Aby móc opowiedziec o zaletach i wadach trójpodziału władzy w naszy kraju, należy wiedziec, co to jest TRÓJPODZIAŁ WŁADZY i z czego się składa.
Trójpodział władzy to podział sfer funkcjonowania państwa, spopularyzowany przez francuskiego myśliciela oświecenia, Monteskiusza. Obecnie jest to najbardziej rozpowszechniony system sprawowania władzy na świecie.
Dzieli się ona na:
- władzę ustawodawczą, stanowioną obecnie przez parlament - Sejm i Senat, który tworzy prawo,
- władzę wykonawczą, będącą w rękach króla/monarchy/prezydenta lub rządu, który wprowadza prawo w życie,
- władzę sądowniczą, sprawowana przez sądy i trybunały wydające wyroki na podstawie obowiązującego prawa.
Do zalet trójpodziału władzy należy m.in. fakt iż wszystkie trzy rodzaje władzy powinny byc sobie równe, całkowicie od siebie niezależne, ale jednocześnie wzajemnie się kontrolujące. Dzięki temu państwo funkcjonuje bez zakłóceń. Daje to możliwośc zapobiegania nadużyciom władzy i ograniczeniom praw obywatelskich.
Władza ustawodawcza
Władza ta należy do dwuizbowego Parlamentu, na którego składają się Sejm i Senat. W skład nich wchodzą posłowie i senatorowie wybierani w demokratycznych wyborach powszechnych, równych, bezposrednich oraz w głosowaniu tajnym. Głosowac ma prawo każdy obywatel powyżej osiemnastego roku życia, niezależnie od płci, wykształcenia, rasy, języka ,zawodu, przekonań religijnych i politycznych. Sejm tworzy prawo w formie ustaw, które uchwala w różnych dziedzinach życia. Pilnuje budżetu państwa. Uczestniczy w powolywaniu Rady Ministrów oraz innych organów np.: Rzecznika Praw Dziecka. Sprawuje kontrolę nad działalnością rządu. Senat natomiast opiniuje ustawy uchwalone przez Sejm, ale może tęż występowac z projektami ustaw. Sejm i Senat łączą sie w Zgromadzenie Narodowe.
Zalety władzy ustawodawczczej:
- Parlament jest wybierany droga demokratyczną, a jego kadencja trwa cztery lata.
- Każda propozycja zmiany prawa podejmowana jest poprzez głosowanie.
- W parlamencie zasiadają przedstawiciele wszystkich największych opcji politycznych. Gwarantuje to możliwośc reprezentowania interesów większości obywateli.
Wady władzy ustawodawczczej:
- Z powodu małej frekwencji wyborczej lub uczestnictwa tylko niektórych grup ludności w wyborach, w parlamencie może brakowac reprezentantów innych grup społecznych.
- Częściowe uzależnienie od władzy wykonawczej, wynikające z tego, że każda ustawa musi byc zaopiniowana przez Prezydenta, który może ją zatwierdzic lub nie.
Władza wykonawcza
Sprawuje ją Prezydent jak i Premier oraz Rada Ministrów. Ich działalność polega na wykonywaniu zadań państwowych mających na celu realizację dobra ogółu
(społeczeństwa). Władza wykonawcza jest władzą bezpośrednio zarządzającą sprawami państwa. Wprowadza ona prawa i obowiązki obywateli w życie
Zalety władzy wykonawczej:
- Władza wykonawcza stoi na straży zgodności prawa z ustawą zasadniczą jaką jest Konstytucja RP. Daje to gwarancję traktowania wszystkich obywateli w taki sam sposób, przestrzegania elementarnych praw człowieka np. wolnosci słowa.
Wady władzy wykonawczej:
- Nie dotrzymywanie obietnic wyborczych.
- Istnieje ryzyko upolitycznienia urzędu Prezydenta z powodu faktu, że kandydat na prezydenta wywodzi sie z jakiejś parti politycznej, której interesów może chciec bronic, nie patrząc na interesy przedstawicieli innych ugrupowań politycznych. Taki problem może miec miejsce szczególnie w przypadku, gdy Prezydent wywodzi się z opozycji, a konstytucja daje mu prawo wetowac ustawy partii rządzącej.
Władza sądownicza
Według Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej władzę sądowniczą sprawują sądy i trybunały. Konstytucja gwarantuje ich odrębność i niezależność od innych władz.
Władza sądownicza jest władzą niezawisłą. podlega ona tylko ustawom. Oznacza to, że wydając wyrokikieruje się tylko przepisami prawa i oceną zebranych materiałów dowodowych. Na czele tej władzy stoi Sąd Najwyższy, Naczelny Sąd Administracyjny, Trybunał Konstytucyjny i Trybunał Stanu.Orzekają one w sprawach z zakresu prawa karnego, prawa cywilnego i prawa administracyjnego.
Zalety władzy sądowniczej:
-Dzięki rozbudowanej strukturze sądów (rejonowe, grockie, okregowe, itd.) szybciej można rozstrzygnąc dany spór.
- Niezawisłośc sądu gwarantuje sprawiedliwy proces. Próby wywierania nacisku na sędziów podlegają wysokim karom
Wady władzy sądowniczej:
- Sąd może byc poddawany naciskom politycznym, chociażby z uwagi na nadzór nad sądownictwem przedstawicieli partii rządzącej np. w osobie Ministra Sprawiedliwości, czy Prokuratora Generalnego.