"Oda do Licyniusza" - analiza i interpretacja utworu Horacego, antyczna filozofia życia

Horacy to jeden z najwybitniejszych liryków rzymskich, znany przede wszystkim ze swoich największych dzieł – pieśni (zwanych również odami). Tematyka ód jest bardzo zróżnicowana, wyróżniamy pieśni miłosne, biesiadne, filozoficzne, polityczne oraz okolicznościowe. Jego utwory miały charakter filozoficzno – refleksyjny, przekazywał w nich swoje poglądy, mądrość życiową oraz szukał odpowiedzi na pytanie jak żyć ? W swoich rozważaniach szczególnie upodobał sobie idee stoików i epikurejczyków. Połączenie tych dwóch, jakże odmiennych kierunków filozoficznych spowodowało powstanie charakterystycznej i specyficznej filozofii życia, obecnej w każdym jego utworze.

„Oda Do Licyniusza” składa się z sześciu strof o identycznej budowie. Trzy pierwsze wersy są jedenastozgłoskowe, a ostatnia pięciozgłoskowa. Podobnie jak inne utwory Horacego, pieśń ta nie zawiera rymów. Główne środki stylistyczne to epitety, przerzutnie oraz metafory. Jest to rodzaj liryki bezpośredniej, postacią mówiącą jest autor ody – Horacy, który zwraca się bezpośrednio do swojego przyjaciela Licyniusza.

Już pierwsza strofa ukazuje stoicki charakter utworu. Horacy radzi przyjacielowi, aby nie miał zbyt wygórowanych ambicji, nie przeciwstawiał się własnym słabościom, bo może się to dla niego źle skończyć. Autor mówi do Licyniusza, aby w swoim postępowaniu zachował zdrowy rozsądek.

Pierwszy wers drugiej strofy, przedstawia zasadę złotego środka – sposób życia opisany przez Horacego, stworzony przez połączenie filozofii epikurejskiej i stoickiej. Wedle niej, człowiek zdobywa szczęście przez umiarkowane i roztropne życie, zachowanie równowagi pomiędzy pragnieniami, a rzeczywistymi potrzebami. Rozważając dalsze wersy strofy drugiej dochodzimy do wniosku, że znalezienie owego złotego środka pozwoli nam uchronić się przed nikczemną nędzą i zawistnym bogactwem, spokojne i pozbawione zmartwień życie, po środku wszystkiego, zapewnia człowiekowi właściwe posługiwanie się rozumem, umożliwia ono również ustalenie hierarchii rzeczy najważniejszych i tych mniej istotnych, pozwala ocenić własne potrzeby życiowe i ustrzec się pokus posiadania.

Kolejna strofa wiersza przedstawia nam kolejną stoicką myśl. Horacy mówi, że wszystko to co najwyższe, największe, najlepsze ma w życiu trudniej. Ogromna sosna jest częściej targana przez wiatr, w najwyższe góry biją pioruny. Na podstawie takich stwierdzeń autor chce przekazać, że bycie przeciętnym to najlepsze rozwiązanie dla człowieka, przynosi one najwięcej szczęścia. Średniak nie upadnie na dno z samego szczytu, nie poniesie porażki. Nie dotyczą go pieniądze i władza, które przynoszą zawiść i zazdrość. Ludziom prostym łatwiej osiągnąć jest szczęście i harmonię.

Czwarta strofa „Ody Do Licyniusza” to refleksja nad losem i przeznaczeniem. Horacy twierdzi, że życie ludzkie zależy od bogów, jesteśmy wobec ich wyroków bezsilni i powinniśmy się im podporządkować. Należy z jednakowym spokojem przyjmować wieści dobre i złe , nie należy od nich uzależniać swego szczęścia. Autor podkreśla również, że niezależnie od tego jak dziś jest źle to kiedyś na pewno będzie lepiej, los w każdej chwili może się odwrócić.

Ostatnie cztery wersy, są podsumowaniem i podkreśleniem stoickiego charakteru całego utworu. Horacy jeszcze raz nawołuje, aby żyć z zachowaniem umiaru i rozwagi, odpowiednio korzystać z wszelkich dóbr.
Oda do Licyniusza przedstawia stoicką postawę i wartości charakteryzujące antyczną filozofię życia. Receptą na szczęśliwe życie w wierszu Horacego jest cnota – zachowanie umiaru i rozsądku we wszystkich czynach, a co za tym idzie podporządkowanie się z góry ustalonemu przeznaczeniu, przeciętne życie z naturą. Człowiek powinien być rozumny, wolny, powinien potępiać zło i być obojętny wobec nietrwałych dóbr – bogactwa, urody, władzy, siły. Horacy w swoich utworach przekazuje swoją mądrość życiową, jego rady powodują, że ludzkie życie staje się bardziej znośne.