Ranni w świetle Konwencji Genewskich

Systematyczny rozwój prawa humanitarnego zauważalny jest od drugiej połowy XIX wieku, a konkretnie z chwilą podpisania w dniu 22 sierpnia 1864r. w Genewie przez 16 państw aktu prawnego o polepszeniu losu rannych wojskowych w armiach czynnych. Był to główny akt zawierający zasady polepszenia losu ludzi poszkodowanych w wyniku wojny. Akt ten nadał również organizacji Czerwonego Krzyża, która powstała 29 października 1863r., międzynarodowy zasięg. Akt ten nazwany został I konwencją Genewską. Konwencja uregulowała status personelu medycznego, znosiła rozróżnienie w traktowaniu rannych żołnierzy wojska własnego i nieprzyjacielskiego. Głównymi założeniami tej konwencji było:
• personel sanitarny jest neutralny w konflikcie, nie może być atakowany i nie bierze udziału w walkach
• cywile, którzy pomagają rannym i chorym żołnierzom powinni być szanowani, nie można ich atakować
• ranni w wyniku konfliktu powinni być traktowani jednakowo bez względu na ich narodowość
• powołano znak czerwonego krzyża, którym podczas konfliktu oznaczane są formacje medyczne i ich personel.
W 1868 przyjęto Deklarację petersburską, a w 1874 Deklarację brukselską, które dotyczyły środków wojennych i deklarowały pewien zestaw praw i zwyczajów wojennych.
W latach 1899-1907 odbyły się haskie konferencje pokojowe, których owocem było kilkanaście konwencji dotyczących praw i zwyczajów wojennych. Większość z nich zawierała elementy prawa humanitarnego.
W 1906 r. pojawiła się nowa konwencja genewska aktualizująca poprzednią.
Po I wojnie światowej, w 1929r. uchwalono kolejne dwie konwencje genewskie – o ochronie losu rannych i chorych w armiach polowych oraz o traktowaniu jeńców wojennych.
Współcześnie, obowiązującym prawem humanitarnym są Konwencje genewskie z 12 sierpnia 1949 roku o ochronie ofiar wojny tj.
• I Konwencja genewska, dotyczyła polepszenia losu rannych i chorych w armiach czynnych na lądzie
• II Konwencja genewska, dotyczyła polepszenia losu rannych, chorych i rozbitków sił zbrojnych na morzu
• III Konwencja genewska, dotyczyła traktowania jeńców
• IV Konwencja genewska, dotyczyła ochrony osób cywilnych podczas wojny
Jak widać I i II Konwencja porusza problematykę rannych.
Do Konwencji Genewskich z 12 sierpnia 1949 uchwalano tzw. protokoły dodatkowe tj. Protokoły dodatkowe I i II z 1977r., które rozwijają ich postanowienia. Wynika z nich zasada ograniczenia stron konfliktu w stosowaniu metod i środków szkodzenia nieprzyjacielowi.
W 2005r. podpisano Protokół dodatkowy III z 2005 r. Dokument nakazuje personelowi sanitarnemu, który nie używa znaków czerwonego krzyża lub czerwonego półksiężyca używanie symbolu "czerwonego kryształu" .
Analizując postanowienia I i II Konwencji Genewskich oraz Protokołów dodatkowych można stwierdzić, iż:
Art. 12 KG I stanowi, iż;
„Chorzy i ranni będą szanowani i chronieni we wszelkich okolicznościach; zabronione są wszelkie zamachy na ich życie i zdrowie; będą oni leczenie i traktowani w sposób humanitarny”.

“wszystkie osoby znajdujące się w mocy jednej ze stron konfliktu powinny być we wszystkich okolicznościach traktowane humanitarnie i to bez względu na kolor skóry, płeć, język itp.”.
„Wszyscy ranni, chorzy i rozbitkowie, niezależnie od tego do jakiej Strony należą, powinni być szanowani i chronieni”. /art. 10 Protokołu Dodatkowego I/

- zasada równego traktowania chorych i rannych /art. 8 Protokołu Dodatkowego I/
- Chorzy i ranni winni być zbierani z pola walki
- Celem niesienia pomocy rannym i chorym na polu walki winny być zawierane zawieszenia broni, art. 15.2 KG I
- Władze wojskowe powinny zapewnić ochronę ludności niosącej spontanicznie pomoc chorym i rannym. Odnosi się to również do organizacji niosących pomoc, takich jak Czerwony Krzyż, art. 17 PD I
- Chorzy i ranni powinni być również chronieni przed działaniami niezgodnymi ze standardami medycznymi.
- Ranni i chorzy winni podlegać identyfikacji
- stałe jednostki, pojazdy i ruchome jednostki służby medycznej nie mogą w żadnych okolicznościach być przedmiotem ataku, mówią o tym art. 19 KG I, art. 18 KG IV, art. 12 PD I oraz art. 11 PD II.
- Pojazdy transportujące chorych i rannych winny być szanowane i chronione; by korzystały z tej ochrony, muszą być stosownie oznaczone, stanowią o tym art. 36 i 42 KG I, art. 21 KG IV, art. 18 PD I i art. 12 PD II.

Zasadą jest, iż personel medyczny cywilny i wojskowy jest uprawniony do szczególnej ochrony. Oznacza to, iż nie może być atakowany, a także nie powinno im się zabraniać wykonywać ich funkcji. Potwierdzają ochronę art. 23.1 i 24 KG I, art. 37 KG II, art. 14 KG IV, art. 15 PD I oraz art. 9,10 i 11 PD II.
W skład personelu medycznego wojskowego, którego nie zaliczamy do kombatantów, wchodzi:
 Personel bezpośrednio zaangażowany w opiekę, np. siostry, sanitariusze, art. 24 KG I, art. 30 KG I, art. 22 i 23 PD I
 Personel administracyjny szpitala, np. kierownicy, pomocniczy personel kuchenny
 Medyczny personel stowarzyszeń pomocowych
 Personel medyczny przypisany do organizacji obrony cywilnej
 Nie stały personel medyczny (przyuczony do pełnienia funkcji medycznych)
 Stały personel medyczny oraz kapelani