Wystepowanie i zastosowanie soli

a) w skorupie ziemskiej : skorupa ziemska składa się z soli i krzemów .One są wydobywane z kopalni metodami górniczymi.Nazywamy je kopalinami.Skorupa ziemska składa się prawie całkowicie z krzemianów są to sole kwasów krzemowych oraz krzemionki.Stanowią one przeważającą cześć skał i gleb , iłów i piasków b) nieorganiczne i organiczne materiały budowlane: * do organicznych należa :granit *do nieorganicznych należą :cegły, cement szkło.Jest to krzemień i krzemionka c) W górach : np. w Tatrach zachodnich i Pieninach.Występuję tam sól kamienna i kuchenna które zawierają niewielkie ilości bromków i jodków sodu oraz potasu.Ważnym minerałem jest węglan wapnia CaCO3 główny składnik wapienia i marmuru d)Kopaliny : nalezą do niej różne azotany, zwane saletrami np saletra chilijska NaNO3,indyjska KNO3 i wapniowa Ca(NO)3 a ponad to fosforan wapnia Ca(PO4)3 stanowi główny składnik fosforytów oraz siarczan wapnia CaSO4 czyli gips zastosowanie:Sól swoje zastosowanie w wielu dziedzinach życia m.in nawozy sztuczne,budownictwo,komunikacja,przemysł spożywczy i wiele innych a)Azotany znalazły one szerokie zastosowanie.Niektóre z nich znalazły zastosowanie jako materiał budowlany lub ich składnik inne w lecznictwie,fotografii.Azotany występują w przyrodzie jako minerały I azotany III: *azotan ii sodu NaNO3 stosowany jest w produkcji barwików i organicznych pochodów azotowych *azotan III potasu KNO3 : -zastosowane jest w produkcji barwników azowych, w chemii analitycznej do określenia rzedowości amin oraz do mityzowania -stosowany w fotografii jako sensybilizator (uczulacz) -ma niebłagalne znaczenie konserwacji mięsa (oznaczenie EWG -E 249)zapobiega tworzeniu się jadu kiełbasianego jednak ze względu na szkodliwość azotanów III sugeruje się ograniczenie ich używania jako konserwatorów ale nie można ich całkowicie usunąć ponieważ nie da się ich zastąpić innymi związkami II Azotiany (v) * Azotan V sodu NaNO3 :zastosowanie w w pro technice,czyli nawóz sztuczny,środek utleniający,do wyrobu farb,emalii i leków *Azotan V potasu KNO3 -zastosowanie wyrobu prochu.Produkcja szkła oraz nawozów sztucznych .Stosowany w przemyśle spożywczym, jako środek konserwujący produkty żywnościowe *Azotan V wapnia nawóz mineralny \ *Azotan V srebra : właściwości utleniające do otrzymywania innych soli srebra -służy do produkcji luster i farb do włosów oraz lecznictwie jako środek do wypalania kurzajek -składnik emajski fotografii *Azotan V amonu NH4NO3 : produkcja materiałów budowlanych,nawozów sztucznych e) W jeziorach, morzach,longanach i tarasach zalewowych np sól kamienna.Wydobywana jest także jest z morza martwego.Sól z morzy morskiej lub z wód jezior pozyskuje się we:Włoszech,Francji portugali,Hiszpanii Indiach,chinach,Rosji,Azerbejdżanie,Kazachstanie,Azerbejdżanie f) W minerałach : *np Węglan (IV) wapnia stanowi podstawowy składnik wielu minerałów np paragonitu.Jest głownym składnikiem marmuru i skał wapiennych.Występuje także w skałach posadowych *siarczan (VI)miedzi występuje jako minerał chalkantyt *chlorek srebra występuje jako minerał chlorargiryt *siarczan w(VI)wapnia,występuje w przyrodzie w postaci mineralnej np jako anhydryt czy selenit g) w reakcjach chemicznych np chlorek amoniu otrzymywany jest przez działanie amoniaku np kwas solny oraz jako produkt uboczny w produkcji sody.Jest to metoda Solvaga b)Węglany substancje krystaliczne.Maja barwę biała lub są bezbarwne.Trudno je rozpuścić w wodzie.Węglany w przyrodzie jako minerał skałotwórczy,surowiec do otrzymywania mentoli np. SYDERYL.Znalazły zastosowanie w przemyśle optycznym.przy wyrobie farb materiałów ogniotrwałych *węglan potasu k2Co3 -w przemyśle ceramicznym przy wyrobie szkła i mydła -otrzymywanie innych związków potasu -w przemyśle ceramicznym metalurgicznym oraz grabarstwie *Węglan sodu Na2CO3 - w przemyśle ceramicznym, metalurgicznym oraz garbarstwie; - do produkcji środków piorących, papieru, mydła, barwników; -jest to odczynnik laboratoryjny i topnik; - w hutnictwie żelaza stosuje się go do zmiękczania oraz odsiarczania. Na2CO3 * Węglan amonu (NH4)2CO3 - mieszaniny chłodzące; - t w farbiarstwie, garbarstwie oraz przemysle włókienniczym; -jest to środek gaśniczy; -do spulchniania w piekarstwie. *Węglan wapnia CaCO3 -do wyrobu papieru, kitu, farb, gumy oraz past do zębów; -kamień wapienny wykorzystywany jest do produkcji wapna palonego i cementu; natomiast kreda naturalna pełni rolę napełniacza do kauczuku i wyrobów gumowych, wyrabia się z niej kredę do pisania oraz używa w produkcji farb. *Węglan litu Li2CO3 -stosowany przy reumatyzmie; -znalazł zastosowanie przy wyrobie wód mineralnych; - stosowany w fotografice. * Węglan magnezu MgCO3 -do produkcji gumy (jako wypełniacz), pigmentów, szkła oraz materiałów ogniotrwałych; -kosmetyka (pudry i pasty do zębów); -w medycynie; -do wypełniania papieru i tworzyw sztucznych; - z niego otrzymuje się magnezje palną: FOSFORANY : Sole tlenowych kwasów fosforowych.Najważniejszymi są ortofosforany np. ortofosforan trójsodowy Na3PO4 wchodzi w skład występujących w przyrodzie fosforytów i apatytów, stosowanych do produkcji sztucznych nawozów fosforowych oraz bywa używany jako składnik proszków do mycia naczyń i zmiękczania wody. Ortofosforan dwusodowy Na2HPO4 stanowi środek obciążający przy ognioodpornej impregnacji tkanin oraz dodatek do wyrobu szkieł optycznych. *Ortofosforan (V) sodu Na3PO4 - jest używany jako dodatek do proszków do prania i do zmiękczania wody (w wielu krajach wycofywany z użycia ze względu na ochronę środowiska - jest przyczyną eutrofizacji); - do produkcji nawozów sztucznych. *Ortofosforan (V) potasu K3PO4,Ortofosforan (V) amonu (NH4)3PO4,(NH4)3PO4 -Stosowane są jako nawóz sztuczny SIARCZKI : Siarczki metali ( sole ) mogą być obojętne lub kwaśne ( wodorosiarczki ). Są to substancje krystaliczne, często barwne, słabo lub bardzo słabo rozpuszczalne ( z wyjątkiem siarczków litowców i wodorosiarczków ) w wodzie. Mają właściwości redukujące. Są bardzo rozpowszechnione w przyrodzie w postaci minerałów ( np. piryt, galena, sfaleryt, cynober, antymonit, chalkopiryt, chalkozyn ), które stanowią surowiec do otrzymywania metali oraz dwutlenku siarki. Stosowane są też jako reduktory, do wyrobu farb i litoponów, w ceramice. *Siarczek sodu Na2S -w garbarstwie oraz hutnictwie; -do produkcji barwników, a także jedwabiu wiskozowego; - jest to środek owadobójczy i depilator. - do barwienia brązów; -w przemyśle włókienniczym oraz w analizie chemicznej. *Siarczek wapnia CaS -do zwalczania szkodników; - znalazł zastosowanie jako depilator; -stosowany jest w garbarstwie; -do wyrobu cieczy kalifornijskiej i farb świecowych. *Siarczek srebra Ag2S - do wyrobu filtrów optycznych; - w grawerstwie oraz w produkcji alarmowej aparatury przeciwpożarowej. CHLORKI: Są substancjami krystalicznymi, z wyjątkiem chlorków niektórych metali ciężkich ( np.AgCl ) rozpuszczonych w wodzie. W stanie stopionym lub w roztworze przewodzą prąd elektryczny. Niektóre występują w przyrodzie tworząc złoża np. sodowy NaCl i potasowy KCl. Duże ilości rozpuszczone są w wodzie morskiej ( np. magnezowy i sodowy ). Do najważniejszych należą oprócz NaCl i KCl również chlorki amonu, antymonu, cynku, cyny, rtęci, srebra, wapnia, żelaza; inny charakter i właściwości wykazują chlorki niemetali np.: fosforu, siarki, czterochlorek węgla, krzemu ( są to ciała stałe lub ciecze ni wykazujące budowy jonowej ) Chlorek sodu NaCl -jest używana bardzo często w kuchni, np. do przyprawiania potraw i konserwowanie żywności, stąd nazwa - sól kuchenna; -w zimie używa się jej do posypywanie jezdni w celu uniknięcia oblodzenia, ponieważ dodanie soli do wody powoduje obniżenie jej temperatury krzepnięcia; - w przemyśle garbarskim i szklarskim; -jako substrat do otrzymywania innych związków sodu; - kąpiel w morzu może mieć działanie lecznicze, w przypadku dużego stężenia soli w wodzie morskiej - każdy człowiek potrzebuje jej 5 gr. dziennie (kromka chleba), jednak nadmierne stosowanie prowadzi do chorób nerek. *Chlorek magnezu MgCl2 -nasycony roztwór MgCl2 zmieszany z MgO daje cement Sorela, który jest stosowany do produkcji materiałów izolacyjnych; - do przyrządzania mieszanin mrożących; - napaja się nim drzewa i tkaniny, w celu zmniejszenia ich palności; - do konserwacji progów kolejowych oraz do karbonizowania wełny. *Chlorek miedzi (II) CuCl2 -do produkcji barwników - farby zwanej zielenią brunświcką Chlorek żelaza (III) FeCl3 -w hutnictwie do przerobu ród miedziowych i srebrowych; -jako zaprawa w farbiarstwie; -jako łagodny środek utleniajcy w przemyśle oraz jako środek kondensacyjny przy chlorowaniu; -do tamowania krwi w lecznictwie; -oczyszczania wód ściekowych; - wyrób błękitu berlińskiego. *Chlorek amonu NH4Cl - do produkcji nawozów sztucznych, proszków do prania; -do oczyszczania metali przed lutowaniem; -procesy cynowania i cynkowania; - farbiarstwo oraz lecznictwo; - jest również elektrolitem w bateriach. SIARCZANY: a)Siarczany (VI) *Siarczan (VI) glinu Al2(SO4)3 -w przemyśle farbiarskim,w garbarstwie, w papiernictwie, w kosmetyce oraz w czyszczalniach ścieków; - do syntezy innych związków glinu. *Siarczan (VI) sodu Na2SO4 - do produkcji szkła, papieru, farb, środków piorących, szkła wodnego, celulozy siarczanowej, siarczku sodu; -do otrzymywania ultramaryny. Siarczan (VI) miedzi (II) CuSO4 -do farbowania i drukowania, farbowania żelaza, wykrywania wody w alkoholu (bezwodny reaguje z wodą i zabarwia roztwór na niebiesko). -jako środek do konserwacji drewna; *Siarczan (VI) potasu K2SO4 - nawóz sztuczny; -do produkcji szkła i ałunu. *Siarczan (VI) manganu (IV) Mn(SO4)2 -w postaci roztworu do utleniania związków organicznych *Siarczan (VI) amonu (NH4)2SO4 - nawóz mineralny; -w przemyśle farmaceutycznym; - do otrzymywania innych soli amonu. Bromki: *Bromek potasu KBr -w procesach fotograficznych jako substancja hamująca zadymienie, dodawane do wywoływaczy oraz emulsji światłoczułych. -w lecznictwie jako środek uspokajający oraz w litografii i rytownictwie; - monokryształy znajdują zastosowanie w spektroskopii w zakresie podczerwieni. *Bromek srebra (I) AgBr - główny składnik emulsji światłoczułej bromosrebrowych materiałów fotograficznych; -służy do wyrobu klisz. *Bromek sodu NaBr - w lecznictwie jako środek uspokajający. Jodki: *Jodek potasu KI - w syntezach organicznych; -w lecznictwie oraz w analizie chemicznej; - jego nie wielkie ilości dodaje się do soli kuchennej - stąd tzw. sól jodowana. Borany *Diboran miedzi (II) CuB2O4 -wyrabia się z niego niebieskie igły o twardości korundy; - główny składnik farby zwanej zieleniom borową. Chlorany (V): *Chloran (V) potasu KClO3 - do wyrobu zapałek oraz niektórych materiałów wybuchowych i pirotechnicznych, bielenia papieru; - w lecznictwie