Bankowość - podstawowe zagadnienia

1. Rola banków w gospodarce narodowej
• udział w kreacji pieniądza (następuje przez Bank centralny jak i banki komercyjne. Emisja pieniądza w gospodarce polega na jego wprowadzeniu i wycofaniu z obiegu przez Bank Centralny jak i banki komercyjne)
• udział w społecznym podziale pracy (polega na przejmowaniu przez banki o rozwiniętym podziale pracy szeregu czynności finansowych od przedsiębiorstw i gospodarstw domowych. Banki przyjmują wkłady i udzielają kredytów co sprawia że przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe nie muszą same szukać kredytobiorcy czy kredytodawcy. Banki przejmują także szereg czynności w zakresie obrotu płatniczego i obrotu papierami wartościowymi)
• dokonywanie alokacji i transformacji środków

2. Funkcja Banku jako pośrednik finansowy
Pierwszymi pośrednikami byli bankierzy jako jednostkowi kupcy następnie stali się właścicielami większych przedsiębiorstw a więc banków które wykonywały te same oraz inne dodatkowe operacje finansowe.
Pośrednicy finansowi to podmioty których działalność ułatwia zawieranie transakcji finansowych między jednostkami posiadającymi a jednostkami potrzebującymi środków pieniężnych.
Jako pośrednicy finansowi banki pełnią funkcję:
• funkcja transakcyjna (polegająca na przyjmowaniu i udostępnianiu środków pieniężnych przez banki to one pośredniczą miedzy posiadającymi kapitał (oszczędzającymi) a potrzebującymi środków pieniężnych czyli miedzy tymi którzy gromadzą oszczędności a tymi którzy inwestują)
• funkcja transformacyjna (bank doprowadza do zrównoważenia różniących się struktur podaży i popytu kapitału. Zmienia ilościowo-jakościowe cechy kapitału (rozmiary, ryzyko, terminy płatności).W bankach następuje proces przetwarzania inaczej transformowania a więc przekształcenie drobnych oszczędności w wielkie inwestycje)

3. Bank jako Instytucja zaufania publicznego
Dysponowanie przez banki środkami finansowymi przyjętymi od klientów oraz znaczenie banków w sprawnym funkcjonowaniu gospodarki powoduje że nadaje im się cechę instytucji zaufania publicznego co powoduje że banki traktowane są jako jednostki świadczące usługi publiczne a nie jak zwykłe podmioty gospodarcze.
Bank nadzoruje problemy rozliczeń i ryzyka bankowego, chroni przed przestępstwami i kryzysami finansowymi tak więc korzystanie z takich i podobnych usług wiąże się z zaufaniem do niego i jedynie klienci darzący bank zaufaniem są w stanie powierzyć mu swoje pieniądze.
Zaufanie wiąże się również z postrzaganiem banków jako instytucji pod specjalnym nadzorem państwa które poprzez system prawa reguluje podstawowe zasady ich działania.
Na kształtowanie tego wizerunku ma również wpływ prawo bankowe które reguluje system licencjonowania i prowadzenia działalności bankowej a także system nakazów, zakazów i norm które gwarantują wypłacalność banków.

4. System bankowy i czynniki wpływające na jego kształtowanie
System bankowy obejmuje ogół jednostek które zajmują się działalnością bankową w kraju jak i cele, reguły i procedury według których jest ona wykonywana. To całokształt instytucji bankowych oraz normy określające wzajemne powiązania i stosunki banku z otoczeniem
Funkcje systemu bankowego:
• stworzenie mechanizmów gromadzenia środków oraz ich inwestowania
• zapewnienie możliwości dokonywania płatności między podmiotami gospodarczymi, transferu w czasie i ponad granicami
• zapewnienie skutecznych rozwiązań w zakresie zarządzania rynkiem bankowym
• zapewnienie informacji cenowej o produktach bankowych
• stworzenie warunków do transformacji środków pieniężnych i ich inwestowania w czasie zarówno co do wielkości jak i ryzyka
Czynniki wpływające na kształtowanie Systemu Bankowego:
• porządek społeczny i ekonomiczny
• struktura i wielkość popytu na usługi bankowe
• regulacje prawne działań bankowych
• skłonność banków do innowacji
Czynniki te są ze sobą ściśle powiązane i należy je rozpatrywać we wzajemnym związku .
W ujęciu funkcjonalnym - rozwój systemu bankowego jest następstwem rozwoju gospodarki rynkowej , bowiem to rynek kształtuje system spontanicznie poprzez wpływ zmian na rynku ,bez ingerencji państwa.

5. Dwupoziomowość systemu bankowego
W procesie historycznego rozwoju szczególnie we współczesnej gospodarce pieniężno-rynkowej nastąpiło ukształtowanie dwupoziomowego systemu bankowego. W systemie tym pierwszy poziom stanowi Bank Centralny drugi poziom to ogół banków komercyjnych. Dwupoziomowość Systemu Bankowego jest rezultatem długotrwałej ewolucji. Na kształtowanie systemów bankowych wpłynęło również oddzielnie banków depozytowo-kredytowych od działalności na rynkach kapitałowych czyli w dziedzinie emisji i obrotu papierami wartościowymi a wiec bankowości inwestycyjnej.

6. Konkurencja na rynku usług bankowych
Teoria konkurencji doskonałej – im więcej jest banków oraz im bardziej rozproszeni są ich klienci tym rynek bardziej zbliża się do ideału wolnej konkurencji. W realiach współczesnej gospodarki została ona zastąpiona teorią konkurencji zdolnej do działania – decydenci nie poszukują najlepszych rozwiązań, tylko rozwiązań ich satysfakcjonujących. Nie ilość banków, a jakość ich działania decyduje o warunkach konkurencji, a więc nie jest tak ważna konkurencja cenowa.
Konkurencja cenowa – u nas aktualnie występuje poprzez obniżanie oprocentowania kredytów lub podwyższanie stóp lokat, ale zaczyna też odgrywać rolę wprowadzanie innowacji jako przewaga konkurencyjna.
Konkurencja jakościowa – zaczyna działać dzięki wejściu banków zagranicznych i wprowadzaniu nowych technologii / direct banking, private banking , bankowość detaliczna/
Faktycznie konkurencja jest ograniczona , gdyż decydują wielkie banki, reszta musi się niestety dostosować.
Fundusze inwestycyjne i firmy ubezpieczeniowe to największa konkurencja dla banków , głównie w zakresie depozytów.
Przewaga dużych banków bierze się z przekonania klientów , że są one bezpieczniejsze, nie mogą zbankrutować, lepiej pilnują interesów klienta. Stanowią stabilny element rynku. Upadłość wielkich banków czy holdingów pociąga za sobą takie niewyobrażalne konsekwencje, że zarówno budżet państwa jaki i bank centralny starają się nie dopuścić do ich bankructwa.

Efekt ostrej konkurencji to zagrożenie powstania wierzytelności trudnych czyli należności od tych klientów gdzie istnieje ewentualność nieterminowej lub zupełnej spłaty z winy klienta.
W gospodarce rynkowej konkurencja między firmami stanowi jej siłę napędową, to w bankowości stwierdzenie to ma ograniczony zasięg , bowiem banki są wyjątkowe wrażliwe na zmiany nastrojów klientów.

7. Rodzaje banków w gospodarce narodowej
RODZAJE BANKÓW:
• Banki centralne powstałe na bazie banków emisyjnych,
• Banki operacyjne:
1. depozytowe
2. depozytowo-kredytowe
3. uniwersalne
• Banki specjalne:
1. inwestycyjne
2. hipoteczne i towarzystwa kredytowe
3. rolne i melioracyjne
4. kasy oszczędnościowe
5. spółdzielczość kredytowa

8. Rodzaje i zadania banków funkcjonujących w Polsce
1. BANK CENTRALNY
Spełnia funkcję : banku emisyjnego, banku banków i banku gospodarki narodowej. Bank Centralny jest regulatorem obiegu pieniężnego w kraju i równowagi bilansu płatniczego jak i bankierem państwa w zakresie obsługi długu państwowego oraz kasowej obsługi budżetu.
2.BANKI KOMERCYJNE (KREDYTOWE I DEPOZYTOWE)
Zajmują się przede wszystkim przyjmowaniem depozytów kreowaniem wkładów w postaci udzielania kredytów długo i średnioterminowych. Na zlecenie klientów wykonują różne operacje pośredniczące (komisowe) i świadczą inne usługi bankowe. Do banków komercyjnych można zaliczyć również Banki Spółdzielcze, lecz niektórzy traktują je jako osobną kategorię.
3.BANKI ROZWOJOWE (INWESTYCYJNE)
Gromadzą środki o charakterze długoterminowym, emitują długoterminowe papiery wartościowe, a także przyjmują lokaty długoterminowe – wykorzystując te środki udzielają kredytów długo i średnioterminowych, pośredniczą również w przetwarzaniu zasobów pieniężnych na kapitał rzeczowy.
4.BANKI I KASY OSZCZĘDNOŚCIOWE
Gromadzą rozproszone oszczędności indywidualne i najczęściej udzielają ich na podstawie kredytów (kredytów tym kredytów konsumpcyjnych) lub korzystnie lokują zgromadzone zasoby. Często są powiązane z urzędami pocztowymi, które dysponują gęstą siecią placówek.
5.BANKI SPECJALNE
Finansują wykonywanie specjalnych zadań, wymagających szczególnego rodzaju fachowej obsługi bankowej. Można do nich zaliczyć np. banki obsługujące handel zagraniczny, a nawet jego obszary wydzielone przedmiotowo lub geograficznie. Specjalistyczny charakter mają też banki budownictwa mieszkaniowego, finansowania określonych gałęzi gospodarczych, obsługujące giełdy itp.

9. Banki Inwestycyjne
Bank Inwestycyjny (investment bank) - związany z bezpośrednim transferem oszczędności na rynek pieniężny i kapitałowy. Świadczy usługi związane z operacjami papierów wartościowych. Podstawowym jego zadaniem jest organizacja przepływu kapitału od podmiotów posiadających jego nadwyżki do tych którzy zgłaszają zapotrzebowanie w celu inwestycyjnego ich wykorzystania.
Do podstawowych usług investmenl banking należą:
- obsługa emisji papierów wartościowych na rynku kapitałowym i pieniężnym;
- obrót papierami wartościowymi na rynku wtórnym na rachunek klientów (dzia¬łalność brokerska);
- obrót papierami wartościowymi na rynku wtórnym na rachunek własny (dzia¬łalność dealerska);
- usługi w zakresie restrukturyzacji i prywatyzacji podmiotów gospodarczych;
- doradztwo i zarządzanie finansami;
- tworzenie funduszy inwestycyjnych i zarządzanie nimi;
- transakcje w zakresie instrumentów pochodnych na terminowych rynkach finansowych
- leasing i faktoring;
- obrót produktami ubezpieczeniowymi;
- działalność badawcza i analityczna;
- dystrybucja informacji.

10. Banki Hipoteczne – zadania
Banki hipoteczne są szczególnymi rodzajami banków. Tworzenie i działalność tych banków opiera się przede wszystkim na ustawie z dnia 29 VIII 1997r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych. Banki hipoteczne mogą wykonywać tylko czynności określone w ustawie o listach zastawnych i bankach hipotecznych. Banki hipoteczne podlegają nadzorowi Komisji Nadzoru Bankowego, która określa zasady wyposażania banków hipotecznych w kapitał założycielski.
Czynności dokonywane przez te banki
 udzielanie kredytów zabezpieczonych hipoteką ( hipoteka może obciążać prawo własności nieruchomości lub użytkowanie wieczyste. W tym przypadku bank w razie niespłacenia kredytu przez dłużnika, będzie mógł dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to czyją stała się własnością i z pierwszeństwem przed innymi wierzycielami dłużnika. W kwestii hipoteki regulację zawiera kodeks cywilny
 może zarządać zastrzeżenia pierwszeństwa ustanowionej na rzecz banku hipoteki, przed innymi ograniczonymi prawami rzeczowymi (np. zastaw, użytkowanie) ustanowionymi na nieruchomości i wpisanymi do księgi wieczystej. Ustawa o listach zastawnych i bankach hipotecznych nie formułuje ogólnych zasad dotyczących interesu klienta tego banku, jednakże całokształt regulacji zapewnia silną ochronę przede wszystkim interesom banku. Potwierdza to również sposób ustalania bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości, dokonywane z zachowaniem należytej staranności i ostrożności

11. Bank Centralny i jego funkcje
Bank centralny realizuje w gospodarce narodowej szereg istotnych zadań związanych z obiegiem pieniężnym i zaopatrzeniem gospodarki w kredyt. Jest przede wszystkim odpowiedzialny za dopływ do gospodarki pieniądza gotówkowego i kreację przez banki komercyjne pieniądza kredytowego. Oprócz tego stwarza warunki do sprawnego przebiegu rozliczeń pieniężnych dokonywanych za pośrednictwem banków. Wykonując swoje podstawowe zadania w zakresie polityki pieniężnej bank centralny kieruje się postawionymi przed nim celami. We współczesnych rozwiniętych gospodarkach rynkowych takim niekwestionowanym celem długoterminowej polityki banku centralnego jest stabilność pieniądza.
Funkcje Banku Centralnego:
• emisyjna (emisja znaków pieniężnych (banknotów i monet) oraz centralnego pieniądza rezerwowego. Bank Centralny jest odpowiedzialny za organizację obiegu pieniężnego i regulację podaży pieniądza)
• banku banków
1.organizowanie i współuczestniczenie w systemie rozliczeń pieniężnych poprzez określenie form i zasad rozliczeń a także prowadzenie rachunków
2.udzielanie kredytów bankom komercyjnym w przypadku wystąpienia niedoborów płynności oraz wyczerpania się innych źródeł pozyskiwania funduszy
3.regulowanie płynności sektora bankowego i potencjału kredytowego banków poprzez wykorzystywanie instrumentów polityki pieniężno-kredytowej
4.nadzorowanie banków komercyjnych poprzez udzielenie licencji na prowadzenie działalności bankowej oraz monitorowanie ich działalności w zakresie przestrzegania obowiązujących przepisów prawnych
• banku państwa
1.sterowanie polityką pieniężną w kraju co powoduje stabilność cen i umacnianie pieniądza narodowego
2.prowadzenie rachunków jednostek budżetowych i bieżąca obsługa budżetu
3.obsługa emisji papierów wartościowych emitowanych przez rząd
4.utrzymanie i zarządzanie rezerwami dewizowymi kraju oraz kształtowanie kursu walutowego i polityki dewizowej państwa

12.Stopy procentowe banku centralnego i refinansowanie banków komercyjnych
Stopy procentowe banku centralnego są instrumentem polityki pieniężnej o charakterze jakościowym i pośrednim, ponieważ banki samodzielnie kształtują wysokość oprocentowania depozytów i kredytów. Stopa procentowa jest ceną za pożyczenie funduszy i określana jest w % zwykle w stosunku rocznym.
Stopy Procentowe w gospodarce ustalone przez Bank Centralny:
• stopa redyskontowa (określa wielkość oprocentowania kredytu redyskontowego)
• stopa lombardowa (określa wielkość oprocentowania kredytu lombardowego)
• stopa depozytowa (określa wielkość oprocentowania depozytów oferowaną przez banko centralny bankom komercyjnym)
• stopa referencyjna (sygnalizuje kierunki bieżącej polityki pieniężnej banku centralnego, wykorzystuje się ją do wyznaczania poziomu oprocentowania krótkoterminowych operacji otwartego rynku)
Refinansowanie banków komercyjnych (polega na udzielaniu przez bank centralny kredytów przy tym pełni on funkcje określaną terminem „kredytodawcy ostatniej instancji”. Zadaniem refinansowania jest zapewnienie płynności bankom komercyjnym w sytuacji jej niespodziewanego zachwiania. Banki komercyjne mogą refinansować się alternatywnie bądź w banku centralnym lub na międzybankowym rynku pieniężnym.
Formy refinansowania:
• kredyt lombardowy (udzielany pod zastaw „np. weksle przedsiębiorstw” papierów wartościowych głównie skarbowych, duża elastyczność z tego względu iż można go w każdym czasie zaciągnąć oraz spłacić , jest droższy od kredytu redyskontowego)
• kredyt redyskontowy (forma zasilania finansowego przez bank centralny banków komercyjnych związana z obiegiem weksla w gospodarce)

13.Rezerwy obowiązkowe jako instrument Banku centralnego
Jeden z instrumentów polityki pieniężnej, który ma charakter ilościowy. Celem tworzenia rezerw obowiązkowych jest regulacja ilości pieniądza kreowanego przez banki komercyjne poprzez kształtowanie potencjału kredytowego banków jak również dodatkowe zabezpieczenie ich płynności.
Rezerwa obowiązkowa to część środków przyjętych od klienta jako depozyty, które banki utrzymują na rachunku w banku centralnym. Rezerwy banków a przyjęte depozyty to wskaźnik rezerw obowiązkowych który wyrażony jest w % Bank centralny zmieniając poziom tego wskażnika reguluje wysokość rezerw obowiązkowych czyli ilość pieniądza w obiegu.
Podwyższenie tego wskaźnika zmusza banki komercyjne do utrzymywania większej części środków na rachunku w banku centralnym. Środki te nie mogą być wykorzystane na udzielanie kredytów przez banki.
Obniżenie wskaźnika rezerw prowadzi do zmniejszenia zamrożonych środków na rachunku rezerwy obowiązkowej w banku centralnym co wpływa na przeznaczenie większych kwot na działalność kredytową i tym samym przyczynia się do ożywienia gospodarki.

14. Operacje otwartego rynku jako instrument banku centralnego
To zespół transakcji kupna i sprzedaży krótkoterminowych papierów wartościowych między bankiem centralnym a bankami komercyjnymi mające na celu kształtowanie płynności finansowej banków
Przedmiotem transakcji mogą być papiery emitowane przez różne podmioty o terminie zwrotu do 1 roku. W innych krajach takim papierem są bony skarbowe (weksle skarbowe) które Skarb Państwa emituje w celu pokrycia deficytu budżetowego.
Bank Centralny kupując i sprzedając bony skarbowe na rynku pieniężnym przyczynia się do regulowania płynności banków komercyjnych jak również do kształtowania ich działalności kredytowej.
Operacje otwartego rynku :
• operacje bezwarunkowe (bank centralny kupuje „outright purchase” lub sprzedaje „outright sale” papiery wartościowe. Strony które uczestniczą w tych transakcjach nie zobowiązują się do późniejszej odsprzedaży lub odkupienia papierów które stanowią przedmiot transakcji. Sygnalizują rynkowi kierunek zmian polityki pieniężnej)
• operacje warunkowe (zakup lub sprzedaż papierów wartościowych przez bank centralny pod warunkiem ich późniejszej odsprzedaży w określonym terminie i po określonej cenie. Różnica między ceną zakupu a ceną sprzedaży odpowiada oprocentowaniu)
Operacje otwartego rynku wywierają wpływ na poziom stopy procentowej. Oferowana przez bank centralny stopa procentowa przy kupnie lub sprzedaży papierów wartościowych wpływa na decyzje banków komercyjnych jak również kształtuje oprocentowanie wkładów i kredytów na rynku międzybankowym.

15. Zadania Europejskiego Systemu Banków Centralnych [ESBC]
• określenie i realizowanie polityki pieniężnej Wspólnoty tak aby zapewnić stabilność cen
• prowadzenie polityki emisyjnej w odniesieniu do wspólnego pieniądza – euro, jako jedynego prawnego środka płatniczego w ramach EMU
• przeprowadzenie operacji walutowych zgodnie z zasadami wspólnej polityki pieniężnej
• przechowywanie rezerw dewizowych państw członkowskich i zarządzanie nimi
• zapewnienie sprawnej organizacji i funkcjonowania rozliczeń pieniężnych i systemów płatniczych. W tym celu został utworzony system TARGET integrujący krajowe systemy rozliczeń pieniężnych i płatności wielkich kwot nominowanych w euro w ramach Unii Ekonomicznej i Monetarnej
• przyczynianie się do sprawnego prowadzenia przez kompetentne władze nadzoru nad działalnością instytucji kredytowej i stabilności systemu finansowego
• gromadzenie informacji statystycznej zarówno od Narodowego Banku Centralnego jak i od instytucji finansowych i innych podmiotów dla dokonywania analiz i ocen sektora finansowego i całej gospodarki EMU

16. Funkcje Nadzoru Bankowego
Nadzór Bankowy sprawuje nad bankami 3 funkcje :
• funkcja licencyjna (umożliwia prowadzenie działalności bankowej w taki sposób aby można było traktować bank jako instytucję zaufania publicznego, nadzór udziela zezwoleń na uruchomienie instytucji bankowych są tu stosowane dwie metody wydawania licencji świadczonych usług bankowych:
1.metoda koncesji (zezwolenie + spełnienie określonych warunków przez założycieli i konieczna jest decyzja władz administracyjnych)
2.metoda normatywna (zezwala na prowadzenie operacji bankowych każdemu kto stosuje się do określonych norm)
• funkcja regulacyjna (określa minimalne standardy bezpieczeństwa w działalności banków. Istotne są tu regulacje ostrożnościowe jako ogół norm prawnych adresowanych do banków które mają na celu określenie minimalnych standardów sprzyjających ograniczeniu nadmiernie ryzykownej działalności banków. Wymagania regulacji ostrożności dotyczą : funduszy własnych, współczynnika wypłacalności, limitów koncentracji)
• funkcja kontrolno-administracyjna (badanie przestrzegania przez banki obowiązujących przepisów i norm ostrożnościowych oraz stosowanie sankcji wobec banków w przypadku stwierdzenia nie prawidłowości. Instytucja nadzoru bankowego ma prawo kontrolowania działalności banków, jeśli postępowanie banku zagraża wypełnieniu przez niego zobowiązań wobec klientów lub narusza przepisy prawa bankowego nadzór może zastosować odpowiednią karę administracyjną aż do zawieszenia lub odwołania kierownictwa banku a nawet postawienia banku w stan likwidacji)

17. Zadania NBP
Podstawowym celem NBP jest utrzymywanie stabilnego poziomu cen przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej rządu jeżeli nie ogranicza to podstawowego celu NBP.
Zadania NBP:
• Realizuje politykę walutową ustaloną przez Radę PP. Zasady ustalania kursu walutowego ustala Rada Ministrów w porozumieniu z Radą
• NBP ogłasza kursy walut
• Gromadzi rezerwy walutowe
• Prowadzi rachunki banków, Budżetu Państwa , BFG i innych osób prawnych za zgodą Prezesa
• Gromadzi rezerwy obowiązkowe
• udziela kredytu refinansowego bankom
• przyjmuje weksle do dyskonta
• Może emitować i sprzedawać papiery wartościowe
• może nabywać Skarbowe papiery wartościowe
• organizuje obrót papierami wartościowymi
• emituje znaki pieniężne
• organizowanie rozliczeń pieniężnych
• prowadzenie gospodarki rezerwami dewizowymi
• prowadzenie działalności dewizowej w granicach ustalonych ustawami
• prowadzenie bankowej obsługi budżetu państwa
• regulowanie płynności banków oraz ich refinansowanie
• kształtowanie warunków niezbędnych dla rozwoju systemu bankowego
• opracowanie bilansu płatniczego oraz należności i zobowiązań zagranicznych państwa
• umocnienie pieniądza polskiego
• wspieranie polityki gospodarczej państwa
• działania regulacyjne wobec całego systemu bankowego
• z ustawy inne zadania

18. Banki Spółdzielcze w Polsce
Banki spółdzielcze nazywane są bankami ludowymi , spółdzielczymi kasami oszczędnościowo-kredytowymi lub spółdzielczymi towarzystwami kredytowymi. Banki te powstały jako instytucje mające na celu przeciwdziałanie wielkokapitalistycznej konkurencji i solidarną obronę interesów drobnych producentów. Głównym zadaniem banków spółdzielczych jest obsługa finansowa i zaspokojenie potrzeb kredytowych członków spółdzielni oraz klientów w środowisku lokalnym.

19. Cele systemu gwarantowania depozytów
• gwarancja depozytów zgromadzonych w bankach
• ochrona konsumentów (deponentów korzystających z usług bankowych)
• ograniczenie ryzyka runu na banki przez deponentów
• zwiększenie bezpieczeństwa systemu bankowego
• określenie przedmiotowego i podmiotowego zakresu gwarantowania

20. Zadania Bankowego Funduszu Gwarancyjnego
• gwarantowanie wkładów pieniężnych w przypadku niewypłacalności banku
• udzielenie zwrotnej pomocy finansowej bankom na usunięcie stanu zagrożenia wypłacalności

21. Organy NBP i ich zadania
• Prezes NBP (przewodniczy Radzie Polityki Pieniężnej, Zarządowi NBP, Komisji Nadzoru Bankowego oraz reprezentuje NBP na zewnątrz. Jest przełożonym wszystkich pracowników NBP)
• Rada Polityki Pieniężnej (ustala corocznie założenia polityki pieniężnej i posiada szeroki zakres uprawnień. Rada składa się z 9 członków powoływanych w różnej liczbie przez Prezydenta RP, Sejm i Senat. Prezes Narodowego Banku Polskiego jest z urzędu członkiem Rady i jej przewodniczy. Rada ustala wysokość stóp procentowych NBP, ustala zasady i stopy rezerwy obowiązkowej, ustala zasady otwartego rynku, zatwierdza plan finansowy NBP)
• Zarząd NBP (kieruje działalnością oraz realizuje uchwały Rady i podejmuje uchwały w sprawach nie zastrzeżonych do kompetencji innych organów)

22. Organizacja i zadania nadzoru bankowego w Polsce
Nadzór bankowy określany jest jako „urząd”, w ramach którego grupa ludzi wyposażona przez prawo w odpowiednie kompetencje ogranicza i dozoruje działalność podległych mu banków.
Nadzór bankowy dąży do :
• zapewnienia bezpieczeństwa systemu bankowego w drodze licencjonowania działalności bankowej, tworzenia regulacji ostrożnościowych i systemów wczesnego ostrzegania oraz dokonywania inspekcji
• przestrzegania przez banki obowiązujących przepisów i zasad dobrej praktyki bankowej
• przestrzegania warunków równej konkurencji
Zadania Nadzoru Bankowego:
• przygotowywanie regulacji ostrożnościowych które mają na celu zapewnienie przestrzegania reguł rozważnego gospodarowania przez banki
• gromadzenie informacji oraz sporządzenie analiz dotyczących sektora bankowego
• przeprowadzenie inspekcji i kontroli w bankach w celu ustalenia rzeczywistego stanu rzeczy
• oddziaływanie na bank w celu uniknięcia ewentualnej upadłości banku

23. SKOK – cele i podstawowe usługi
SKOK to grupa ludzi złączona wspólną więzią poprzez miejsce pracy lub przynależność do tego samego stowarzyszenia społecznego bądź zawodowego, którzy wspólnie oszczędzają i pożyczają sobie pieniądze. SKOK-i są spółdzielniami działającymi na podstawie Ustawy o Spółdzielczych Kasach Oszczędnościowo-Kredytowych i Ustawy Prawo Spółdzielcze. Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe są wyjątkową wspólnotą samopomocową działającą na rynku usług finansowych. SKOK-i to organizacje ludzi a nie kapitału. Działają dla dobra swoich członków, nie dla zysku.
Celem działalności Kasy Krajowej jest zapewnienie stabilności finansowej zrzeszonym w niej Spółdzielczym Kasom Oszczędnościowo-Kredytowym oraz sprawowanie nad nimi nadzoru dla zapewnienia bezpieczeństwa zgromadzonych w nich oszczędności oraz zgodności działalności Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych z przepisami ustawy.
Dla realizacji tego celu Kasa Krajowa:
• reprezentuje interesy Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych przed organami administracji państwowej, organami samorządu terytorialnego oraz przed organizacjami krajowymi i zagranicznymi,
• wyraża opinie o projektach aktów prawnych dotyczących Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych,
• zapewnia Spółdzielczym Kasom Oszczędnościowo-Kredytowym doradztwo prawne, organizacyjne i finansowe,
• organizuje szkolenia i prowadzi działalność wydawniczą związaną z działalnością Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych,
• opracowuje jednolite procedury świadczenia usług i prowadzenia dokumentacji oraz systemy informatyczne,
• przyjmuje lokaty,
• udziela pożyczek, kredytów i poręczeń Spółdzielczym Kasom Oszczędnościowo-Kredytowym,
• przeprowadza lustrację Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych,
• realizuje inne zadania, wynikające z potrzeb rozwoju ruchu Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych,
• obejmuje udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, spółdzielniach, towarzystwach ubezpieczeń wzajemnych, akcje w spółkach akcyjnych oraz certyfikaty inwestycyjne lub jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych
Ustawowe czynności SKOK :
• gromadzą środki pieniężne od swoich członków
• udzielają im pożyczek i kredytów
• przeprowadzają na ich zlecenie rozliczenia finansowe
• pośredniczą przy zawieraniu umów ubezpieczenia na zasadach określonych w ustawie o działalności ubezpieczeniowej

24. Bankowość Uniwersalna – usługi
Bankowość uniwersalna to usługowa działalność banków w dowolnym obszarze obrotu kredytowego i papierów wartościowych, która ma umożliwić optymalne zaspokojenie gospodarki w środki finansowe.
Podstawowe usługi :
• przyjmowanie wkładów pieniężnych
• prowadzenie innych rachunków bankowych
• udzielanie kredytów i pożyczek pieniężnych
• udzielenie i potwierdzenie gwarancji bankowych
• emitowanie bankowych papierów wartościowych
• przeprowadzenie bankowych rozliczeń pieniężnych
• wydawanie instrumentu pieniądza elektronicznego
• operacje czekowe i wekslowe
• wydawanie kart płatniczych
• terminowe operacje finansowe
• wykonywanie czynności obrotu dewizowego
• udzielanie i potwierdzenia poręczeń
• nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych

25. Bankowość Inwestycyjna – usługi
Bankami inwestycyjnymi mogą być instytucje kredytowe lub finansowe a w dyrektywach UE określane jako firmy inwestycyjne które świadczą pełny zakres usług związanych z papierami wartościowymi.
Podstawowe usługi to:
• usługi brokerskie
• usługi doradztwa inwestycyjnego
• zarządzanie aktywami i funduszami
• doradztwo finansowe
• usługi na rynku fuzji i przejęć
• inżynieria finansowa w tym projektowanie i handel finansowymi instrumentami pochodnymi
• usługi organizacji finansowania na rynku krótkoterminowych papierów dłużnych oraz finansowania średnio- i długoterminowych

26. Bankomaty jako elektroniczne kanały dostępu do usług bankowych
Zestaw zawiera :komputer, ekran dotykowy, drukarkę oraz czytnik kart magnetycznych. Urządzenia te spełniają funkcje informacyjne i płatnicze. Do korzystania z tych usług niezbędne jest wydanie klientowi przez bank karty płatniczej bądź bankomatowej oraz kodu identyfikacyjnego (PIN). Najpopularniejsze są bankomaty typy ATM które oprócz wypłat gotówkowych umożliwiają dostęp do salda rachunku, dokonywanie przelewów jak również przyjmują gotówkę w depozyt, udostępniają informacje i ogłoszenia banku.
Występują dwa typy bankomatów:
1. pracujące w trybie off-line (nie mają pełnego bezpośredniego połączenia z systemem informatycznym banku)
2. bankomaty on-line (bezpośrednio połączone z bankowym systemem informatycznym za pośrednictwem sieci. Umożliwiają wypłatę gotówki do wysokości salda bez limitowania)
Liczba bankomatów w Polsce dynamiczne wzrastała, gdyż z 523 w 1996 wzrosła do 6.941 na koniec 2002. Na I miejscu znajduje się bank detaliczny PKO BP który jest właścicielem 1.700 urządzeń.

27. Home Banking – jako elektroniczne kanały dostępu do usług bankowych
To system elektronicznego porozumiewania się klientów z bankiem który umożliwia dokonywanie operacji bankowych przy użycia osobistego komputera połączonego z bankiem linią telefoniczną i modemem. Z tego systemu mogą korzystać klienci instytucjonalni jak i indywidualni.
Usługa ta umożliwia klientom stały wgląd w dane własnego rachunku bankowego, pozwala na monitorowanie stanu środków jak również sterowanie płynnością oraz umożliwia przeprowadzanie operacji, głównie zleceń płatniczych oraz lokat terminowych a także korzystanie z informacji bankowych.
Home banking ułatwia przedsiębiorstwom gospodarowanie zasobami finansowymi bez konieczności składania wizyt w banku. W sektorze obsługi klientów instytucjonalnych banki oferują systemy własne lub adaptują uniwersalne, stworzone w tym celu programy. Najczęściej stosowany system to MultiCash który można konfigurować w dowolny sposób zależnie od wymagań konkretnego przedsiębiorstwa. W ramach tego systemu dostępne są trzy moduły aplikacyjne: zarządzanie gotówką, płatności krajowe i zagraniczne.

28. Bankowość telefoniczna (phone banking)
Oznacza używanie telefonu jako kanału dostępu.
Usługa ta realizowana jest jako:
• call center (centrum elektronicznej obsługi, zlecenia przyjmują i wykonują zatrudnieni operatorzy)
• bankofon (automatyczna obsługa telefonów klienta, klient korzysta z klawiatury telefonu wybierając kolejne opcje)
Za pośrednictwem telefonu banki świadczą usługi o charakterze informacyjnym (o produktach , ich oprocentowaniu lub stanie salda) jak również usługi umożliwiające wykonanie operacji bankowych (zlecenia stałe, przelewy, lokaty terminowe, spłata raty kredytu jak również zakup papierów wartościowych).
Klienci mogą również łączyć się z bankiem i uzyskiwać informacje o operacjach poprzez dostępną w telefonie w przeglądarkę WAP czyli bezprzewodowe przesyłanie danych. WAP zapewnia dostęp do Internetu w każdym miejscu gdzie jest zasięg i o każdej porze.

29. Bankowość internetowa
Oznacza korzystanie z usług bankowych za pośrednictwem Internetu. Umożliwia klientowi dostęp do rachunku poprzez Internet. Internet przyczynia się do powstania banku wirtualnego określanego jako bank funkcjonujący wyłącznie w Internecie, który nie posiada sieci placówek i nie ma zaplecza materialnego.
3 rodzaje banków:
• banki tradycyjne (oferują klientom nowe kanały świadczenia usług)
• banki internetowe – dirce banks (nie mają odpowiednika w realnym świecie, kontakt z tym bankiem możliwy tylko i wyłącznie przez Internet lub telefon)
• internetowe portale – platformy (finansowe złożone z licznych spółek, oferują usługi doradztwa i symulacji finansowych
W Polsce funkcjonują trzy banki wirtualne : mbank, inteligo, Volkswagen Bank Direct natomiast internetowy dostęp do rachunku oferują prawie wszystkie większe banki
Internetowy dostęp do banku oferuje również inne usługi :
• elending (pożyczki konsumpcyjne)
• ebiling (usługa elektronicznego zarządzania rachunkiem)
• ebroking (usługi maklerskie w Internecie)
• zarządzanie finansami osobistymi – ingerencja produktów finansowych

30. Bankowość detaliczna – klienci i usługi
Usługi związane z obsługą gospodarstw domowych i małych firm które obejmują głównie przyjmowanie oszczędności, prowadzenie rozliczeń za pomocą czeków i kart płatniczych jak również udzielanie kredytów i pożyczek. Klienci którzy korzystają z bankowości detalicznej są mocno zróżnicowani największy wpływ na korzystanie przez nich usług bankowych ma poziom zamożności. W tej grupie klientów nastąpiła popularyzacja czyli upowszechnianie praktyki szerokiego korzystania z usług bankowych (ubankowienie) oraz zmiana postaw zachowań i wymagań klientów. Korzystają z wielokanałowego sposobu kontaktu z bankiem czyli z placówek bankowych oraz kanałów dystrybucji w tym elektronicznych i wirtualnych.

31. Bankowość korporacyjna – klienci i usługi
Kompleksowa obsługa podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Istotą bankowości korporacyjnej jest przyjmowanie depozytów i lokowaniu środków w instrumenty rynku pieniężnego lub w duże kredyty oraz obsługiwanie finansowe dużych przedsiębiorstw. Przedsiębiorstwa korzystają z nowych kanałów dostępu do usług bankowych a w szczególności home banking który umożliwia przekazywanie bankowi drogą telekomunikacyjną poleceń przelewu. Współczesny klient zainteresowany pozyskiwaniem lub inwestowaniem kapitału może korzystać zarówno z usług banku oraz z instytucji para-i pozabankowych, które oferują różnorodne instrumenty finansowe.

32. Klasyczne usługi bankowe a innowacje finansowe
Funkcje i charakter banków kształtują się pod wpływem różnego rodzaju instytucji finansowych. Część tych usług banki oferowały na prawach wyłączności inne są efektem innowacji. Zmiany zachodzące w otoczeniu ekonomicznym instytucji finansowych w szczególności gwałtowny wzrost inflacji i stóp procentowych zmusiły je do poszukiwania innowacji finansowych które pozwoliłyby na zwiększenie zysków.
Przyczyny pojawienia się innowacji na rynku finansowym:
1.ominięcie istniejących regulacji prawnych
2.zmiana warunków podażowych co wynika z udoskonalenia technologii komputerowej i telekomunikacyjnej
3.zmiana warunków popytowych, co spowodowane było wzrostem wrażliwości stóp %
Innowacje finansowe to usługi rynkowe które są dla określonych klientów banku nowym przeżyciem włącznie z zastosowaniem nowych operacji i narzędzi które takie usługi umożliwiają.
Wyróżnia się 3 rodzaje innowacji finansowych:
• innowacje dotyczące produktu
• innowacje dotyczące operacji
• innowacje zarządzania bankiem
Rozwój innowacji finansowych prowadzi do zmniejszenia znaczenia tradycyjnych usług banku, które polegają na przyjmowaniu krótkoterminowych depozytów i udzielaniu długoterminowych kredytów a więc czerpania dochodów z aktywnych operacji bankowych. Przez to zmniejsza się rola banków jako pośredników finansowych w przekazywaniu środków pomiędzy posiadającymi nadwyżki a potrzebującymi funduszy.
Innowacje które prowadzą do ograniczenia tradycyjnych form bankowości :
• fundusze lokacyjne rynku pieniężnego
• rozwój rynku papierów wartościowych
• sekurytazja jak proces przetwarzania aktywów

33. Operacje bankowe i ich rodzaje
Określane jako stosunki umowne między bankiem a klientem, w których bank oferuje swoje usługi a klient jest usługobiorcą. Mają one charakter pieniężny.
Rodzaje operacji bankowych:
• pasywne (pozyskiwanie środków pieniężnych przez banki mające charakter zobowiązaniowy. Do tej grupy operacji zalicza się: gromadzenie depozytów, emitowanie własnych papierów wartościowych)
• aktywne (wykorzystanie zgromadzonych środków pieniężnych przez bank mający charakter wierzytelnościowy. Do operacji aktywnych zaliczyć można: udzielanie kredytów i pożyczek, zakup na własny rachunek papierów wartościowych, banki wykorzystują środki pieniężne powierzone przez klientów)
• operacje pośredniczące (realizacje przez banki zleceń klientów na ich koszt i ryzyko. Należą do nich takie operacje jak: prowadzenie rachunków bankowych, przeprowadzenie rozliczeń pieniężnych, zakup i sprzedaż papierów wartościowych na zlecenie klienta oraz inne operacje zlecone przez klienta)
• inne operacje (czynności bankowe i usługi dla klientów takie jak: przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych, udostępnianie skrytek sejfowych oraz świadczenie usług konsultacyjno-doradczych, wydawanie i wykup pieniądza elektronicznego)

34. Umowa rachunku bankowego
Przez umowę rachunku bankowego bank zobowiązuje się względem posiadacza rachunku na czas oznaczony lub nieoznaczony do przechowywania jego środków pieniężnych oraz przeprowadzania na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych. Bank zobowiązuje się do przyjmowania i przechowywania środków pieniężnych posiadacza oraz realizacji jego zleceń płatniczych w przewidzianych terminach.
Umowa rachunku powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności:
• strony umowy
• rodzaj otwieranego rachunku
• walutę w jakiej rachunek jest prowadzony
• czas na jaki rachunek został otwarty
• wysokość oprocentowania i warunki jego zmiany
• sposób dysponowania środkami zgromadzonymi na rachunku
• termin wypłaty lub kapitalizacji odsetek
• termin realizacji zleceń posiadacza rachunku
• tryb i warunki dokonywania zmian umowy
• sposób i termin wypowiedzenia lub rozwiązania umowy rachunku
• zasady rozwiązywania umowy

35. Rodzaje rachunków bankowych i ich cele
Rodzaje rachunków bankowych:
• rachunek bieżący (służy do gromadzenia środków i przeprowadzenia rozliczeń pieniężnych. Podstawowy rachunek prowadzony dla podmiotów gospodarczych. Na rachunki bieżące wpływają należności przedsiębiorstw. Rachunek bieżący spełnia 3 funkcje:
1.lokacyjna (gromadzone środki pieniężne a vista)
2.rozliczeniową (przeprowadzenie bankowe rozliczenia pieniężnego)
3.kredytową (posiadacze mogą korzystać z kredytu bankowego na podstawie specjalnej umowy)
• rachunki pomocnicze (przeprowadzenie rozliczeń w innych oddziałach tego samego banku lub w innych bankach, cele rachunku pomocniczego: przyjmowanie wpływów i dokonywanie wypłat jednostek organizacyjnych przedsiębiorstwa)
• rachunki lokat terminowych (przechowywanie wolnych środków pieniężnych posiadaczy rachunku przez czas określony w umowie, prowadzenie lokat terminowych)
• rachunki oszczędnościowe (prowadzone dla osób fizycznych może być prowadzony dla jednej osoby lub kilku osób jak również dla osób pełnoletnich i nie pełnoletnich)

36. Istota operacji depozytowych i ich rodzaje
Należą do grupy operacji pasywnych. Depozytem pieniężnym określa się środki pieniężne powierzone bankowi przez klienta na różnych warunkach. Działalność depozytowa banków polega na pozyskiwaniu zasobów o charakterze zwrotnym w formie zobowiązań od wszelkich ich klientów krajowych i zagranicznych.
Przyjmowane są depozyty złotowe jak i walutach obcych. Depozyty dewizowe z reguły przyjmowane są w dolarach amerykańskich oraz w euro.
Banki mogą przyjmować 2 rodzaje wkładów
• wkłady a vista (środki pieniężne zdeponowane w banku bez określenia terminu co oznacza że mogą być podjęte z rachunku bankowego bez utraty należnego oprocentowania czyli brak określonego terminu na jaki klient deponuje środki pieniężne)
• wkłady terminowe (przechowywanie w banku wolnych środków na określony czas, z tego rodzaju wkładów korzystają osoby prawne, podmioty gospodarcze i jednostki budżetowe które lokują je jako środki przeznaczone na konkretne wydatki znacznej wartości. Oprocentowanie zależy od czasu na jaki wkład został złożony oraz od jego wielkości jak również od umowy z bankiem. Wyższe oprocentowanie dla banku oznacza wyższy koszt pozyskania pieniądza)
• lokata dynamiczna (klient lokuje środki na z góry określony termin zwykle na 1rok, oprocentowanie tej lokaty jest zróżnicowane i niższe niż w lokatach terminowych)
• lokata rentierska (odsetki nie podlegają kapitalizacji ale są wypłacane klientom co pewien okres (co miesiąc lub kwartał), po wygaśnięciu lokaty klient otrzyma zwrot lokaty w wysokości takiej jaka była w momencie składania)

37. Tradycyjne instrumenty płatnicze i omówić jeden z nich
Instrumenty płatnicze:
• weksel
• inkaso dokumentowe
• akredytywa (pisemne zobowiązanie banku importera do wypłacenia eksporterowi należności w zamian za złożenie dokumentów reprezentujących towar. To najpewniejszy instrument gwarantujący uzyskanie jak i otrzymanie płatności. Wadą jest duży koszt oraz pracochłonność wystawienia. Akredytywa jest więc samodzielnym zobowiązaniem banku ponieważ bank jest zobowiązany do zapłaty niezależnie od stanu środków na rachunku płatnika (importera). W ramach akredytywy banki oceniają autentyczność i zgodność dokumentów z terminami i warunkami otwartej akredytywy. Niektóre rodzaje akredytywów mogą służyć jako forma rozliczeń jak również jako instrument finansowania transakcji zagranicznych. Rodzaje akredytyw: nieodwołalne lub odwołalne, potwierdzone lub niepotwierdzone, odnawialne i przenośne; w zależności od sposobu wypłaty : płatne natychmiast po prezentacji dokumentów (akredytywa gotówkowa) oraz z odroczoną płatnością (przy transakcjach kredytowych)
• polecenie wypłaty
• czeki - euroczeki
• czeki podróżnicze – bankierskie - z wystawienia prywatnego – rozrachunkowe – gotówkowe
• polecenie zapłaty
• polecenie przelewu

38. Elektroniczne instrumenty płatnicze i ich rodzaje
Karty płatnicze są elektronicznym instrumentem płatniczym które pozwalają na korzystanie z rachunku bankowego na odległość. To instrument rozliczeń bezgotówkowych inicjującym transfer środków pomiędzy dwoma rachunkami bankowymi. Zostały wprowadzone w Stanach Zjednoczonych i szybko rozpowszechniły się również w krajach Europejskich. Elektroniczne instrumenty płatnicze oprócz karty płatnicznej i instrumentu pieniądza elektronicznego obejmują tradycyjne instrumenty o ile są wykonywane przy użyciu elektronicznych nośników informacji.
Używane są na podstawie umów zawieranych pomiędzy wydawcą a posiadaczem karty.

39. Rodzaje kart płatniczych
Rodzaje kart :
• kredytowe (umożliwiają ich posiadaczowi dokonywanie płatności bezpośrednio z kredytu bankowego udzielonego na podstawie umowy, która określa wysokość limitu kredytowego)
• debetowe (płatności dokonywane za ich pomocą musza mieć pokrycie w saldzie rachunku bankowego ich posiadacza, umożliwiają dokonywanie płatności tylko do wysokości stanu środków na rachunku, służą do wypłacania gotówki i przeprowadzania innych operacji w bankomatach)
• karty typu charge (karty odroczonym terminem płatności, posiadacz tej karty ma możliwość regulowania swoich płatności a obciążenie na jego rachunku następuje raz w miesiącu w określonym dniu)

40. Międzybankowe systemy płatnicze
Banki realizując zlecenia płatnicze są ważnym pośrednikiem zarówno w rozliczeniach krajowych jak i międzynarodowych. Proces płatności czyli międzybankowego transferu funduszy z rachunku w jednym banku na rachunek w innym banku składa się z 3 elementów:
• zainicjowania płatności przez klienta banku
• transmisja i wymiany zleceń płatniczych między bankami płatnika i wierzyciela
• realizacji rozrachunku między zainteresowanymi bankami tj. przekazania funduszy z banku płatnika do banku wierzyciela na ogół poprzez ich rachunki w banku centralnym
Występują dwa rodzaje systemów międzybankowego transferu funduszy:
• system rozrachunku netto w oznaczonym czasie (wymiana zleceń płatniczych na bieżąco ale finalnego rozrachunku dokonuje często na koniec dnia na bazie kompensaty głównie wielostronnej)
• system rozrachunku brutto w czasie rzeczywistym (dokonuje finalnego rozrachunku pojedynczych zleceń płatniczych bez kompensaty wzajemnych należności i zobowiązań w sposób ciągły podczas dni operacyjnego)

41. KIR – Krajowa Izba Rozliczeniowa
KIR SA obsługuje dwa detaliczne systemy rozliczeń netto :
• SYBIR (oparty na dokumentach papierowych)
• ELIXIR (elektroniczny system rozliczeń)
System KIR działa na zasadzie rozrachunku netto co oznacza że Izba rejestruje płatności uczestników oraz dokonuje kompensaty wzajemnych należności oraz zobowiązań i przedkłada w NBP saldo netto rozrachunku międzybankowego

42. Kredyt Bankowy – istota i cechy
Kredyt to stosunek pomiędzy bankiem a kredytobiorcą w którym bank udostępnia środki pieniężne a kredytobiorca zobowiązuje się do ich zwrotu w ustalonym terminie łącznie z odsetkami.
Cechy kredytu bankowego:
• zwrotność (obowiązek zwrotu w ustalonym terminie)
• odpłatność (zapłata odsetek bankowych a także prowizji i opłat)
• celowość (wykorzystanie kredytu na z góry określony cel)
Funkcje kredytu bankowego:
• emisyjna (udzielenie kredytu to wprowadzenie do obiegu nowego pieniądza, zaś spłata to jego wycofanie)
• dochodowa (kredyt umożliwiający finansowanie działalności przynoszącej określone dochody)
• redystrybucyjna (udostępnienie środków w postaci kredytu jednym jednostkom dzięki oszczędnościom innych)
• kontrolna (bank kontroluje działalność kredytobiorcy i sposób wykorzystania kredytu)

43. Regulacje prawne działalności kredytowej
Przepisy prawa bankowego w zakresie działalności kredytowej zawierają uregulowania dotyczące umowy kredytowej a także inne mające na celu bezpieczeństwo funkcjonowania banków a jednocześnie wpływające na kształtowanie stosunków kredytowych z kredytobiorcami.
Są to w szczególności:
• uzależnienie przyznania kredytu od posiadania zdolności kredytowej
• uzależnienie od posiadanych funduszy własnych wielkości przyznawanych kredytów oraz zobowiązań poza bilansowych obciążonym ryzykiem wobec jednego kredytobiorcy lub grupy podmiotów powiązanych kapitałowo lub organizacyjne
• żądanie zabezpieczenia wierzytelności bankowych, przewidzianego w kodeksie cywilnym i prawie wekslowym oraz zwyczajami przyjętymi w obrocie krajowym i zagranicznym
• żądanie banku do przedstawienia przez kredytobiorcę informacji i dokumentów niezbędnych do oceny zdolności kredytowej i kontroli wykorzystania i spłaty kredytu w całym okresie kredytowania
• uprawnienia banków do wystawiania bankowych tytułów egzekucyjnych na podstawie ksiąg banków lub innych dokumentów związanych z dokonywaniem czynności bankowych
• zachowane tajemnicy bankowej która obejmuje wszystkie wiadomości uzyskane w czasie negocjacji oraz związane z zawarciem umowy z bankiem i jej realizacją

44. Rodzaje kredytów udzielanych przedsiębiorstwom
Rodzaje kredytów:
1.kredyty obrotowe
-kredyt na rachunku bieżącym (zadłużenie powstaje w wyniku realizacji dyspozycji płatniczych które powodują wystąpienie ujemnego salda na rachunku bieżącym tzn saldem debetowym, ma charakter kredytu odnawialnego)
- kredyt na rachunku kredytowym (uruchamiany jest w ramach wyodrębnionego rachunku na którym bank prowadzi ewidencję wykorzystania i spłaty kredytu
-kredyt lombardowy (krótkoterminowe finansowanie przedsiębiorstw, udzielany pod zastaw ruchomości, papierów wartościowych lub towarów)
-kredyt oparty na wekslu (wyróżnia się dwa typy kredytów wekslowych: dyskontowy, akceptacyjny)
2.kredyt inwestycyjny (przeznaczone do finansowania inwestycji i należą do kategorii kredytów długo- i średnioterminowych)
-kredyt hipoteczny (udzielane na kupno lub budowę nieruchomości, na modernizację lub rozbudowę posiadanych obiektów)

45. Pośrednictwo banków w finansowaniu przedsiębiorstw
Kredyty dla przedsiębiorstw stanowią podstawowe źródło zew. finansowania działalności przedsiębiorstwa. Kredyty bankowe w procesach gospodarczych wykorzystywane są na następujące cele:
• finansowanie zapasów towarów, materiałów, surowców i środków obrotowych do produkcji
• finansowanie inwestycji rzeczowych i finansowych
• finansowanie projektów inwestycyjnych
• wyrównanie bieżących niedoborów płynności lub dokonywanie transakcji i rozliczeń pieniężnych

46. Istota i rodzaje gwarancji bankowych
Gwarancja bankowa jest zobowiązaniem banku do wypłacenia beneficjentowi gwarancji określonej sumy pieniężnej w przypadku gdyby zleceniodawca nie wypełnił świadczenia do którego był zobowiązany wobec beneficjenta gwarancji.
 gwarancja bankowa jest jednostronnym zobowiązaniem banku o charakterze pieniężnym
 tekst gwarancji zawiera określone warunki zapłaty
 żądanie zapłaty powinno być sporządzone we wskazanej formie
 świadczenie na rzecz beneficjenta gwarant wykonuje bezpośrednio lub za pośrednictwem innego banku
Rodzaje gwarancji:
• gwarancje płatnicze (wynikają z umów handlowych i zabezpieczają wykonanie zobowiązań kupującego)
• gwarancje kontraktowe (zabezpieczają wykonanie zobowiązań kontraktowych z tytułu dostaw towarów i usług, to gwarancje przetargowe)
• gwarancje celne (wystawiane na rzecz urzędów celnych za importerów zabezpieczające zapłatę należności celnych i podatkowych, za firmy zagraniczne realizujące kontrakty inwestycyjne, związane z odprawą warunkową towarów sprowadzonych na czasowy pobyt na dany obszar celny)
• gwarancje nie związane z transakcjami handlowymi (gwarancje za towarzystwa ubezpieczeniowe zabezpieczając wykorzystanie ich zobowiązań, gwarancje zapłaty przez armatora za korzystanie z usług i dostaw w portach morskich, gwarancje stanowiące wadium dla sądu)

47. Leasing i sposoby jego finansowania przez banki
Leasing to umowa na mocy której właściciel pewnego dobra zwany leasingodawcą zobowiązuje się do przekazania i wykorzystywania tego dobra w określonym czasie leasingobiorcy w zamian za wpłacane przez niego płatności zwane ratami leasingowymi. Przedmiotem leasingu mogą być: środki transportu, komputery, wyposażenie biurowe, maszyny i urządzenia jak również nieruchomości typu hale produkcyjne, biurowce czy magazyny.
Bank może być właścicielem firmy leasingowej może również występować jako leasingodawca bądź też udzielać kredytu firmie leasingowego na sfinansowanie zakupu przedmiotu leasingu.
Formy uczestnictwa banków w transakcjach leasingowych:
• prowadzenie działalności leasingowej bezpośrednio przez same banki bądź specjalnie do tego powołane jednostki zajmujące się tą działalnością
• udzielanie kredytów zarówno leasingodowcom na zakup przedmiotu leasingu jaki i leasingobiorcom na spłatę rat leasingowych
• nabywanie (skup) wierzytelności leasingowych od leasingodowców, a więc ich refinansowanie, zapewniając im środki na prowadzenie dalszej działalności

48. Factoring jego funkcje:
Factoring to zakup przez bank (czyli faktora) należności które powstały z tytułu dostaw towarów, robót i usług. Banki świadczą te usługi umożliwiając przedsiębiorstwom sprzedającym towary z odroczonym terminem płatności uzyskanie niezbędnych im środków pieniężnych.
Funkcje factoringu:
1.funkcja finansowania (bank zaliczkuje posiadana należność dostarczając przedsiębiorstwu płynnych środków, zmniejszonych o 10-20% przed terminem płatności przez dłużnika)
2.funkcja del credere (czyli przejęcia ryzyka inaczej gwarancyjna oznacza że factor przejmuje pełne ryzyko niewypłacalności nabywcy towarów)
3.funkcja usługowa (przejęcie przez faktora dodatkowych czynności, takich jak wystawianie faktur, inkaso należności czy też dostarczanie informacji marketingowych

49. Sekurytyzacja jako sposób finansowania przedsiębiorstw
To rynkowa sprzedaż papierów wartościowych zabezpieczonych przyszłymi wpływami gotówkowymi z aktywów lub samymi aktywami pożyczkobiorcy.
Proces sekurytyzacji w przedsiębiorstwie jest związany pozyskiwaniem środków finansowych.

50. Rodzaje kredytów udzielanych ludności
1.kredyt konsumpcyjny (zaciągany przez gospodarstwa domowe na pokrycie przejściowych trudności finansowych, sfinansowanie okazjonalnych wydatków, nabycie lub wymianę określonych urządzeń)
2.kredyt gotówkowy na rachunku kredytowym (udzielane do wysokości określanej jako wielokrotność w stosunku do miesięcznych stałych dochodów klienta)
3.kredyt w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym (zwany limitem kredytowym, wysokość tego kredytu ustalana jest w oparciu o średnie miesięczne wpływy na rachunek)
4.pożyczka lombardowa (udzielana pod zastaw papierów wartościowych, bonów oszczędnościowych, kosztowności w wysokości 60-90% wartości zastawu, okres spłaty jest krótki a spłata jest ustalona jednorazowo)

51. Emisja bankowych papierów dłużnych
Banki występują w roli emitentów wystawiają papiery wartościowe, w zamian za które uzyskują od inwestorów środki finansowania.
Banki emitują dwa rodzaje papierów wartościowych:
• które zawierają prawa własnościowe, a więc akcje, które reprezentują określoną część kapitału banku i mają charakter tytułu własności
• o charakterze dłużnym w celu rozszerzenia źródeł finansowania
Banki mogą emitować bankowe papiery wartościowe w formie zdematerializowanej i wówczas wszystkie elementy zawarte w treści powinny być zamieszczone w świadectwie depozytowym albo innym dokumencie wydanym przez bank osobie uprawnionej.

52. Bankowe inwestycje w papiery wartościowe
Polegają na zakupie papierów wartościowych które występują zarówno na rynku pieniężnym jak i kapitałowym. Zakupy te dotyczą głównie: skarbowych papierów dłużnych, czyli bonów skarbowych i obligacji skarbowych oraz papierów emitowanych przez przedsiębiorstwa.

53. Usługi związane z instrumentami pochodnymi
Na rynku instrumentów pochodnych dokonywane są 3 transakcje:
• zabezpieczenie przed niekorzystnymi zmianami cen instrumentów bazowych
• osiągniecie wysokich zysków, nawet przy nieznacznych wahaniach cen, zaangażowanie olbrzymich kapitałów w te transakcje
• zakup po niższej cenie na jednym rynku i sprzedaży po wyższe cennie na innym rynku instrumentów finansowych