Realizacja odpowiedzialności konstytucyjnej

W naszych rozważaniach nie można pominąć zagadnień dotyczących organizacji, struktury, oraz prawnego charakteru Trybunału Stanu. Na początek należy przeanalizować miejsce i rolę Trybunału w systemie konstytucyjnych organów państwa.
Jest on wyodrębnionym przez prawo, pochodzący z wyboru (dokonanego przez Sejm), działającym kolegialnie, posiadającym własne kompetencje, samodzielną podmiotowość i możliwość wydawania decyzji o charakterze władczym jednym z organów władzy sądowniczej . Przepisy dotyczące tego szczególnego sądu konstytucyjnego zostały umieszczone wraz z Trybunałem Konstytucyjnym, oraz sądami w VIII rozdziale Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. zatytułowanym „Sądy i Trybunały”, co podkreśla jednolitość tych organów.
W poprzednim stanie prawnym, opierającym się na przepisach Małej Konstytucji z 17 października 1992 r. charakter prawny Trybunału Stanu (jak również Trybunału Konstytucyjnego) nie był ściśle określony. Regulacje dotyczące wyżej wymienionych trybunałów były zawarte w jednym rozdziale wraz z najwyższą Izbą Kontroli, Rzecznikiem Praw Obywatelskich, oraz Krajową Radą Radiofonii i Telewizji . Powstaje pytanie co mają ze sobą wspólnego te instytucje? Na pewno wszystkie stoją na straży praworządności, ale przecież jest to zadaniem postawionym także ( a może przede wszystkim ) przed sądami, oraz organami prokuratorskimi. Trudno więc odnaleźć tok myślenia jakim kierowali się twórcy poprzedniej konstytucji . Na szczęście dzisiaj określenie charakteru prawnego Trybunału Stanu (oraz Trybunału Konstytucyjnego) nie stanowi już większego problemu. Jak już wspomniałam Trybunał Stanu jest organem władzy sądowniczej, szczególnego rodzaju, powołanym specjalnie do orzekania w przedmiocie odpowiedzialności konstytucyjnej osób wymienionych w konstytucji. W świetle artykułu 173 Konstytucji RP przyjęto zasadę odrębności i niezależności Trybunału Stanu od innych władz, co stanowi logiczną konsekwencję zawartej w art. 10 Konstytucji RP zasady trójpodziału władzy . Niekonsekwencja jednak pojawia się w art. 175 ust. 1 Konstytucji RP, w rozumieniu tego przepisu Trybunał Stanu (oraz Trybunał Konstytucyjny) nie sprawuje wymiaru sprawiedliwości , choć „wydaje wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej” .