Owady to jedna z najbardziej rozpowszechnionych i różnorodnych grup organizmów. Wiele z nich ma ogromne znaczenie dla człowieka. Przykładem może być pszczoła miodna, którą człowiek hoduje i wykorzystuje do produkcji miodu już od ponad 7000 lat. Dowodem na to są rysunki naskalne, namalowane w jaskiniach zamieszkiwanych przez ludzi pierwotnych. Wosk pszczeli wytwarzany przez te owady używany jest także do produkcji świec, gumy do żucia oraz smarów.
Oprócz zastosowań przemysłowych owady spełniają też istotne role ekologiczne. Osy, chrząszcze, muchówki i motyle żywiąc się nektarem kwiatów przyczyniają się znacznie do ich zapylania, przenosząc pyłek na swych odnóżach z kwiatka na kwiatek. Dzięki temu rośliny kwiatowe i owocowe mogą się ze sobą krzyżować i rozmnażać.
Owady zajmują też ważne miejsce w łańcuchu pokarmowym. Stanowią pożywienie dla licznych ptaków, ssaków, gadów, płazów, a także niektórych ryb. Same owady z kolei żywią się najczęściej martwą materią, np. padliną lub opadłymi resztkami roślin (np. larwy, chrząszcze) i spełniają w ten sposób ważną funkcję w rozkładaniu i uwalnianiu produktów organicznych. Niektóre owady zjadają mniejsze owady, które mogą być szkodliwe dla człowieka. Przykładem mogą być ważki żywiące się komarami oraz biedronki zjadające mszyce. Czasem rolnicy specjalnie wpuszczają biedronki na swoje uprawy, aby pozbyć się owadów-szkodników.
Obecność owadów w naturze może być też czasem niekorzystna dla człowieka. Wiele spośród nich jest szkodnikami i powoduje ogromne straty w uprawach rolniczych. Ponadto owady mogą przenosić choroby. Muchy żerujące na odchodach przenoszą dur brzuszny, pchły dżumę, a komary żółtą febrę i malarię. Ugryzienia owadów powodują przykre swędzenie, czasem opuchliznę, a ugryzienie przez muchę tse-tse może spowodować groźną śpiączkę. Termity i korniki mogą naruszyć konstrukcje drewnianych budynków, a mole powodują szkody w ubraniach. Należy jednak pamiętać, że nie zawsze to, co szkodliwe dla człowieka jest złe dla natury. Działalność owadów jest niezbędna w środowisku naturalnym do zachowania równowagi ekologicznej. Dlatego też w wielu krajach zagrożone wyginięciem gatunki owadów są pod ochroną. W Polsce obowiązuje zakaz zbierania, zabijania, wywożenia za granicę oraz hodowli jaj, larw, poczwarek i dorosłych owadów, które objęte są ochroną. Na liście chronionych gatunków w Polsce znajduje się 31 owadów.
Znaczenie owadów w przyrodzie i gospodarce
Owady mogą mieć duże znaczenie w przyrodzie, jak i w gospodarce:
- dostarczają zwierzętom, a nawet roślinom pokarmu.
- przenoszenie chorób, np. mszyce wysysając soki z roślin przenoszą choroby wirusowe.
- są czynnikiem redukcji bezkręgowców i roślin.
- zjadają larwy i jajeczka szkodników, np. Mrówka Rudnica
- odgrywają ważna role w procesie glebowym.
- zapylają rośliny.
- owady usuwają martwą materię zjadając ją.
- z nici kokonów Jedwabnika Morowego produkuje się jedwab.
- spełniają ważną rolę w rozkładzie i usuwaniu produktów organicznych.
- trzmiel posiada narządy, których nie mają pszczoły. Nimi zapyla, np. koniczynę.
- pszczoła produkuje miód, kit pszczeli, wosk, mleczko.
- biedronki zjadają szkodliwe Mszyce.
- niszczą gatunki roślinożerne.
