy
• uchylenie aktu normatywnego i niepowołanie w to msc nowych przepisów
• brak kompleksowych zmian w prawie
• niespójność polityczna rządzenia

analogia w prawie

• podejmowanie czynności pranych w oparciu o przepisy regulujące podobne przypadki
• analogia legis wnioskowanie z przepisów prawa
• analogia Jurij wnioskowanie z całości prawa i jego ogólnych zasad

analogia w prawie administracyjnym

• prawo karne / bezwzględny zakaz analogii/
• prawo cywilne / dopuszczalność a nawet szerokie stosowanie analogii/
• prawo admin /nie dopuszcza stosowania analogii/

zadane publiczne- jest sensem istnienia administracji publicznej jest uprawnieniem i obowiązkiem

• regulacja konstytucją i ustawami
• przepisy prawa miejscowego miejscowego i rozporządzenia mogą w granicach ustaw konkretyzować regulację
• przepisy określają organy kompetentne do działania
• przepisy określają beneficjentów
• przepisy określają formy wykonywania zadań
• kompetencje mogą być związane lub dyskrecjolane /uznaniowe/
• przepis określa kompetencje w zakresie realizacji zadania publicznego określa zarówno obowiązek jak i uprawnienia do dzialania

zadanie publiczne – jest to zaspokajanie potrzeb zdrowych obywateli i ich indywidualnych potrzeb wynikających ze współżycia ze społecznością

beneficjent – osoba otrzymująca świadczenia

przymus państwowy – wykonanie w ramach stosowania władztwa administracyjnego czynność faktycznie prawnie majace na celu zmuszenia adresata do określonego zachowania się, czynności te mogą gdyż wykonane przy użyciu siły fizycznej przez organy o kompetencji specjalnej w granicach prawa
Pojęcie organu administracji publicznej.
Organ administracji publicznej – zasadnicza jednostka składowa administracji w sensie podmiotowym.
Organ administracji publicznej- osoba lub grupa osób znajdująca się w strukturze organizacyjnej władzy publicznej powołana do realizacji norm prawa administracyjnego w granicach przyznanych przez prawo kompetencji, wyposażona w odpowiednie środki materialne i ludzkie.
Kodeks postępowania administracyjnego (KPA) przez pojecie organu administracji publicznej rozumie: Premiera, ministrów, szefów centralnych organów administracji rządowej oraz wojewodów, a także działające w ich imieniu lub we własnym imieniu inne terenowe organy administracji rządowej (zespolonych i niezespolonych), organy jednostek samorządu terytorialnego oraz podmioty powołane z mocy prawa do załatwiania indywidualnych spraw w drodze decyzji administracyjnych.

organ państwowy - celowo zorganizowany i wyraźnie wyodrębniony zespół ludzi i środków, utworzony i działający na podstawie prawa, wykonujący w imieniu państwa określone zadania i mogący dla ich realizacji korzystać ze środków władczych i stosować przymus państwowy.
A. Pojęcie publicznego prawa podmiotowego
Przyjmuje się, że publiczne prawo podmiotowe oznacza taką sytuację obywatela, ukształtowaną przez normę prawa administracyjnego, w której obywatel ten może skutecznie domagać się czegoś od państwa lub może w sposób niekwestionowany przez państwo coś uczynić, realizując swój indywidualny interes.
Pojęcie to jest zbliżone do pojęcia prawa podmiotowego stosowanego w cywilistyce.
W Polsce nie używało się pojęcia publicznego prawa podmiotowego. Za wystarczające uważano pojęcie "uprawnienia" oraz - funkcjonujące obok niego - pojęcie roszczenia prawnego. Jest to - wg. triady Bernatzika - największa ingerencja w sferę prawną administracji. Istnieją bowiem trzy sytuacje prowadzące do spotkania interesów organu administracji i obywatela: interes faktyczny, interes prawny oraz właśnie publiczne prawo podmiotowe. O ile nieuwzględnienie przez organ administracji interesu faktycznego jest w zasadzie dopuszczalne, o tyle nieuwzględnienie interesu prawnego podmiotu zastrzeżone jest daleko idącymi warunkami. Publiczne prawo podmiotowe nakazuje natomiast postępować zgodnie z jego treścią. prawa podmiotowe - prawa, których dochodzić można na drodze sądowej, i które są podstawą dla roszczenia procesowego.

Publiczne prawa podmiotowe - oznaczają taką sytuację prawną obywatela (jednostki zbiorowej), w obrębie której obywatel ten opierając się na chroniących jego interesy prawne normach prawnych może skutecznie żądać czegoś od państwa lub może w sposób niekwestionowany przez państwo coś zdziałać.
Władztwo administracyjne – jednostronna możliwość ustalania nakazów i zakazów określonego zachowania się zabezpieczona możliwością stosowania przymusu państwowego w celu ich wyegzekwowania. Podstawą wykonywania władztwa są normy prawa administracyjnego.
Stosunek administracyjno-prawny – stosunek prawny w warunkach regulacji administracyjno prawnej pomiędzy organem administrujacym a podmiotem prawa charakteryzujący się najczęściej nierównorzędnością jednego z uczestników
• stosunek miedzy uczelnią a studentem,
• stosunek pomiędzy organem powiaty a bezrobotnym korzystającym z pomocy dla bezrobotnych,
• stosunek pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym
Podmiotem stosunku administracyjnoprawnego jest sprawa z zakresu administracji publicznej
Podmioty stosunku administracyjnoprawnego:
• co najmniej jeden podmiot musi być organem administrującym
• podmiot administrujący musi posiadać kompetencje jest ona tu odpowiednikiem zdolności czynności prawnych
• podmiot admin. Pozostaje najczęściej w układzie nadrzędności jako nosiciel praw zwierzchnich państwa, nadrzędność ta wyraża się w możliwości bądź powinności jednostronnego kształtowania lub skonkretyzowania pozycji podmiotu administracyjnoprawneo
• podmiot adm. Musi być podmiotem praw lub i obowiązków administracyjnoprawnych, może być to obywatel, spółka inna osoba prawna, inny organ każda jednostka organizacyjna która może być podmiotem praw i obowiązków administracyjnoprawnych
Treść stosunku adm-prawnego – treścią są wyznaczone prawem admin. Zachowania / nakazane, zakazane, dozwolone/
Administracja publiczna:
• Administracja rządowa
• Samorząd terytorialny
Administracja publiczna – przyjęte przez państwo i realizowane prze jego niezawisłe organy a także przez organy samorząd zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli wynikających ze współdziałania ludzi ze społecznością
Administracja publiczna :
• Wydzielone w państwie struktury organizacyjne powołane do realizacji zadań publicznych
• Określona działalność podejmowana w celu realizowaniu zadań publicznych
• Ludzie zatrudnieni w strukturach powoływanych do realizacji zadań publicznych
Organ administracji publicznej
• Znajdujący się w strukturze organ państwa lub samorządu terytorialnego
• CZŁOWIEK LUB GRUPA LUDZI:
• Powołany w celu realizacji norm prawa adm. w sposobie i ze skutkami właściwymi temu prawu
• Działający w granicach wyznaczonych mu przez prawo kompetencji
ORGANY ADMINISTRUJĄCE:
• Spółdzielnie
• Organizacje społeczne
• Fundacje prawa publicznego
• Komornicy
• Przeds państwowe
• Organizacje pozarządowe
• Spółki
Budżet finansuje tylko wykonywanie zadań przez organy admin. a nie finansuje ich funkcjonowania
Rodzaje organów adm. publicznej
• organy kolegialne / wielosobowe/ są bardzo wolne
• cechy organów kolegialnych:
• podejmowanie wyważonych rozstrzygnieć
• są to organy zapewniające pruralizm
• organy o kompetencji ogólnej i specjalnej/ wójt, wojewoda, rada min/ ogólna / policja, kurator oswiaty, sanepid/
• monokratyczne/ jednoosobowy/ są bardzo szybkie
Zespalanie – organami zespalającymi są wojewoda i starosta, jest to kontrola kierownictwo i koordynacja nad organami o kompetencji specjalnej są to organy o wąskim zakresie działania i sensem ich istnienia jest specjalizacja i fachowość działania
Organy naczelne, centralne i terenowe – organy naczelne i centralne mają zasięg działania obejm terytorium całego państwa wszystkie inne organy są to terenowe podział en dotyczy admin państwowej
GUS –organ naczelny – poszczególne odziały terenowe
Organ naczelny – stoi na czele np. NBP zajmuje się tym samym w calym kraju, podstawowym celem działania jest polityka
Urząd organów:
• Wyodrębniony zespół kompetencji np. urząd ministra, wojewody
• Szczególna nazwa organu adm.publ. np. urząd morski
• Zorganizowany zespól osób przydatny organowi adm. Do pomocy w wykonywaniu jego funkcji: min, urząd wojewódzki
Centralizacja – art.146 konstytucji, taki sposób zorganizowania aparatu adm. Państwa w którym organy niższego stopnia są heirarch podporządkowane organom wyższego stopnia. Centralizacja i decentralizacja nawzajem się uzupełniają/ wojsko, policja, urzędy skarbowe/
Hierarchiczne podporządkowanie:
• Zależność osobowa / możliwość dysponowania pracownikiem w zakresie jego stosunków pracy/
• Zależność służbowa/ możliwość wydawania wiążących poleceń służbowych bądź rozkazów/
cechy centralizacji:
brak samodzielności organów niższego stopnia, organ wyższy hierarchicznie może na niego oddziaływać za pomocą instrukcji, poleceń, wytycznych
organy nadrzędne mogą