Uczestnicy procesu budowlanego

Proces budowlany oraz uczestnicy procesu budowlanego

Proces budowlany

Budowa, jako realizacja obiektu budowlanego jest tylko jednym z kilku etapów inwestycji budowlanej (procesu budowlanego). Aby mogło nastąpić rozpoczęcie tego etapu muszą być spełnione wymogi określone w Prawie budowlanym, a w szczególności musi zostać opracowany projekt i inwestor musi uzyskać decyzję administracyjną o pozwoleniu na budowę (w przypadku pewnych wymienionych w Prawie budowlanym prostych obiektów wystarczy zgłoszenie), która musi stać się decyzją ostateczną.
Uczestnicy procesu budowlanego
Budowa realizowana jest na zlecenie inwestora (lub przez samego inwestora), który zobowiązany jest z mocy art. 18 Prawa budowlanego do zorganizowania procesu budowy, w tym między innymi do zapewnienia wykonywania i nadzoru nad wykonywaniem czynności związanych z realizacją budowy oraz nad prowadzonymi robotami, przez osoby uprawnione do pełnienia samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie w wymaganym zakresie i specjalności. W przypadku budowy są to (art. 17 Prawa budowlanego) :
• projektant,
• kierownik budowy i ewentualnie kierownicy robót,
• inspektor nadzoru inwestorskiego (w przypadku budów, dla których jest wymagane w przepisach prawa ustanowienie inspektora).
Oprócz ww. osób może okazać się niezbędnym włącznie w proces budowy innych specjalistów z odpowiednimi uprawnieniami, Np. geodety, geologa, archeologa i innych.
Rozpoczęcie budowy następuje z chwilą podjęcia prac przygotowawczych (art. 41 Prawa budowlanego), przy czym zwykle wcześniej następuje przejęcie placu budowy przez kierownika budowy.
Budowa jest złożonym technicznie, organizacyjnie, a także finansowo zespołem działań grupy ludzi. Nadzór i odpowiedzialność za ten proces spoczywa głównie na kierowniku budowy. Podlega on także kontroli ze strony wielu urzędów i instytucji takich jak nadzór budowlany, organa nadzoru administracyjno-budowlanego, inspekcja pracy, straż pożarna, straż miejska i inne, w zakresie ich kompetencji.
Po zakończeniu realizacji budowy, przed przystąpieniem do użytkowania ukończonego obiektu budowlanego, należy zawiadomić właściwy organ nadzoru budowlanego o zakończeniu budowy oraz – w przypadku, gdy taki obowiązek wynika z przepisów – uzyskać pozwolenia na użytkowanie (decyzja administracyjna, która również musi stać się ostateczna, aby zgodnie z prawem móc użytkować obiekt budowlany).

Fazy procesu budowlanego
W fazie pierwszej procesu budowlanego - projektowaniu (inwestycji budowlanej) można wyróżnić ogólnie rzecz biorąc, m.in. następujące elementy:
- zamysł (pomysł) realizacji jakiejś inwestycji budowlanej w postaci budynku, budowli czy każdego innego obiektu budowlanego;
- prawo właściciela do dysponowania terenem (gruntem) przeznaczonym do celów budowlanych (pod zabudowę);
- odpowiednie środki finansowe lub sposoby ich uzyskania;
- zamysł programu funkcjonalnego dla planowanej inwestycji, obiektu budowlanego;
- koncepcja projektu architektoniczno-budowlanego;
- analizy ekonomiczne dla zamierzenia inwestycyjnego;
- uzgodnienia, warunki techniczne i pozwolenia dotyczące planowanej inwestycji budowlanej;
- projekt architektoniczno-budowlany i projekty branżowe dla realizacji budowy obiektu;
- pozwolenie na budowę;
W fazie drugiej procesu budowlanego - budowaniu (budowa) zawarta jest cała realizacja (wykonywanie) obiektu budowlanego lub całego zamierzenia inwestycyjnego. Na tym etapie inwestycyjnego procesu budowlanego należy mieć na uwadze następujące elementy:
- tzw. „wykonawczy” projekt budowlany;
- dziennik budowy;
- umowy o roboty budowlane;
- wykonawca (-y) robót budowlanych;
- organizacja budowy;
- przygotowanie placu budowy;
- harmonogramy i etapowanie budowy;
- kontrola i aktualizacja organizacji prac budowlanych (aktualizacja harmonogramów);
- odbiory częściowe etapów i robót elementów „zakrywanych” oraz odbiór końcowy robót na wykonanych obiektach budowlanych;
- przekazanie (przyjęcie) obiektów budowlanych do użytkowania;
Faza trzecia procesu budowlanego - użytkowaniu (zasobów budowlanych) związana jest m.in. z:
- zasiedleniem obiektów budowlanych;
- eksploatacją i zarządzaniem nieruchomościami budowlanymi;
- kontrolami stanu technicznego obiektów budowlanych;
- konserwacją i remontami budowlanymi;
- rozbiórką obiektu budowlanego.

Proces budowlany
Uzyskane pozwolenie na budowę jest ważne przez 3 lata i w tym czasie inwestor powinien przystąpić do realizacji inwestycji. Oznacza to, że decyzja o pozwoleniu na budowę wygasa, jeżeli budowa nie zostanie rozpoczęta przed upływem 3 lat od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna, lub jeśli budowa zostanie przerwana na dłużej niż 3 lata. Rozpoczęcie lub wznowienie budowy, w stosunku do której decyzja wygasła, może nastąpić dopiero po uzyskaniu nowej decyzji o pozwoleniu na budowę.
Inwestor musi zapewnić właściwy nadzór i wykonawstwo robót budowlanych. Jest także zobowiązany zapewnić kierowanie budową (lub robotami) oraz nadzór nad robotami przez osoby posiadające uprawnienia budowlane w odpowiednich specjalnościach. W wypadku zmiany kierownika budowy (robót) lub inspektora nadzoru inwestorskiego, czy też projektanta sprawującego nadzór autorski, inwestor powinien bezzwłocznie zawiadomić na piśmie organy państwowego nadzoru budowlanego wydające pozwolenie na budowę - podając, kiedy nastąpiła zmiana i dołączając do zawiadomienia oświadczenia tych osób o przyjęciu obowiązków.

Rozpoczęcie budowy
Inwestor obowiązany jest zawiadomić właściwy organ nadzoru budowlanego oraz projektanta sprawującego nadzór autorski (w przypadku projektu gotowego będzie nim projektant adaptujący projekt), co najmniej na 7 dni przed rozpoczęciem robót. Do zawiadomienia o zamiarze rozpoczęcia robót budowlanych należy dołączyć pisemne oświadczenia:
• kierownika budowy (robót) o przyjęciu obowiązku kierowania budową (robotami budowlanymi);
• inspektora nadzoru inwestorskiego o przyjęciu obowiązku pełnienia nadzoru inwestorskiego nad danymi robotami budowlanymi.

Dziennik budowy
Składając zawiadomienie o rozpoczęciu robót, inwestor powinien równocześnie wystąpić o wydanie dziennika budowy. Od tego momentu będzie to urzędowy dokument przebiegu robót budowlanych, uwzględniający wszelkie zdarzenia i okoliczności zachodzące w toku budowy. Dziennik przekazuje się na czas budowy kierownikowi budowy, który odpowiada za jego prawidłowe prowadzenie i przechowywanie. Na pierwszej stronie dziennika zamieszcza się dane wykonawcy lub wykonawców oraz osób sprawujących kierownictwo budowy i robót, nadzór autorski i inwestorski - podając ich specjalności i numer uprawnień budowlanych. Osoby te potwierdzają podpisem i datą przyjęcie powierzonych im obowiązków. W trakcie budowy inwestor ma prawo wstępu na budowę i dokonywania wpisów w dzienniku budowy.

Prace przygotowawcze
Rozpoczęcie budowy następuje z chwilą podjęcia prac przygotowawczych na terenie budowy. Należy pamiętać, że prace przygotowawcze mogą być wykonane tylko na terenie objętym pozwoleniem na budowę. Do prac tych zalicza się:
• wytyczenie geodezyjne obiektów w terenie,
• wykonanie niwelacji terenu,
• zagospodarowanie terenu budowy wraz z budową tymczasowych obiektów,
• wykonanie przyłączy infrastruktury technicznej na potrzeby budowy.
Rozpoczęcie dostaw energii, wody, ciepła lub gazu może nastąpić jedynie po okazaniu pozwolenia na budowę. Kolejnym etapem jest: Wybór metody budowania.

Wybieranie firmy wykonawczej
Przed podjęciem decyzji o wyborze firmy inwestor powinien sprawdzić jej referencje i wiarygodność. Analizując ofertę firmy budowlanej, należy zwrócić uwagę przede wszystkim na kwalifikacje firmy i jej środki techniczne niezbędne do prowadzenia robót - bezpośredni wykonawca powinien mieć praktykę zawodową i legitymować się uprawnieniami budowlanymi. Należy sprawdzić formę prawną prowadzonej działalności gospodarczej oraz stan majątkowy firmy. Pożądane byłoby też, aby firma była ubezpieczona od odpowiedzialności cywilnej i szkód materialnych. Istotny będzie zakres doświadczenia zawodowego - firma budowlana powinna przedstawić swoje referencje, czyli opinie o własnej pracy wystawione przez poprzednich zleceniodawców, abyśmy mogli z łatwością zweryfikować podane nam informacje. Dobrze byłoby również osobiście obejrzeć obiekty zrealizowane przez kandydata na "naszego" wykonawcę i porozmawiać z ich użytkownikami.

Zawieranie umowy o roboty budowlane
Kolejnym etapem organizacji procesu budowlanego jest zawarcie umowy o roboty budowlane. Nie jest to obowiązkowe, ale wskazane w celu ochrony interesów zarówno inwestora, jak i wykonawcy. Konstrukcja umowy musi jasno regulować prawa i obowiązki obu stron, tak aby można było skutecznie wyegzekwować jej właściwe wykonanie. Przedmiot umowy, czyli obiekt, który zamierzamy wybudować, powinien być szczegółowo opisany z zastrzeżeniem, że roboty muszą być prowadzone zgodnie z dokumentacją techniczną, która stanowi integralną część umowy. W umowie lub w załączniku należy dokładnie określić harmonogram robót. Umowa powinna także przewidywać sankcje za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania przez wykonawcę. Warto w tej sprawie zwrócić się do prawnika. Brak przezorności może bowiem narazić inwestora na stratę czasu i pieniędzy. Należy również pamiętać, że w przypadku samodzielnego organizowania prac inwestor zmuszony będzie do zawierania umów z kilkoma wykonawcami z różnych branż.

Przekazywanie i odbiór kolejnych etapów budowy
Przede wszystkim należy pamiętać o protokolarnym przekazaniu wykonawcy terenu budowy, ponieważ od tej chwili aż do czasu oddania obiektu ponosi on, na zasadach ogólnych, odpowiedzialność za szkody powstałe na tym terenie. Protokół powinien zawierać dokładny opis terenu, aby w przyszłości można było oszacować ewentualne szkody. Następnie, również w formie protokołów, powinny być odbierane poszczególne etapy budowy. W protokole można nanosić uwagi, jakie nasuwają się przy odbiorze - pomoże to zachować prawo do roszczeń z tytułu rękojmi za wady rzeczy. Właśnie od odbiorów kolejnych etapów robót najlepiej uzależnić zapłatę wykonawcy - płacić za już wykonaną pracę (i mniej niż pełną należność). Pewna suma pieniędzy powinna być trzymana w rezerwie jako gwarancja zadowalającego wykonania robót. Ostatnim etapem jest Zakończenie budowy i przekazanie budynku do użytkowania.

Inwestor

Inwestor jest uczestnikiem procesu budowlanego w rozumieniu ustawy prawo budowlane. Jego rola polega na inicjowaniu, organizowaniu i koordynowaniu tego procesu. Zawiera on z wykonawcą umowę o roboty budowlane, którą określają przepisy art. 647-658 kodeksu cywilnego. Inwestor i wykonawca mają sporą dowolność przy kształtowaniu łączącego ich stosunku, jednak ze względu na jego szczególny charakter, przepisy wyraźnie stanowią pewne obowiązki inwestora na kolejnych etapach procesu budowlanego.

Obowiązki inwestora w procesie budowlanym w świetle Prawa budowlanego

Art. 18. 1. Do obowiązków inwestora należy zorganizowanie procesu budowy, z uwzględnieniem zawartych w przepisach zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, a w szczególności zapewnienie:
1) opracowania projektu budowlanego i, stosownie do potrzeb, innych projektów,
2) objęcia kierownictwa budowy przez kierownika budowy,
3) opracowania planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia,
4) wykonania i odbioru robót budowlanych,
5) w przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania robót budowlanych lub warunkami gruntowymi, nadzoru nad wykonywaniem robót budowlanych
- przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych.
2. Inwestor może ustanowić inspektora nadzoru inwestorskiego na budowie.
3. Inwestor może zobowiązać projektanta do sprawowania nadzoru autorskiego.

Art. 19. 1. Właściwy organ może w decyzji o pozwoleniu na budowę nałożyć na inwestora obowiązek ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskiego, a także obowiązek zapewnienia nadzoru autorskiego, w przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania obiektu lub robót budowlanych bądź przewidywanym wpływem na środowisko.
2. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje obiektów budowlanych, przy których realizacji jest wymagane ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego, oraz listę obiektów budowlanych i kryteria techniczne, jakimi powinien kierować się organ podczas nakładania na inwestora obowiązku ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskiego.

Inspektor nadzoru inwestorskiego
Inspektor nadzoru inwestorskiego - pełnoprawny uczestnik procesu budowlanego, który musi posiadać uprawnienia budowlane do pełnienia samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie, wiedzę techniczną oraz praktykę zawodową dostosowaną do stopnia skomplikowania robót budowlanych.
Polskie przepisy prawa budowlanego przewidują, że inspektor nadzoru inwestorskiego może zostać ustanowiony dobrowolnie przez inwestora lub obligatoryjnie jeśli roboty są szczególnie skomplikowane lub z uwagi na warunki gruntowe. (Art. 17. Prawo budowlane z 7 lipca 1994 roku z późniejszymi zmianami).
Obowiązki inspektora nadzoru inwestorskiego w procesie budowlanym w świetle Prawa budowlanego

Art. 24. 1. Łączenie funkcji kierownika budowy i inspektora nadzoru inwestorskiego nie jest dopuszczalne.
2. Przepisy ust. 1 oraz art. 22 i art. 23 stosuje się odpowiednio do kierownika robót.

Art. 25. Do podstawowych obowiązków inspektora nadzoru inwestorskiego należy:
1) reprezentowanie inwestora na budowie przez sprawowanie kontroli zgodności jej realizacji z projektem i pozwoleniem na budowę, przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej;
2) sprawdzanie jakości wykonywanych robót i wbudowanych wyrobów budowlanych, a w szczególności zapobieganie zastosowaniu wyrobów budowlanych wadliwych i niedopuszczonych do stosowania w budownictwie;
3) sprawdzanie i odbiór robót budowlanych ulegających zakryciu lub zanikających, uczestniczenie w próbach i odbiorach technicznych instalacji, urządzeń technicznych i przewodów kominowych oraz przygotowanie i udział w czynnościach odbioru gotowych obiektów budowlanych i przekazywanie ich do użytkowania;
4) potwierdzanie faktycznie wykonanych robót oraz usunięcia wad, a także, na żądanie inwestora, kontrolowanie rozliczeń budowy.

Art. 26. Inspektor nadzoru inwestorskiego ma prawo:
1) wydawać kierownikowi budowy lub kierownikowi robót polecenia, potwierdzone wpisem do dziennika budowy, dotyczące: usunięcia nieprawidłowości lub zagrożeń, wykonania prób lub badań, także wymagających odkrycia robót lub elementów zakrytych, oraz przedstawienia ekspertyz dotyczących prowadzonych robót budowlanych i dowodów dopuszczenia do stosowania w budownictwie wyrobów budowlanych oraz urządzeń technicznych;
2) żądać od kierownika budowy lub kierownika robót dokonania poprawek bądź ponownego wykonania wadliwie wykonanych robót, a także wstrzymania dalszych robót budowlanych w przypadku, gdyby ich kontynuacja mogła wywołać zagrożenie bądź spowodować niedopuszczalną niezgodność z projektem lub pozwoleniem na budowę.

Projektant

Projektant zajmuje się pełną obsługą inwestycji budowlanych w zakresie projektowania.

Obowiązki projektanta w procesie budowlanym w świetle Prawa budowlanego

Art. 20. 1. Do podstawowych obowiązków projektanta należy:
1) opracowanie projektu budowlanego w sposób zgodny z ustaleniami określonymi w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia, o której mowa w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627, z późn. zm.), lub w pozwoleniu, o którym mowa w art. 23 i art. 23a ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1502, z późn. zm.), wymaganiami ustawy, przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej;
1a) zapewnienie, w razie potrzeby, udziału w opracowaniu projektu osób posiadających uprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej specjalności oraz wzajemne skoordynowanie techniczne wykonanych przez te osoby opracowań projektowych, zapewniające uwzględnienie zawartych w przepisach zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w procesie budowy, z uwzględnieniem specyfiki projektowanego obiektu budowlanego;
1b) sporządzenie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia ze względu na specyfikę projektowanego obiektu budowlanego, uwzględnianej w planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia;
2) uzyskanie wymaganych opinii, uzgodnień i sprawdzeń rozwiązań projektowych w zakresie wynikającym z przepisów;
3) wyjaśnianie wątpliwości dotyczących projektu i zawartych w nim rozwiązań;
3a) sporządzanie lub uzgadnianie indywidualnej dokumentacji technicznej, o której mowa w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz. U. Nr 92, poz. 881);
4) sprawowanie nadzoru autorskiego na żądanie inwestora lub właściwego organu w zakresie:
a) stwierdzania w toku wykonywania robót budowlanych zgodności realizacji z projektem,
b) uzgadniania możliwości wprowadzenia rozwiązań zamiennych w stosunku do przewidzianych w projekcie, zgłoszonych przez kierownika budowy lub inspektora nadzoru inwestorskiego.
2. Projektant ma obowiązek zapewnić sprawdzenie projektu architektoniczno-budowlanego pod względem zgodności z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności lub rzeczoznawcę budowlanego.
3. Obowiązek, o którym mowa w ust. 2, nie dotyczy:
1) zakresu objętego sprawdzaniem i opiniowaniem na podstawie przepisów szczególnych;
2) projektów obiektów budowlanych o prostej konstrukcji, jak: budynki mieszkalne jednorodzinne, niewielkie obiekty gospodarcze, inwentarskie i składowe.
4. Projektant, a także sprawdzający, o którym mowa w ust. 2, do projektu budowlanego dołącza oświadczenie o sporządzeniu projektu budowlanego, zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej.

Art. 21. Projektant, w trakcie realizacji budowy, ma prawo:
1) wstępu na teren budowy i dokonywania zapisów w dzienniku budowy dotyczących jej realizacji;
2) żądania wpisem do dziennika budowy wstrzymania robót budowlanych w razie:
a) stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia,
b) wykonywania ich niezgodnie z projektem

Kierownik budowy lub kierownik robót
Kierownik budowy (lub kierownik robót) jest to osoba kierująca (zarządzająca) procesem realizacji budowy (lub wykonywania robót budowlanych).
Obowiązki kierownika budowy lub kierownika robót w procesie budowlanym w świetle Prawa budowlanego

Art. 21a. 1. Kierownik budowy jest obowiązany, w oparciu o informację, o której mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1b, sporządzić lub zapewnić sporządzenie, przed rozpoczęciem budowy, planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, uwzględniając specyfikę obiektu budowlanego i warunki prowadzenia robót budowlanych, w tym planowane jednoczesne prowadzenie robót budowlanych i produkcji przemysłowej.
1a. Plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia na budowie sporządza się, jeżeli:
1) w trakcie budowy wykonywany będzie przynajmniej jeden z rodzajów robót budowlanych wymienionych w ust. 2 lub
2) przewidywane roboty budowlane mają trwać dłużej niż 30 dni roboczych i jednocześnie będzie przy nich zatrudnionych co najmniej 20 pracowników lub pracochłonność planowanych robót będzie przekraczać 500 osobodni.
2. W planie, o którym mowa w ust. 1, należy uwzględnić specyfikę następujących rodzajów robót budowlanych:
1) których charakter, organizacja lub miejsce prowadzenia stwarza szczególnie wysokie ryzyko powstania zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia ludzi, a w szczególności przysypania ziemią lub upadku z wysokości;
2) przy prowadzeniu których występują działania substancji chemicznych lub czynników biologicznych zagrażających bezpieczeństwu i zdrowiu ludzi;
3) stwarzających zagrożenie promieniowaniem jonizującym;
4) prowadzonych w pobliżu linii wysokiego napięcia lub czynnych linii komunikacyjnych;
5) stwarzających ryzyko utonięcia pracowników;
6) prowadzonych w studniach, pod ziemią i w tunelach;
7) wykonywanych przez kierujących pojazdami zasilanymi z linii napowietrznych;
8) wykonywanych w kesonach, z atmosferą wytwarzaną ze sprężonego powietrza;
9) wymagających użycia materiałów wybuchowych;
10) prowadzonych przy montażu i demontażu ciężkich elementów prefabrykowanych.
3. Wymagania dotyczące bezpieczeństwa i ochrony zdrowia przy wykonywaniu robót budowlanych określają odrębne przepisy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
4. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej określi, w drodze rozporządzenia:
1) szczegółowy zakres i formę:
a) informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia,
b) planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia
- mając na uwadze specyfikę projektowanego obiektu budowlanego;
2) szczegółowy zakres rodzajów robót budowlanych, o których mowa w ust. 2, mając na uwadze stopień
zagrożeń, jakie stwarzają poszczególne ich rodzaje.

Art. 22. Do podstawowych obowiązków kierownika budowy należy:
1) protokolarne przejęcie od inwestora i odpowiednie zabezpieczenie terenu budowy wraz ze znajdującymi się na nim obiektami budowlanymi, urządzeniami technicznymi i stałymi punktami osnowy geodezyjnej oraz podlegającymi ochronie elementami środowiska przyrodniczego i kulturowego;
2) prowadzenie dokumentacji budowy;
3) zapewnienie geodezyjnego wytyczenia obiektu oraz zorganizowanie budowy i kierowanie budową obiektu budowlanego w sposób zgodny z projektem i pozwoleniem na budowę, przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, oraz przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy;
3a)koordynowanie realizacji zadań zapobiegających zagrożeniom bezpieczeństwa i ochrony zdrowia:
a) przy opracowywaniu technicznych lub organizacyjnych założeń planowanych robót budowlanych lub ich poszczególnych etapów, które mają być prowadzone jednocześnie lub kolejno,
b) przy planowaniu czasu wymaganego do zakończenia robót budowlanych lub ich poszczególnych etapów;
3b) koordynowanie działań zapewniających przestrzeganie podczas wykonywania robót budowlanych zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia zawartych w przepisach, o których mowa w art. 21a ust. 3, oraz w planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia;
3c)wprowadzanie niezbędnych zmian w informacji, o której mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1b, oraz w planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, wynikających z postępu wykonywanych robót budowlanych;
3d) podejmowanie niezbędnych działań uniemożliwiających wstęp na budowę osobom nieupoważnionym;
4) wstrzymanie robót budowlanych w przypadku stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia oraz bezzwłoczne zawiadomienie o tym właściwego organu;
5) zawiadomienie inwestora o wpisie do dziennika budowy dotyczącym wstrzymania robót budowlanych z powodu wykonywania ich niezgodnie z projektem;
6) realizacja zaleceń wpisanych do dziennika budowy;
7) zgłaszanie inwestorowi do sprawdzenia lub odbioru wykonanych robót ulegających zakryciu bądź zanikających oraz zapewnienie dokonania wymaganych przepisami lub ustalonych w umowie prób i sprawdzeń instalacji, urządzeń technicznych i przewodów kominowych przed zgłoszeniem obiektu budowlanego do odbioru;
8) przygotowanie dokumentacji powykonawczej obiektu budowlanego;
9) zgłoszenie obiektu budowlanego do odbioru odpowiednim wpisem do dziennika budowy oraz uczestniczenie w czynnościach odbioru i zapewnienie usunięcia stwierdzonych wad, a także przekazanie inwestorowi oświadczenia, o którym mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2.

Art. 23. Kierownik budowy ma prawo:
1) występowania do inwestora o zmiany w rozwiązaniach projektowych, jeżeli są one uzasadnione koniecznością zwiększenia bezpieczeństwa realizacji robót budowlanych lub usprawnienia procesu budowy;
2) ustosunkowania się w dzienniku budowy do zaleceń w nim zawartych.
Art. 24. 1. Łączenie funkcji kierownika budowy i inspektora nadzoru inwestorskiego nie jest dopuszczalne.
2. Przepisy ust. 1 oraz art. 22 i art. 23 stosuje się odpowiednio do kierownika robót.

Bibliografia

http://prawo-budowlane.studentnews.pl/serwis.php?s=1590&pok=33163&id=194821

http://pl.wikipedia.org/wiki/Budowa

http://www.akademia.marwlo.cad.pl/Bud_wyklad/Temat_06/Proc_inwest_bud1.doc

http://pl.wikipedia.org/wiki/Inspektor_nadzoru_inwestorskiego

http://pl.wikipedia.org/wiki/Kierownik_budowy

http://www.bi.org.pl/index.php?k=183

http://www.muratordom.pl/budowa-i-remont/przed-budowa/proces-budowlany,6320_2178.htm