Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowe wolności zmieniona protokołem 11.

Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowe wolności zmieniona protokołem 11.
• Sporządzona w Rzymie 04 listopada 1950r. weszła w życie 03 września 1953r.
• Pojęcie praw człowieka opiera się na trzech tezach:
1. Każda władza jest ograniczona
2. Każda jednostka posiada sferę autonomii, do której nie ma dostępu żadna władza
3. Każda jednostka może się domagać od państwa ochrony jej praw
• Prawa człowieka – przyrodzona i niezbywalna godność osoby ludzkiej związana z samą istotą społeczeństwa tzn. z faktu urodzenia się człowiekiem i przynależy mu od urodzenia do śmierci bez względu na to w jakim jest wieku oraz kim się jest i jakich czynów się dopuściło. (Konstytucja RP art. 30)
• Cechy praw człowieka:
- uniwersalizm – prawa człowieka przysługują każdemu człowiekowi na ziemi
- indywidualizm – podmiotem uprawnionym jest pojedyńczy człowiek
- pierwotność – są naturalne, przyrodzone i niezbywalne
- jednokierunkowość – regulują stosunki między państwem a jednostką
• Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności
- zapisano w niej prawa osobiste i polityczne
- po przyjęciu do Rady Europy ratyfikowana przez Polskę – obowiązuje od 1993roku.
- uzupełniona przez 14 Protokołów
- na straży praw i wolności zapisanych w Konwencji oraz Protokołach czuwa Trybunał Praw Człowieka
• Prawa i Wolności zapewnione przez Konewncję
1. Prawo do życia – nikt nie może być umyślnie pozbawiony życia (poza wyrokami sądowymi przewidującymi taką karę)
2. Zakaz tortur – nikt nie może być poddany torturom ani nieludzkim lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu.
3. Zakaz niewolnictwa i pracy przymusowej – nikt nie może być trymany i zmuszony do pracy w niewolnictwie lub w poddaństwu.
4. Prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego – każdy ma prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego. Nie może być pozbawiony wolności, z wyjątkiem przypadków ustalonych przez prawo.
5. Prawo do rzetelnego procesu sądowego – każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd; każdego oskarżonego o popełnienie czyny zagrożonego karą uważa się za niewinnego do czasu udowodnienia mu winy zgodnie z ustawą.
6. Zakaz karania bez podstawy prawnej – nikt nie może być uznany za winnego popełnienia czynu polegającego na działaniu lub zaniechaniu działania, który według prawa wewnętrznego lub międzynarodowego nie stanowił czynu zagrożonego karą w czasie jego popełnienia.
7. Prawo do poszanowania życia prywatnego i osobistego – każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i swojej korespondencji
8. Wolność myśli, sumienia i wyznania – każdy ma prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania: wolność zmiany wyznania lub przekonań, wolność uzewnętrzniania indywidualnie lub wspólnie z innymi, publicznie lub prywatnie swego wyznania lub przekonań przez uprawianie kultu, nauczanie, praktykowanie i czynności rytualne (podlegają ograniczeniom przewidzianym przez ustawę)
9. Wolność wyrażania opinii – każdy ma prawo wyrażania opinii: wolność posiadania poglądów oraz otrzymywania i przekazywania informacji i idei bez ingerencji władz publicznych i bez względu na granice państwowe z uwagą na ograniczenia ustawowe.
10. Wolność zgromadzania się i stowarzyszania się – każdy ma prawo do swobodnego, pokojowego zgromadzania się oraz do swobodnego stowarzyszania się, włącznie z tworzeniem związków zawodowych i przystępowania do nich dla ochrony swoich interesów
11. Prawo do zawarcia małżeństwa – mężczyźni i kobiety w wieku małżeńskim mają prawo do zawarcia małżeństwa i założenia rodziny, zgodnie z ustawami krajowymi
12. Prawo do skutecznego środka odwoławczego – każdy, czyje prawa i wolności zawarte w konwencji zostały naruszone, ma prawo do skutecznego środka odwoławczego do właściwego organu państwowego
13. Zakaz dyskryminacji – korzystanie z praw i wolności zawartych w konwencji powinno być zapewnione bez dyskryminacji wynikających z takich powodów jak: płeć, rasa, kolor skóry, język, religia, przekonania polityczne, i inne
14. Uchylania stosowania zobowiązań w stanie niebezpieczeństwa publicznego – w przypadku wojny lub innego niebezpieczeństwa publicznego zagrażającego życiu narodu, każda z Wysokich Układających się Stron może podjąć środki uchylające stosowania zobowiązań wynikających z konwencji
15. Ograniczenia działalności politycznej cudzoziemców
16. Zakaz nadużycia praw – żadne z postanowień konwencji nie może być rozumiane jako przyznanie komukolwiek prawa do działań lub dokonania aktu zmierzającego do zniweczenia praw i wolności.
17. Granice stosowania ograniczeń praw – ograniczenia praw i wolności na które zezwala konwencja, nie będą stosowane w innych celach niż te, dla których je wprowadzono.
• Europejski Trybunał Praw Człowieka – siedziba w Strasburgu.
- Jest organem o charakterze sądowym.
- Składa się z sędziów, których liczba równa jest liczbie Wysokich Układających się Stron.
- Rozpatruje skargi międzypaństwowe i indywidualne
- Kończy sprawę wydaniem wyroku (stwierdza naruszenie prawa oraz może zasądzić odszkodowanie)
- w celu rozpatrzenia wniesionych spraw Trybunał zasiada w składzie komitetów trzech sędziów, izb siedmiu sędziów i Wielkiej Izby siedemnastu sędziów.
- Wielka Izba rozstrzyga skargi dot. spraw międzypaństwowych (art.33) lub skarg indywidualnych art.34), jeśli Izba zrzekła się właściwości na podstawie art. 30 (zrzeczenie się właściwości na rzecz Wielkiej Izby) albo – jeśli sprawa została jej przekazana bezpośrednio do Wielkiej Izby(art. 43) oraz rozpatruje wnioski o wydanie opinii doradczych, przedłożone jako opinie doradcze (art. 47).
• Warunki dopuszczenia skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
- skarga musi pochodzić od osoby uprawnionej (osoba fizyczna, organizacja pozasądowa lub grupa jednostek) i nie może być anonimowa
- skarga musi dotyczyć praw zagwarantowanych w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka lub Protokołach dodatkowych
- skarga musi dotyczyć czynów, decyzji i faktów, które nastąpiły po ratyfikacji przez państwo Konwencji lub Protokołu
- skarga musi dotyczyć wyłącznie spraw należących do kompetencji praw władz publicznych
- wykorzystanie wszystkich dostępnych w kraju środków odwoławczych przewidzianych przez prawo w sprawach, których ta skarga dotyczy
- skarga powinna być złożona nie później niż 6 miesięcy od podjęcia ostatecznej decyzji w sprawie o którą chodzi.