„Które z myśli Stanisława Staszica o młodzieży i wychowaniu powinny być – Twoim zdaniem- szczególnie upowszechnione w rodzinie, szkole oraz innych instytucjach publicznych i organizacjach bezpośrednio bądź pośrednio zajmujących się wych

„Które z myśli Stanisława Staszica o młodzieży i wychowaniu powinny być – Twoim zdaniem- szczególnie upowszechnione w rodzinie, szkole oraz innych instytucjach publicznych i organizacjach bezpośrednio bądź pośrednio zajmujących się wychowaniem dzieci i młodzieży”


Na wstępie tej pracy chciałabym przybliżyć postać Stanisława Staszica. Uważam, że każdy Polak powinien nie tylko kojarzyć tę niesamowicie barwną osobę, a wiedzieć o niej nieco więcej. Dlaczego? Ponieważ w dzisiejszych czasach brakuje nam ludzi, związanych z krajem i robiących tak wiele dobrego dla Polski- ludzi myślących nie o swoim interesie ,ale o pozytywnych zmianach będących podstawą zjednoczenia i poprawnego funkcjonowania Polski. Pośpiech, bałagan panujący w życiu Polaków zagłusza wartości, które przekazywane były przez pokolenia. Dominujący egoizm przytłacza uczucia patriotyczne oraz pamięć o historii naszego kraju. Żyjemy tu i teraz nie spoglądając na to co było kiedyś, a przecież historia naszego narodu mogłaby dać nam siłę i odwagę, pomocne w walce o lepsze jutro.
Stanisław Staszic urodził się w Pile 6 listopada 1755 roku. Na przełomie 1778/79 uzyskał święcenia kapłańskie i został kanclerzem kapituły w Szamotułach. Interesował się głównie fizyką i historią naturalną. Studia zagraniczne miały wpływ na ukształtowanie się życia ideologicznego Staszica oraz jego zainteresowań naukowych. Był nieprzeciętnym badaczem przyrody, a równocześnie humanistą i socjologiem, doszukującym się mechanizmów, które „poruszają” społeczeństwo ludzkie. Głosił racjonalizm uznający obiektywne prawa natury. Był zwolennikiem doktryny o umowie społecznej, jednocześnie mówił o czynniku nadprzyrodzonym – boskim. Stanisława Staszica uważa się za ojca polskiej geologii. Zapoczątkował dokładne badania zasobów naturalnych. Stworzył mapę geologiczną Polski. Był miłośnikiem Tatr i Podhala, co zaowocowało napisaniem dzieła pt. „O ziemiorództwie Karpatów i innych gór i równin Polski”. W 1816 roku utworzył w Kielcach Szkołę Górniczą. Z jego inicjatywy powołano też Główną Dyrekcję Górniczą. Był wybitnym reformatorem doby oświecenia. Dowodem na to jest wydane w 1790 roku dzieło pt. „Przestrogi dla Polski”, w którym nawoływał do przeprowadzenia gruntownych reform w państwie. W dobie Sejmu Czteroletniego (1788-1792) działał na rzecz aktywności politycznej mieszczan. Autor „Przestróg dla Polski” prowadził szeroką działalność publiczną. Był między innymi: Członkiem Sekcji Ekonomicznej i Rady Edukacyjnej (1812), przewodniczącym Rady Głównej, utworzonego w 1816 roku uniwersytetu w Warszawie. Założył też placówkę naukowo-badawczą: Towarzystwo Przyjaciół Nauk, przez pewien czas był jej prezesem.
Wielką troską było dla Stanisława Staszica wychowanie młodzieży. Działając na rzecz reform w szkolnictwie przyczynił się do udoskonalenia nauki na różnych szczeblach. Brał czynny udział w reformach wprowadzanych przez Komisję Edukacji Narodowej. Twórca szkolnictwa zawodowego mówił, że: „Dobre wychowanie dzieci jest najważniejszą sprawą kraju, gdyż od niej zależy człowieka wartość, obywatela użyteczność, ludów szczęśliwość, ukształtowanie i zacność rodzaju ludzkiego”.
Zmarł 20 stycznia 1826 roku w Warszawie, pochowany na Bielanach przy kościele Kamedułów. Całe swoje życie poświęcił służbie publicznej: „Był narodowi użytecznym”.
Obowiązek wychowania dzisiejszej młodzieży nie spoczywa tylko na barkach rodziców, młodzi ludzie wiele się uczą od osób ich otaczających, a więc: nauczycieli, wychowawców, sąsiadów czy rówieśników. Postępowanie młodzieży jest często sprzeczne z rozsądkiem i myślą o przyszłości, cechuję się spontanicznością. Przez to młodzi ludzie popełniają błędy, których konsekwencje mogą negatywnie wpłynąć na ich życie. Nie zdają sobie sprawy jak ważna w życiu jest edukacja, w tym właśnie momencie najważniejsi są opiekunowie, którzy powinni motywować, tłumaczyć-wyróżniając wartości pomocne w ukierunkowaniu życia. O tych potrzebach powinno się mówić głośno. Dlatego właśnie warto upowszechniać słowa Stanisława Staszica: „Ojcowie! Zachęcajcie synów waszych do doskonalenia się w umiejętnościach dokładnych. Nie rozrywajcie wychowania zawczesnym usuwaniem dzieci ze szkół przed zupełnym nauk ukończeniem. Nie uwodźcie się zbytnio chęcią umieszczenia ich dla jakowej płacy po kancelariach, po tych bezdennych przepaściach naszej młodzieży. Niebaczni zapychacie tylko kraj machinalnymi pismakami i dobrowolnie w waszych dzieciach niszczycie marnie światłych i użytecznych dla ojczyzny obywateli i urzędników.” Często młodzież uważa ze lepsza jest praca niż nauka, ponieważ posiada z niej materialne korzyści, a rodzice zamiast tłumaczyć jak ważna jest edukacja, przyzwalają na marnowanie świeżego umysłu, myśląc także o swoim indywidualnym interesie. Mądrość społeczeństwa jest zależna od publicznego podejścia do danego problemu. Jeśli chcemy tworzyć silny kraj, ważna jest właśnie nasza mądrość. Dlatego podstawą jest upowszechnianie myśli wybitnych ludzi. Szczególna uwagę na to powinno się zwrócić w placówkach najbardziej związanych z wychowaniem młodych ludzi, a w także mediach, które w dzisiejszych czasach pełnią wielką role w przekazywaniu wszelkiego rodzaju informacji. Wszędzie pełno jest skandali politycznych, korupcji, plotek o gwiazdach, a gdzie miejsce na wychowanie moralne, przekazywanie wartości narodowych, głoszenie mądrości wielkich postaci? Mówi się o tym zdecydowanie za mało, dlatego należy rozpropagować przesłania cenionych Polaków.
Stanisław Staszic zostawił po sobie duży majątek nie tylko materialny, ale umysłowy. Wywodził się z mieszczaństwa i osobiście odczuwał niesprawiedliwość społeczną. Jego dzieła polityczne, prace przyrodnicze i biologiczne, rozprawy o statystyce, wypowiedzi z dziedzin ekonomii, etnografii, psychologii, filozofii, teorii poznania po syntezę historiozoficzną pt. „Ród ludzki”, dają świadectwo doskonałego oczytania i zgłębienia postępowej literatury zachodnioeuropejskiej, z której czerpał i wykorzystywał to co w niej najlepsze do pracy. Dla celów dydaktycznych podjął się tłumaczenia niektórych dzieł, które wg niego były postępowe, twórcze i kształcące. W nauczaniu chodziło mu o połączenie kształcenia z wychowaniem po to, by szybko ukształtować dzielnych, krytycznych pracowitych obywateli. Pierwszorzędną rolę w kształtowaniu moralności przypisywał rodzinie, to ona poprzez dobry przykład powinna wychowywać młodzież w poczuciu obowiązku, w zamiłowaniu do pracy i w miłości do ojczyzny. Dzisiaj za mało mówi się o tym człowieku, omijamy tak wiele mądrości, które nam pozostawił.
Staszic w „Przestrogach dla Polski” mówi do młodzieży: „Młodzieży! Ty każdego narodu droga, narodu naszego jedyna, nadziejo![…]
„Jeżeli wam już nie wolno z innymi ludy chodzić w zawód o narodową sławę bohaterstwa, to wolno wam, owszem wzywają was europejskie narody w zawód o sławę wszystkich innych rodzajów. Idźcie w te szlachetne zabiegi i z cudzoziemcami, i współobywatelonymi ludy, a nie ustępując na waszej ziemi nikomu pierwszeństwa w cnotach, w pracach, w naukach – połóżcie na tym wszystkim, cokolwiek ziemia waszych ojców w najwyższych górach, w najgłębszych wnętrza zakopaniach i w morzach, i w powietrzu, ciekawego, użytecznego zawiera, połóżcie – mówię na tym wszystkim pracy dowcipu, wynalazku, umiejętności pierwsze imię Polaka.” Mimo, że cytat ten pochodzi z utworu napisanego ponad dwieście lat temu, przesłanie to jest nadal bardzo aktualne. Czyż młodzież nie powinna walczyć o dobre imię Polski? W niej nadzieja na poprawę stanowiska naszego kraju na forum Europy czy nawet świata. Polskie władze powinny oferować większą pomoc ludziom chętnym by kształcić się i rozsławiać kraj. Większą uwagę należy zwrócić na kulturę. Próbować trafiać wszelkimi sposobami do społeczeństwa przypominając mu o wspólnej przyszłości. Środki jakimi można dotrzeć do dzieci i młodzieży są bardzo proste, wystarczy pobudzić swoją i ich wyobraźnie. Należy upowszechnić, a przede wszystkim zobrazować tezy dotyczące rozwoju kraju.
Myśli i twórczość Staszica mogą być tego podstawą. Był postacią wyjątkową, głównie dlatego, że cechowały go: bezinteresowność, pracowitość, rzetelność i konsekwencja w działaniu. Dowodem na to może być fakt, że po przyjeździe do kraju w 1781 r. rozpoczął pracę na magnackim dworze byłego kanclerza Andrzeja Zamoyskiego jako nauczyciel jego dzieci. Funkcję tę objął po Józefie Wybickim.
Stanisław Staszic na jednej z audiencji w imieniu Towarzystwa Przyjaciół Nauk powiedział: „Udoskonalić język ojczysty, zachować dzieje narodowe, przystosować umiejętności do sztuk pożytecznych, a nade wszystko do tych, które by mogły nadać większą wartość przyrodzonym płodom krajowym-te są cele Towarzystwa naszego”
Moim zdaniem dziś mamy za mało organizacji dbających o patriotyzm wśród Polaków. Patriotyzm jest to postawa społeczno-polityczna, oparta na miłości do swego kraju i jego tradycji przy równoczesnym poszanowaniu innych wartości narodowych i kultur. W dzisiejszych czasach patriotyzm postrzegany jest nieco inaczej, niż kilkaset lat temu. Dawniej patriotą nazywany był człowiek, który gotowy był oddać własne życie dla dobra swej ojczyzny. Patriota 200 lat temu był częstym uczestnikiem w bitwach na rzecz swego kraju, z dumą obnosił się ze swoją polskością. Niestety dzisiaj niektórzy młodzi ludzie wstydzą się tego, że pochodzą z Polski. Tego w żaden racjonalny sposób nie można wytłumaczyć. Uważam, że młodzi ludzie, którzy nie szanują swojej ojczyzny, są po prostu żałośni. Ale winę za to ponoszą nie tylko oni, lecz również ich rodzice, którzy często są tak zabiegani, że nie mają czasu wpajać swym pociechom prawd związanych z miłością do ojczyzny. Dlatego warto zwrócić uwagę na przekazywanie ważnych wartości. Jeśli rodzice nie zawsze zwracają uwagę na wychowanie patriotyczne powinny powstać organizacje tworzące eventy, kampanie, głoszące ważne myśli, uważam że w szkole powinien być przedmiot związany tylko z historia, tradycjami, ważnymi postaciami naszego kraju.
Podsumowując zachęcam do bliższego zapoznania się z twórczością Stanisława Staszica. Uczciwy, odważny, konsekwentny w służbie ojczyzny, poświęcił jej swoje życie, którego cechą była głęboka wiara w potęgę oświaty.
„Edukacja myśleć naucza, edukacja złymi lub dobrymi uczynić może”.
Szerokie zainteresowania i wysokie dążenia naukowe utwierdziły go w przekonaniu, że nawet skomplikowane zjawiska moralne można wyjaśnić w sposób naukowy.„Edukacja wszystkich nieszczęść i szczęść ludzkich imiona wyrzekła. Ona nas tak przerobić umie, że istotne człowieka nieszczęścia obieramy za naszą szczęśliwość.” Polska i dzisiaj potrzebuje takich działaczy i pedagogów zaangażowanych w pracy wychowawczej na rzecz ucznia i dla dobra szkoły. Poszukiwani są naśladowcy tej uczciwości i gospodarności, pasjonaci nauki i twórcy nowych jakości opartych także na osiągnięciach nowoczesnej światowej literatury. Apeluję do każdego człowieka, aby zastanowił się nad swoją osobą i postawą wobec kraju, jeśli każdy mógłby zacząć zmieniać się na lepsze, może za kilka lat żyłoby nam się lepiej.


Bibliografia:

-„Literatura polska, dla klasy I liceum ogólnokształcącego oraz techników i liceum zawodowych” autorzy :J.Komar, A.Lubach, S.Stupkiewicz, I.Szypowska

-„Stanisław Staszic organizator nauki i gospodarki” autor: Z.Wójcik

-„Stanisław Staszic” autor: K.Koźmiński

-www.wikipedia.pl