Ustrój II Rzeczpospolitej

Druga Rzeczpospolita jest to państwo polskie odrodzone po 123 latach zaborów, okres trwania II Rzeczpospolitej to lata 1918, kiedy to zakończyła się pierwsza wojna światowa, do 1945 roku. Za okres kształtowania się polskiego ustroju politycznego II RP, możemy uznać wydarzenia do około 1930 roku. Głównymi i najważniejszymi osobami związanymi z kształtowaniem się i sprawowaniem władzy w Polsce są Józef Piłsudski i Roman Dmowski, którzy reprezentowali przeciwne poglądy polityczne, gdyż, J.Piłsudski był zwolennikiem, suwerennej polski, takiej, która cechuje się ustrojem demokratycznym, faktyczną władzę w państwie posiada lud, R.Dmowski zaś był zwolennikiem lojalnej polityki u boku Rosji, gdyż nie wierzył on w siłę ekonomiczną II Rzeczpospolitej.

Pierwszym ważnym wydarzeniem związanym z kształtowaniem się ustroju Rzeczpospolitej było proklamowanie republiki w listopadzie 1918 roku, co znosiło system monarchistyczny w Polsce. Na początku 1919 roku zostają przeprowadzone wybory do sejmu ustawodawczego (konstytuanty), najważniejszą osobą w państwie zostaje naczelnik państwa – Józef Piłsudski. Kompetencje naczelnika państwa są ograniczone przez sejm, w którym to większość mandatów zdobywa Związek Ludowo-Narodowy (endecja).W lutym zostaje nadana mała konstytucja II Rzeczpospolitej, która w dalszym powierza władze naczelnika w ręce Piłsudskiego, w tymże też roku zostaje podpisany traktat wersalski, który utwierdził niepodległość polski i ukazał przybliżone granice państwa. W 1921 r. zostaje nadana Konstytucja Marcowa, która ustanawia organ ustawodawczy w państwie – dwu izbowy parlament.Sejm jest najważniejszym organem w państwie, rząd opowiada się przed sejmem, jest on określany sejmem rządów mniejszości, gdyż żadna partia nie uzyskała większości głosów, ponad 50%. Władzę wykonawczą sprawuje prezydent z rządem. Pierwszym Prezydentem polski zostaje Gabriel Narutowicz, który po paru dniach zostaje zamordowany na warszawskiej zachęcie, przez fanatycznego nacjonalistę związanego z endecją – Eligiusza Niewiadomskiego. Jego następcą zostaje Stanisław Wojciechowski, który sprawuje urząd do 1926 r.

W 1923 r. w Rzeczpospolitej następuje kryzys gospodarczy.Wincenty Witos zostaje premierem połączonego rządu Chjeno-Piasta (PSL "Piast" i Chrześcijański Związek Jedności Narodowej), lata 1923-1926 jest to okres niezadowoleń społecznych z powodu nie komfortowej sytuacji międzynarodowej i niezadowoleń społecznych związanych z obawą kolejnego kryzysu gospodarczego. Na scenę polityczną wraca Józef Piłsudski, który odszedł na czas od polityki, gdyż sytuacja w państwie została unormowana. W 1926 w dn. 12-14 maja, Marszałek dokonuje tzw. Przewrotu majowego, czyli nielegalnego przejęcia władzy w państwie.

Rozpoczynają się rządy Sanacji, nowym prezydentem zostaje Ignacy Mościcki. Po zamachu stanu ustrój państwa ulega modyfikacji, poprzez ustawę (nowela sierpniowa), która zmieniła Konstytucję.Ograniczeniu zostaje poddana władza Parlamentu, zaś zostają zwiększone kompetencje Prezydenta. Od tego momentu ustrój II RP możemy uznać za system Prezydencko - autorytarny, gdyż faktyczną władzę w państwie przejmuje Sanacja.

W 1928 r. zostaje utworzona organizacja - Bezpartyjny Blok Współpracy z rządem, czyli przedstawicielstwo sanacji w rządzie. W 1930 BBWR uzyskuje ponad połowę głosów w wyborach (Wybory Brzeskie), którego głównym celem będzie walka z opozycją "Centrolewem".

Kształtowanie się ustroju II Rzeczpospolitej, przebiegało przez długi okres czasu, gdyż po odzyskaniu niepodległości, w kraju panowała anarchia. Nieciekawa w oczach Polaków zdawała się też sytuacja międzynarodowa, która ulegała w tym okresie ciągłym zmianom, ale też i kryzys gospodarczy w 1923 roku. Okres ten mogę określić jako "walka o władzę" pomiędzy stronnikami J.Piłsudskiego a R.Dmowskiego, w której to jednak strona Józefa Piłsudskiego wychodziła zwycięsko.Przełomowym okresem był rok 1926. Ustrój II rzeczpospolitej do tego roku nazywamy republiką demokratyczną z systemem wielopartyjnym i dwuizbowym parlamentem, a po wydarzeniach majowych, systemem prezydencko-autorytarnym.