Wychowanie w społeczeństwach pierwotnych i państwach antycznych

Przyjmuje się iż historia wychowania zaczyna się wraz z powstaniem historii kultury. Historia wychowania jest związana z rozwojem społeczeństwa i kulturą.
Pierwsze elementy procesu wychowania można doszukać się w społeczeństwie pierwotnym( HORDA)
W tych społeczeństwach wychowanie można uważać za identyczne z samym życiem.
Doświadczenie dorosłych,społeczne-młoda generacja przyjmowała bardzo łatwo poprzez naśladownictwo i obserwację poprzez bezpośredni udział w życiu codziennym-wychowanie to przystosowanie do życia w grupie. Odbywało się bez nakazu,przymusu i samorzutnie.Posiadało ogromny walor wychowawczy ponieważ każdy członek grupy uczestniczył w pracy. Młodzież w ramach dorastania była stopniowo wdrażana pod kierunkiem rodziców w tajniki różnych czynności (kształtowano w tym procesie zamiłowanie do porządku, miłości, obowiązkowości,sumienności, autorytet ludzi starszych).Ważną role w tym procesie odbywały grupy rówieśnicze do których przynależność była obowiązkowa. Matka przygotowywała dziewczyny do życia.

Inicjacia-polegała na stopniowym wtajemniczeniu przez starszyznę rodową lub członków dorastających, młodych mężczyzn w plemienne zwyczaje,obyczaje,tajniki dorosłego życia (TABU).
Obrzęd inicjacyjny trwał wiele tygodni,miesięcy (dotyczył wieku 13-14 lat i 7lat).Młodzież była poddawana wielu próbom: sprytu,sprawdzano ich wartości moralne.Po przejściu tego stawał się pełnoprawnym członkiem danej grupy,społeczności.

Dziewczynki nie podlegały procesowi inicjacji,do roli matki,żony,gospodyni domowej były przygotowywane przez matkę i tak było do XVIII w.
Przyjmujemy,że inicjacja nosi znamiona instytucji wychowawczej.

Wychowanie w państwach Greckich:Sparta i Ateny.
Nasza europejska kultura wywodzi się z greckiej Hellady. Hellada jest nauczycielką społeczeństw europejskich.
Sparta:

Bezpieczeństwo Sparty było uzależnione od tego czy utrzymają podbitą ludność.Główny cel wychowania spartan polegał na cnotach wojskowych: odwaga,lojalność, posłuszeństwo,bezwzględne oddanie się państwu.
Sparta była jednym wielkim obozem wojskowym.Mężczyzna był panem życia i śmierci(PATRIARCHARNY).
Celem rodziny było płodzenie i wychowywanie dzieci.Dzieci płodzono i wychowywano dla 3 celów:
1)dla państwa (aby przysporzyć obrońców)
2)dla rodu (aby zapewnić trwałość i podtrzymanie tradycji)
3)dla rodziców (aby zapewnić im opiekę na starość)

Największym wydarzeniem były narodziny potomka,ale miał być synem,dopuszczano narodzin 1 córki.Kobiety też służyły w wojsku
Wszystkie dzieci spartan nie były własnością rodziców,ale państwa.Do 7 roku życia zostawały pod opieką rodziców.Piastunką zalecano szczypanie,dręczenie dzieci,aby je hartować.Od 7 roku życia przechodziły pod opiekę państwa i był własnością do końca życia.To wychowanie od 7do 21 r.ż można podzielić na:
1) 8-11 (życie chłopiąt)
2) 12-15 (życie chłopców,tzw PAMPAJSI)
3) 16-20 (okres efebii-gdzie ćwiczono władanie bronią)
4) 20-30 (spartanin pełnił służbę wojskową i po jej zakończeniu mógł się ożenić).
Od 30 do 60 roku życia musiał prowadzić skoszarowany tryb życia:w dzień przebywał w obozie,a na noc wracał do żony i dzieci.

SYSTEM WYCHOWANIA SPARTAŃSKIEGO
1)Wychowanie podporządkowane
0-12 (gry i zabawy-opieka rodziców)
13-16 (przygotowanie do służby wojskowej-opieka państwa)
22-32 (obowiązkowa służba wojskowa)
Po odbyciu służby wojskowej jego obowiązkiem było zawarcie związku małżeńskiego z 17-latką.


Ateny:
Wychowanie różniło się od spartańskiego.W tym wychowaniu dostrzegano i kultywowano indywidualne zainteresowania jednostki,kładziono nacisk na wszechstronny rozwój osobowości-opiera się na wychowaniu.Wykształcenie było możliwe dzięki wielu zwycięskim wojną,które prowadziły Ateny z Persami.Położono nacisk na edukację,a nie na wojsko.Ideał wychowawczy Aten:
wychowanie obywatela zmieniano ku harmonijnemu,wszechstronnemu rozwojowi jego wnętrza, osobowości ( IDEAŁ WYCHOWANIA HELLEŃSKIEGO).
Między V a IV w p.n.e następuje rozkwit w Atenach życia ekonomicznego,gospodarczego,społecznego
jest to ZŁOTY OKRES grecki,helleński lub okres rządów Peryklesa.W tym okresie upowszechnia się przekonanie,że każdy wolny obywatel powinien zadbać o edukację swoją i dzieci.Ogromną rolę odegrali SOFIŚCI (nauczyciele mądrości)oraz wielcy FILOZOFOWIE tego okresu: SOKRATES,PLATON I ARYSTOTELES.
Sofiści- uczyli młodzież sztuki przekonywania( DIALEKTYKI),sztuki przemawiania (RETORYKI)i gramatyki.

WZOREM JEST ATEŃSKI SYSTEM:
7-13 (szkoła gramatyki i lutnisty.Obejmowała naukę czytania,pisania,rachowania.Nauka odbywała się bez pomocy książek.Do pisania służyły woskowane tabliczki drewniane.Rachować uczono się od 1 do miliona.Po tym uczono się muzyki na liże i kitarze.Nauka odbywała się indywidualnie).
13-15 (palestra-wych fizyczne,gdzie ćwiczono rzut dyskiem,oszczepem,biegi,skoki,gimnastykę)
15-18 (gimnazjon-domninowały 3 rodzaje kształcenia:literatura,muzyka i wykształcenie polityczne)
Po 18 roku życia (chłopcy wstępowali do 2-letniej służby wojskowej przy granicach państwa,po tym byli pełnoprawnymi obywatelami państwa).

W okresie ateńskim wykształciły się typowe dla edukacji formy życia szkolnego: wykłady, ćwiczenia i wakacje.